Silne wstrząsy o magnitudzie 7,3 nawiedziły w niedzielę 12 listopada północne rejony Iranu i Iraku. W wyniku trzęsienia ziemi zginęło ponad 300 osób. Tysiące straciły dach nad głową.
Do trzęsienia doszło tuż po godz. 18 UTC na pograniczu iracko-irańskim. Hipocentrum wstrząsów znajdowało się stosunkowo płytko – na głębokości 23,2 km. Po wstrząsie głównym nastąpiło 17 mniejszych o magnitudzie od 3,5 do 4,7.
Rejon, w którym zadrżała ziemia jest znany z wysokiej sejsmiczności. Leży na styku czterech płyt tektonicznych: Arabskiej, Euroazjatyckiej, Indyjskiej i Afrykańskiej. Niedzielne trzęsienie wystąpiło w wyniku naprężeń spowodowanych skośnym wślizgiwaniem się płyty Arabskiej pod płytę Euroazjatycką.
Mapa tektoniczna rejonu trzęsienia ziemi na granicy Irak - Iran (źródło USGS)
Mapa intensywności i zasięgu odczuwalności trzęsienia ziemi z 12.11.2017 r. w rejonie granicy Iran – Irak (źródło USGS)
Kataklizm zabił co najmniej 328 osób. Liczba rannych sięgnęła ponad 2,5 tysiąca. Przeszło 70 tys. osób straciło dach nad głową.
W ostatnim wieku w tym rejonie występowały liczne zjawiska sejsmiczne. Do najbardziej znanych należą trzęsienia:
- Listopad 2013 – dwa trzęsienia ziemi o magnitudzie 5,6 i 5,8 na południe od obecnego
- Czerwiec 1990 – trzęsienie o magnitudzie 7,4 w odległości ok. 400 km na północny wschód od wstrząsów z 12 listopada 2017 r. Liczba ofiar – 50 tys.
- Styczeń 1961 – o magnitudzie 6,1 ok 100 km na południe od obecnego
- 1959 – 1962 – szereg trzęsień Ziemi o o magnitudzie 6,0- 6,7 na południowy wschód od ostatniego trzęsienia ziemi.
Niedzielne trzęsienie zostało zarejestrowane przez sejsmometry sieci państwowej służby geologicznej PSG_Sejs_Net. Opóźnienie przyjścia pierwszych wystąpień fal sejsmicznych do systemów obserwacji sejsmologicznych na stacjach szerokopasmowych w Dziwiu i w Hołownie sięgnęło ponad 5 min i 6,8 s (stacja Hołowno) oraz 5 min i 32,2 s (stacja Dziwie). Poniżej przedstawiono odcinki sejsmogramów z obu stacji z zapisem zarejestrowanego zdarzenia.
Stacja Hołowno (PSG_Sejs_Net) - fragment sejsmogramu z zapisem trzęsienia ziemi z dnia 2017-11-12 , godz. 18:18:17.0 UTC z epicentrum w rejonie granicy iracko – irańskiej, magnituda 7,2
Stacja Dziwie (PSG_Sejs_Net) - fragment sejsmogramu z zapisem trzęsienia ziemi z dnia 2017-11-12 , godz. 18:18:17.0 UTC z epicentrum w rejonie granicy iracko – irańskiej, magnituda 7,2
Tekst: Tomasz Czerwiński, Mirosław Musiatewicz, wsp. A Rudnicki
