OneGeology ma już 10 lat!

Zsynchronizowanie map geologicznych świata i Europy, standaryzacja danych geologicznych, wdrożenie i rozwój języka wymiany danych GeoSciML – to efekt międzynarodowego porozumienia OneGeology, które podpisano 10 lat temu w Brighton. W jego ramach współpracują służby geologiczne z ponad stu krajów świata. Jubileuszowe spotkanie zarządu projektu odbędzie się za kilka dni w Gdańsku.

Pierwszym i głównym zadaniem OneGeology była poprawa dostępności do map geologicznych oraz zwiększenie ich użyteczności. Sformułowano je podczas warsztatów w Brighton, które przeprowadzono między 12 a 16 marca 2007 r. W spotkaniu uczestniczyli przedstawiciele ponad czterdziestu państw i przeszło pięćdziesięciu organizacji o zasięgu krajowym i międzynarodowym. Wówczas też podpisano porozumienie (www.onegeology.org/docs/brighton_workshop/accord/polish.pdf), które zapoczątkowało działanie międzynarodowej inicjatywy służb geologicznych i organizacji OneGeology (1G) (www.onegeology.org).

Prostota wyznaczonego wtedy zadania była pozorna. Należało między innymi znaleźć odpowiedź na ważne pytania: w jaki sposób stworzyć geologiczną mapę świata, nie tracąc do niej praw, przestrzegając wszystkich ograniczeń w dystrybucji danych wynikających z przepisów krajowych, jak zharmonizować dane, jak pogodzić ze sobą mnogość stosowanych rozwiązań technicznych, w jaki sposób zestandaryzować dane, aby mogły być ze sobą porównywane i jednoznacznie interpretowane.

 

onegeology 2007

Uczestnicy spotkania w Brighton. Fot. Marcin Żarski

 

Uczestnicy warsztatów jednogłośnie postanowili podjąć postawione wyzwanie, a cel realizować metodą małych kroków, udzielając sobie wzajemnie wsparcia merytorycznego i zachęcając do podjęcia wspólnego wysiłku także inne służby geologiczne. Równolegle działały dwie grupy, zarządzająca i techniczna, które formułowały kolejne zadania, harmonogram prac i sposoby ich realizacji. Wyznaczano sobie kamienie milowe, wspólnie ustalano i dopracowywano niuanse techniczne i prawne. Podstawowe informacje na temat inicjatywy, a także  wszelkie techniczne wskazówki były zamieszczane na stronie internetowej OneGeology. Koszty wszystkich działań ponosił każdy z uczestników inicjatywy, jednak charyzma głównego pomysłodawcy i pierwszego lidera organizacji, brytyjskiego geologa Iana Jacksona, sprawiała, że z roku na rok coraz więcej państw zgłaszało chęć udziału w OneGeology. Obecnie w projekcie uczestniczy 119 krajów.

 

jackson beach 4

Pomysłodawcy OneGeology, Brighton, 2007 (od lewej: Harvey Thorleifson (GSC), Ian Jackson (BGS), John Broome (GSC)). Fot. Archiwum OneGeology.org

 

Wspólny wysiłek przyniósł sukces. Podczas sesji plenarnej na Międzynarodowym Kongresie Geologicznym w Oslo w 2008 roku zaprezentowano geologiczną mapę świata (www.youtube.com/watch?v=rGmXKr8__8M), która była efektem działalności OneGeology. Z perspektywy lat rezultat wydaje się być niezbyt dopracowaną układanką geologiczną, ale wtedy był spektakularnym osiągnięciem, pierwszym poważnym wdrożeniem usług mapowych WMS (Web Map Service) w geologii w skali całego świata.

Przez kolejne lata realizowano wiele programów cząstkowych, których wyniki stawały się kolejnymi elementami całości projektu OneGeology. Na szczególną uwagę zasługuje OneGeology-Europe (1G-E) (www.onegeology-europe.org) realizowany w latach 2008–2010 w ramach programu eContentplus. Uczestniczyło w nim pod patronatem EuroGeoSurveys 20 Służb Geologicznych Europy (dostawców danych), 7 reprezentantów społeczności użytkowników przy wsparciu ekspertów w zakresie prawnych aspektów w geoinformacji. Dokonano wtedy semantycznej harmonizacji zakrytych i odkrytych map geologicznych w skali 1:1 000 000 przez wdrożenie i rozwój języka wymiany danych GeoSciML (GeoScience Markup Language). Podjęto także próby pełnej harmonizacji wzdłuż wybranych granic państwowych. Po raz pierwszy opublikowano mapy geologiczne w postaci usługi WFS (Web Feature Language), służącej do wymiany danych. Stworzona została mapa geologiczna Europy z zachowaniem wszelkich praw własności przez zastosowanie rozproszonego systemu danych. Oznacza to, że po stronie użytkownika widoczna jest ciągła mapa geologiczna, choć fizycznie składa się ona z wielu map geologicznych zlokalizowanych na serwerach służb geologicznych uczestniczących w projekcie. Wyniki 1G-E stały się podstawą do opracowania wytycznych i specyfikacji INSPIRE (http://inspire.ec.europa.eu) dla geologii.

Rozwiązania techniczne wypracowane w ramach 1G-E są wdrażane i rozwijane w wielu innych projektach międzynarodowych, m.in. EuroGeoSource, Minerals4EU i PanGeo. Wyniki prac, postępy i problemy są prezentowane przez zespół europejski na corocznej konferencji INSPIRE.

Kluczowym problemem w działalności OneGeology wciąż jest brak środków finansowych na realizację zadań, utrzymanie i rozwój technologii oraz narzędzi do udostępniania danych. Państwa uczestniczące w projekcie korzystały z różnych źródeł finansowania, realizowały cele porozumienia w ramach wielu drobnych projektów.

W 2013 roku nastąpiły zmiany w strukturze OneGeology. Powołany został zarząd, w którego skład wchodzą przewodniczący zarządu, dyrektor generalny, członkowie zarządu reprezentujący służby geologiczne poszczególnych kontynentów oraz zespół odpowiadający za administrację, finanse i działania operacyjne. Służby europejskie od 2013 r. reprezentuje Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy w osobach Andrzeja Przybycina, byłego zastępcy dyrektora PIG-PIB ds. służby geologicznej, a następnie, od 2016 r., Tomasza Nałęcza, zastępcy dyrektora PIG-PIB ds. geoinformacji.

 

schemat

Schemat organizacyjny OneGeology (źródło: www.onegeology.org)

 

Zmiana struktury wprowadziła także różne poziomy członkostwa w inicjatywie i wynikające z nich roczne składki członkowskie, z których finansowana jest część kosztów związanych z funkcjonowaniem OneGeology.

Zarząd OneGeology zbiera się raz w roku. Spotkania te za każdym razem odbywają się na innym kontynencie, co ma podkreślić ogólnoświatowy zasięg porozumienia. Członkowie zarządu podsumowują wyniki działań podejmowanych w minionym roku oraz wyznaczają zakres i harmonogram przyszłych prac.

W jubileuszowym roku gospodarzem spotkania Zarządu OneGeology będzie PIG-PIB. Rozpocznie się ono 7 marca w Gdańsku i potrwa trzy dni.

 

Autor: Urszula Stępień, Koordynator Zespołu ds. OneGeology w PIG-PIB