Strategia surowcowa Polski i zmiany w prawie geologicznym i górniczym to główne tematy debat zorganizowanych przez Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB) podczas III Forum Przemysłu w Karpaczu. W spotkaniach uczestniczyli przedstawiciele resortu środowiska, nauki i biznesu.
Projekt Polityki Surowcowej Państwa (PSP) został niedawno przyjęty przez Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. Obecnie trwa drugi etap konsultacji PSP. Ich elementem były cztery panele dyskusyjne, które odbyły się w Karpaczu. Poświęcono je nie tylko samemu projektowi, ale też prawu geologicznemu i górniczemu, zaangażowaniu Polski w eksplorację surowcową dna oceanicznego oraz geotermii.
- Polska ma tak wielkie bogactwa naturalne, że w praktyce nie ma w naszym kraju obszaru, który nie powinien być chroniony ze względu na jego perspektywiczność surowcową – powiedział podczas dyskusji prof. Mariusz Orion Jędrysek, wiceminister środowiska, Główny Geolog Kraju i Pełnomocnik Rządu ds. PSP. Dodał, że przygotowana strategia surowcowa ma umożliwić racjonalne gospodarowanie tymi zasobami z korzyścią dla całego kraju. – Chcemy m.in. obniżyć ryzyko inwestycyjne tak, by inwestowanie w surowce, w wydobycie opłacało się i Skarbowi Państwa, i przedsiębiorcom, i obywatelom – zaznaczył.
Panel dyskusyjny poświęcony Polityce Surowcowej Państwa
Paneliści podkreślali, że projekt PSP musi odpowiadać nie tylko na obecne potrzeby państwa, ale mieć też potencjał, który pozwoli planować przyszłość. – Musi być dokumentem dynamicznym – dostosowywanym do potrzeb zmieniającej się praktyki górniczej – powiedział Hubert Schwarz, dyrektor Departamentu Polityki Surowcowej i Analiz Ministerstwa Środowiska. Jak zapowiedział polityka surowcowa będzie realizowana poprzez tzw. programy wykonawcze. Dzięki temu nie będzie martwym zapisem. – Ten dokument – dodał dr Sławomir Mazurek, dyrektor PIG-PIB – ma wskazywać kierunki i logiczny ciąg działań przekładających się w pierwszej kolejności na geologię, potem górnictwo, następnie gospodarkę i wreszcie konkretne korzyści dla społeczeństwa, dla obywateli. Zwrócił przy tym uwagę na konieczność uwzględnienia w polityce surowcowej założeń gospodarki obiegu zamkniętego. – Im więcej wykorzystamy surowców ze złóż wtórnych, tym lepiej ochronione zostaną warunki życia i dostęp do surowców – zwłaszcza krytycznych – dla przyszłych pokoleń – podkreślił. Jego zdaniem najważniejsza jest dzisiaj edukacja, dzięki, której wzrośnie świadomość społeczna związana z geologią, pozyskiwaniem surowców i ochroną środowiska.
Eksperci dyskutowali też o zmianach w prawie geologicznym i górniczym. Mateusz Mamczar z KGHM Polska Miedź SA zwracał uwagę, że Główny Geolog Kraju (GGK) nie ma obecnie pełnej kontroli nad administracją geologiczną w kraju, co utrudnia mu realizację jego zadań. – Nie ma wpływu na obsadzanie stanowisk geologów powiatowych i wojewódzkich, a jako GGK powinien mieć taką możliwość – uznał.
Panel dyskusyjny o zmianach w ustawie Prawo geologiczne i górnicze
Dyskutowano też o Polskiej Agencji Geologicznej (PAG), której powołanie planuje minister Jędrysek. Miałaby ona przejąć obowiązki państwowej służby geologicznej, której funkcję pełni obecnie Państwowy Instytut Geologiczny-PIB. Zdaniem Tomasza Nowackiego, zastępcy dyrektora PIG-PIB, taka zmiana miałaby prowadzić do usprawnienia kontroli państwa nad jego zasobami surowców i ułatwiłaby ich wykorzystanie gospodarcze. – PAG musi jednak być finansowana na nowych zasadach, by mogła działać szybko i energicznie, efektywnie gospodarując przekazanymi jej środkami – wtórował dyrektorowi Nowackiemu dyrektor Schwarz z resortu środowiska.
Osobne panele dyskusyjne poświęcone były perspektywom i możliwościom wydobycia surowców z dna oceanicznego oraz potencjałowi geotermii. Obecnie Polska dysponuje dostępem do dwóch oceanicznych obszarów ze złożami konkrecji polimetalicznych i siarczków metali, które mogłaby eksploatować. Nasze działki znajdują się na Pacyfiku i na Atlantyku. Jak podkreślił dyrektor generalny Wspólnej Organizacji Interoceanmetal Tomasz Abramowski, polscy przedsiębiorcy mają możliwość eksploracji i wydobycia surowców z dna oceanów. – Mamy firmy, które podołałyby takiemu zadaniu. Poza tym na razie ten rynek jest dziewiczy – nie ma na nim wielkich koncernów-monopolistów, które stanowiłyby konkurencję nie do pobicia – zaznaczył.
Panel dyskusyjny poświęcony poszukiwaniom i wydobyciu surowców mineralnych z dna oceanów
Także zagadnienia związane z wykorzystaniem ciepła ziemi wywołały żywą dyskusję. Zwrócono m.in. uwagę na konieczność wsparcia finansowego inwestycji geotermalnych. Jak podkreślali uczestnicy debaty, obecny program dotacji jest pierwszym kompleksowym tego typu przedsięwzięciem, które dało polskiej geotermii znaczący impuls rozwojowy. Pierwszymi pozytywnymi przykładami są projekty geotermalne w Sochaczewie i Lądku Zdroju. Burmistrzowie tych miast opowiadali o szczegółach planowanych inwestycji. Zauważono również, że konieczne jest rozpoczęcie prac nad programem ubezpieczeń od ryzyka geologicznego przeznaczonym dla takich inwestycji. Kolejny warunkiem niezbędnym dla rozwoju geotermii, jak ocenili uczestnicy spotkania, jest edukacja w tej dziedzinie – podnoszenie świadomości inwestorów i przedsiębiorców co do konieczności indywidualnego podejścia do każdego przypadku i właściwego wyboru lokalizacji – o najlepszych perspektywach z punktu widzenia geologii i dostępności infrastruktury ciepłowniczej.
Panel dyskusyjny o geotermii
Debaty zorganizowane przez PIG-PIB cieszyły się sporym zainteresowaniem uczestników III Forum Przemysłowego. Podobnie jak stoisko Instytutu poświęcone geotermii. Forum Przemysłowe zgromadziło najważniejszych przedstawicieli polskiego i europejskiego przemysłu. W ciągu dwóch dni trwania Forum odbyło się kilkadziesiąt debat, sesji plenarnych i prezentacji. Spotkania w Karpaczu są okazją do dyskusji o kluczowych problemach przemysłu, takich jak: reindustrializacja, gospodarka cyfrowa, rewolucja elektryczna w motoryzacji, polityka klimatyczna, czy bezpieczeństwo energetyczne i surowcowe.
Stoisko PIG-PIB na III Forum Przemysłowym w Karpaczu
W tym roku w Karpaczu zaprezentowało się ponad 50 firm, nie tylko tych z tradycjami, ale także tzw. startup-ów.
Tekst: Andrzej Rudnicki, Mariusz Socha
Zdjęcia: Anita Starzycka, Jarosław Chilmon, Paweł Derkowski
