Litologia sycylijska (1778) Michała Jana Borcha - ojca geobiochemii

 

W zbiorach Biblioteki Geologicznej znajduje się dziełoMichała Jana Borcha pt. Lythologie sicilienne ou connaisance de la nature des pierres de la Sicile…, opublikowane w Rzymie w 1778 r.

 

Karta tytułowa "Lythologie sicilienne ou connaisance de la nature des pierres de la Sicile"

Karta tytułowa Lythologie sicilienne...

 

Hrabia Michał Jan Borch (1753-1811) był zasłużonym polskim naukowcem mieszkającym i działającym na obszarze Inflant Polskich. Ważnym dorobkiem w jego działalności naukowej jest teoretyczne uogólnienie poglądów na procesy geochemiczne zachodzące w skorupie ziemskiej.

 

Uznawany jest za twórcę podstaw nowej gałęzi geochemii - geobiochemii, odkrył bowiem rośliny będące wskaźnikami występowania złóż pewnych minerałów. Oprócz dzieł naukowych i literackich Borch pozostawił pałac w Warklanach, projektu architekta Mazottiego, piękny park, bogate zbiory mineralogiczne oraz bibliotekę, która niestety uległa rozproszeniu. Również w Warszawie przy ul. Miodowej zachował się pałac Borchów, w którym obecnie mieści się rezydencja Prymasa Polski.

 

Niezwykle interesujące są wyniki badań M.J. Borcha prowadzone w dziedzinie mineralogii, które dopiero kilkadziesiąt lat później pojawiły się w nauce dzięki angielskiemu geologowi Charlesowi Lyellowi. Dotyczą one sił przyrody działających wolno i stopniowo, w sposób niemal niewidoczny, a które na przestrzeni czasu mogą prowadzić do przeobrażeń bardziej doniosłych aniżeli siły gwałtowne.

 

Prace naukowe M.J. Borcha tworzą kilka odrębnych grup. Do najwcześniejszych należą dzieła przyrodnicze związane z jego podróżą do Włoch, w których opisał budowę geologiczną Sycylii i Piemontu, m.in.: Mineralogie sicilienne (Mineralogia sycylijska, wydana w 1780 r.), Lettres sur la Sicile… (Listy z Sycylii, wydane w 1782 r.) oraz znajdująca się w zbiorach Biblioteki Geologicznej Lythologie sicilienne ou connaisance de la nature des pierres de la Sicile…, opublikowana w Rzymie w 1778.


Litologia sycylijska…
wydana jest na papierze czerpanym i oprawiona współcześnie w półpłótno.

 

Joanna Kacprzak

Państwowy Instytut Geologiczny