Nasi geolodzy na 21. Forum NFOŚiGW „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”

tomasz naleczZespół ekspertów z PIG-PIB wziął udział w zorganizowanym przez NFOŚiGW forum dotyczącym rewitalizacji terenów zdegradowanych i poprawy jakości środowiska miejskiego. Spotkanie to stało się świetną okazją do przedstawienia dorobku PIG-PIB w tej dziedzinie i możliwości realizacji projektów.

 

 

2 grudnia w siedzibie NFOŚiGW w Warszawie odbyło się 21. Forum „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”. Jest to cykl spotkań organizowanych z inicjatywy Ministerstwa Środowiska i Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, mający na celu wymianę myśli i doświadczeń związanych z gospodarowaniem odpadami oraz prezentację i konsultację nowych programów priorytetowych NFOŚiGW. W spotkaniach uczestniczą m.in. przedstawiciele administracji państwowej i samorządowej, izb gospodarczych i organizacji pozarządowych, a także naukowcy i przedsiębiorcy z branży odpadowej.

 

Grudniowe spotkanie było już drugim z trzech poświęconych tematyce rewitalizacji terenów zdegradowanych w celu poprawy jakości środowiska miejskiego. Wzięli w nim udział specjaliści z Państwowego Instytutu Geologicznego, którzy zademonstrowali trudne do przecenienia osiągnięcia geologów zarówno w badaniu stanu środowiska, jak i działaniach na rzecz rekultywacji obszarów zdegradowanych.

 

Otwierając spotkanie, zastępca prezesa Zarządu NFOŚiGW Krystian Szczepański podkreślił, że wymiana doświadczeń odbywająca się na forum i prezentacja najlepszych praktyk w rewitalizacji terenów miejskich będzie miała duże znaczenie przy wyborze i nadzorowaniu projektów funduszu realizowanych w ramach Działania 2.5 (Poprawa jakości środowiska miejskiego) Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020.Projekty wdrażane i finansowane przez fundusz w ramach tego działania są ukierunkowane na rekultywację terenów zanieczyszczonych lub zdegradowanych (2.5.1), rozwój terenów zieleni w miastach i ich obszarach funkcjonalnych (2.5.2) oraz inwentaryzację terenów zdegradowanych i terenów zanieczyszczonych (2.5.3).

 

nfosigw2

Zastępca prezesa Zarządu NFOŚiGW Krystian Szczepański otwiera spotkanie. Fot. Arch. NFOŚiGW

 

W imieniu dyrekcji PIG-PIB dyrektor Państwowej Służby Geologicznej Andrzej Przybycin pogratulował Zarządowi Funduszu inicjatywy uruchomienia pilotowych projektów rewitalizacji miejskich terenów zdegradowanych i sukcesów ukończonych już projektów oraz zapewnił o gotowości Instytutu do pełnego wsparcia w działaniach na rzecz poprawy stanu środowiska.

 

nfosigw 3

Przemawia dyrektor Państwowej Służby Geologicznej Andrzej Przybycin, obok prowadzący spotkanie Wojciech Stawiany z Departamentu Strategii, Edukacji i Rozwoju NFOŚiGW. Fot. Arch. NFOŚiGW

 

Sygnałem, jak cenny może być wkład geologii do realizacji tego typu projektów, była decyzja organizatorów, aby do materiałów przygotowanych na pierwsze spotkanie dotyczące rewitalizacji terenów zdegradowanych (20. Forum „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”, 15.09.2015) dołączyć Zasady dokumentowania warunków geologiczno-inżynierskich dla potrzeb rekultywacji terenów zdegradowanych. Zasady te zostały opracowane przez Konsorcjum ITB i PIG-PIB z Z. Frankowskim na czele (PIG-PIB, Warszawa, 2012) na zamówienie Ministerstwa Środowiska ze środków NFOŚiGW i są jak najbardziej aktualne. Warto przy okazji odnotować sugestię uczestników spotkania, że celowe byłoby wznowienie tej pozycji w formie bardziej dostępnej dla szerszego kręgu użytkowników, a zwłaszcza samorządowców.

 

Blok prezentacji otworzyło przeszło godzinne wystąpienie przygotowane przez specjalistów z PIG-PIB: Edytę Majer, Tomasza Nałęcza, Wojciecha Wołkowicza, Dariusza Choromańskiego i Jacka Kocyłę, zatytułowane Geologiczno-środowiskowe uwarunkowania rewitalizacji terenów zdegradowanych. Pod tym tytułem kryło się omówienie jeszcze gorącego sukcesu - jakim niewątpliwie było rozbrojenie „bomby ekologicznej” w Trzebini, czyli likwidacja zbiornika odpadów niebezpiecznych i szkodliwych oraz rekultywacja terenu po Zakładach Surowców Ogniotrwałych „Górka”. Uroczyste zakończenie realizacji projektu odbyło się w dniu 29 października 2015 r. w obecności władz województwa małopolskiego, pani prezes Funduszu Małgorzaty Skuchy i władz Trzebini (Więcej informacji na stronie Małopolskiego Urzędu Wojewódzkiego i w Aktualnościach PIG, w artykule Trzebinia oddycha z ulgą – księżycowy krajobraz jest już historią.

 

tomasz nalecz 2 

Ekspert PIG-PIB dr Tomasz Nałęcz – to pod jego kierunkiem zespół geologów z Państwowego Instytutu Geologicznego opracował koncepcję rekultywacji zbiornika odpadów w Trzebini. Fot. Arch. NFOŚiGW

 

Zbiornik odpadów w Trzebini przez kilkadziesiąt lat stwarzał poważne zagrożenie dla środowiska i życia mieszkańców miasta. Zawierał on około 600 tys. m3 silnie żrącej, zasadowej cieczy, o pH 11-13(!), a jego usytuowanie nad miastem groziło przelaniem się chemikaliów przez koronę i tragedią porównywalną z tą, jaka wydarzyła się w 2010 r. na Węgrzech, w miejscowości Ajka.

 

Rozwiązania sprawdzone w trakcie realizacji projektu w Trzebini stały się punktem wyjścia do przedstawienia ogólnej metodyki postępowania w procesie rekultywacji terenów zdegradowanych. Badania geologiczno-środowiskowe są podstawowym elementem przygotowania założeń prac techniczno-budowlanych, zmierzających do rewitalizacji terenów dotkniętych zanieczyszczeniem środowiska gruntowo-wodnego.

 

nfosigw 4

Prezentację wygłasza dr Edyta Majer - kierownik programu badań PIG-PIB Bezpieczna Infrastruktura i Środowisko. Fot. Arch. NFOŚiGW

 

Przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego zaprezentowali możliwości wykorzystywania do projektowania prac rewitalizacyjnych metod badawczych, wyników analiz i danych opracowanych w dziedzinie geochemii, geologii inżynierskiej, hydrogeologii oraz geofizyki. Stanowią one podstawowe narzędzia pracy wykorzystywane w PIG-PIB i są udostępniane w bazach danych, m.in.: Kartografia geochemiczna w Polsce, Baza danych geologiczno-inżynierskich i atlasy geologiczno-inżynierskie oraz Geofizyka.

 

W prezentacji przedstawiono także założenia przygotowywanego przez PIG-PIB nowego projektu, ukierunkowanego na ujednolicenie i aktualizację danych geośrodowiskowych niezbędnych do zrównoważonego gospodarowania i racjonalnego zarządzania historycznymi zanieczyszczeniami powierzchni ziemi w Polsce  oraz wsparcia procesów decyzyjnych w jednostkach samorządowych i regionalnych dyrekcjach ochrony środowiska.

 

Po wystąpieniu pracowników PIG-PIB odbyły się jeszcze 4 prezentacje. Dyrektor Regionalnego Zakładu Gospodarowania Odpadami w Słajsinie Jolanta Kamińska, w prezentacji Szumiące trawy na składowiskach Celowego Związku Gmin R-XXI, podsumowała wyniki i doświadczenia płynące z projektu rekultywacji 16 składowisk odpadów na terenie 13 gmin województwa zachodniopomorskiego. Magdalena Bukowska i Marcin Gołębiowski z Dyrekcji Centrum Koordynacyjnego Projektów Środowiskowych, w prezentacji Dla ludzi, dla przyrody – rekultywacja w Lasach Państwowych, przedstawili efekty wieloletniej akcji usuwania niewybuchów oraz porzuconej amunicji i innych środków bojowych na terenach lasów państwowych i dawnych poligonów wojskowych. Akcja ta umożliwiła bezpieczne wejście z programami zalesiania i pielęgnacyjnymi. Dużą uwagę uczestników skupiła też prezentacja Katarzyny Dzióby, zastępcy prezydenta miasta Zabrze pt. Rekultywacja terenów w rejonie rzeki Bytomki na obszarze gminy Zabrze i uzupełniający ją film.

 

Ostatnim, ale wyjątkowo ważnym punktem programu była prezentacja Dofinansowanie projektów w ramach Działania 2.5 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2014-2020 (POIiŚ), w której Konrad Miłoszewski z Departamentu Ochrony Ziemi NFOŚiGW przedstawił główne założenia i warunki ubiegania się o dofinansowanie projektów ukierunkowanych na poprawę jakości środowiska miejskiego w ramach nowego naboru wniosków, uruchomionego 30.11.2015 r.

 

Na zakończenie dyrektor Departamentu Ochrony Ziemi NFOŚiGW Jerzy Swatoń podsumował efekty forum. A prowadzący spotkanie Wojciech Stawiany z NFOŚiGW zaprosił uczestników na następne, 22. Forum „Dobre praktyki w gospodarce odpadami”, które odbędzie się w stolicy Górnego Śląska, czyli w Katowicach. Także w tym regionie geolodzy z PIG-PIB (zwłaszcza z Oddziału w Sosnowcu) zdobyli bogate doświadczenie w rewitalizacji terenów, stąd mamy głęboką nadzieję, że PIG-PIB włączy się aktywnie w organizację tego spotkania.

 

Tekst: Dariusz Choromański, Jacek Kocyła i Wojciech Brochwicz-Lewiński

Zdjęcia: Archiwum NFOŚiGW

 

Prezentacje i zdjęcia z forum zamieszczono na stronie NFOŚiGW >>