ZASOBY DYSPOZYCYJNE WÓD PODZIEMNYCH – DOKUMENTOWANIE

Państwowa służba hydrogeologiczna jest w trakcie realizacji dużego i ważnego przedsięwzięcia, jakim jest dokumentowanie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych. Zakończyła się pierwsza transza przedsięwzięcia. We współpracy z uczelniami i przedsiębiorstwami udokumentowano już 19 wytypowanych obszarów. To tylko część projektu, który obejmuje niemal połowę powierzchni kraju.

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy jest generalnym wykonawcą i prowadzi nadzór merytoryczny nad realizacją przedsięwzięcia. Wyniki prac kilkunastu zespołów hydrogeologów i ponad setki specjalistów z wielu dziedzin są już dostępne w Narodowym Archiwum Geologicznym, także w wersji cyfrowej z projektem cyfrowym GIS i modelem matematycznym.

W pierwszej kolejności szczegółowym rozpoznaniem zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych objęto 19 obszarów. Zakończenie prac dokumentacyjnych na powierzchni niemal 59 tys. km2 stanowi poprawę stanu udokumentowania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych o około 19% powierzchni kraju. Aktualnie, realizowane są prace w kolejnych 21 obszarach. Zakończenie całego przedsięwzięcia, przewidziane na rok 2019, zaowocuje rozpoznaniem 40 wyznaczonych obszarów na powierzchni 126,4 tys. km2, co stanowi około 40% powierzchni kraju.

W Polsce około 70% wody przeznaczonej do spożycia pochodzi z ujęć wód podziemnych. Sumaryczna wielkość zasobów zwykłych wód podziemnych możliwych do wykorzystania, rozumianych jako suma zasobów dyspozycyjnych i perspektywicznych, wynosi w Polsce około 35 mln m3/d, w tym blisko 27 mln m3/d ustalonych jako dyspozycyjne oraz 8 mln m3/d oszacowanych jako zasoby perspektywiczne. To najnowsze dane, według stanu rozpoznania na 31.12.2017 r. Przy uwzględnieniu wielkości rejestrowanego poboru wód podziemnych, w skali całego kraju stopień wykorzystania zasobów zwykłych wód podziemnych utrzymuje się w ostatnich latach na poziomie około 20%. Wartość ta oznacza, że stan rezerw zasobów wód podziemnych możliwych do wykorzystania dla potrzeb bytowych i gospodarczych wynosi około 80%

Dla każdego wyznaczonego obszaru powstaje osobna dokumentacja hydrogeologiczna, przy zastosowaniu jednolitej metodyki dla wszystkich dokumentacji. Są one wykonywane głównie przez firmy geologiczne pod nadzorem organizacyjnym i merytorycznym PIG-PIB. W celu zapewnienia sprawnego i merytorycznego nadzoru nad pracami w Instytucie został powołany Zespół koordynacyjny ds. realizacji projektu Zasoby dyspozycyjne wód podziemnych. Wspomaga on zespoły wykonujące dokumentacje na każdym etapie prac. Dokumentacje zatwierdzane są przez Ministra Środowiska, po pozytywnym zaopiniowaniu przez Komisję Dokumentacji Hydrogeologicznych, jako organu pomocniczego ministra właściwego do spraw środowiska.

Zasoby dyspozycyjne ustalane są w oparciu o wyniki różnego rodzaju prac i badań. Wymagają prac terenowych, takich jak prace geofizyczne i wiertnicze (rozpoznanie przebiegu i zasięgu struktur wodonośnych, ocena parametrów hydrogeologicznych w rejonach o słabym rozpoznaniu), kartowanie hydrogeologiczne (aktualizacja danych, pomiary do głębokości zwierciadła wody, inwentaryzacja ujęć wód podziemnych), czy kartowanie sozologiczne (opisujące zmiany w środowisku przyrodniczym) oraz badań laboratoryjnych, izotopowych i modelowych. Wszystkie prace i badania wykonywane są zgodnie z obowiązującymi przepisami prawnymi, z projektem lub programem prac/robót geologicznych oraz z uwzględnieniem wskazań i wytycznych poradnika metodycznego „Metodyka określania zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w obszarach bilansowych z uwzględnieniem potrzeb jednolitych bilansów wodnogospodarczych” (Herbich, Kapuściński, Nowicki, Rodzoch, 2013). W poradniku uwzględniono dotychczasowe doświadczenia w zakresie ustalania zasobów wód podziemnych w Polsce (Paczyński i in., 1996), a także wymagania Ramowej Dyrektywie Wodnej.

Realizację prac dokumentacyjnych w ramach projektu „Wykonanie programów prac i dokumentacji hydrogeologicznych ustalających zasoby dyspozycyjne wód podziemnych dla potrzeb przeprowadzania bilansów wodnogospodarczych oraz opracowania warunków korzystania z wód regionu wodnego i zlewni", rozpoczęto w 2013 roku. Podstawą realizacji prac jest umowa o dofinansowanie w formie dotacji zawarta w dniu 25 lipca 2013 r., pomiędzy Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (Dotującym) a Państwowym Instytutem Geologicznym – Państwowym Instytutem Badawczym (Dotowanym).

 

Aktualny podział na obszary bilansowe wód podziemnych wraz z informacją atrybutową dostępny jest na geoportalu e-psh. W dokumentacjach hydrogeologicznych folder dostępnych w NAG  określona jest ilość zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych w podziale na jednostki bilansowe niższego rzędu.

Udostępnianie informacji hydrogeologicznej zbieranych i przetwarzanych przez PSH realizowane jest na wniosek.

 

Jeśli mieliby państwo pytania w sprawie zasobów dyspozycyjnych wód podziemnych, zapraszamy do kontaktu przy pomocy formularza kontaktowego.