Główny koordynator: Wojciech Morawski
Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski w skali 1 : 50 000 (SMGP) jest seryjnym opracowaniem kartograficznym kraju w cięciu arkuszowym (łącznie 1069 arkuszy – każdy o powierzchni ok. 300 km²), z objaśnieniami tekstowymi, kompleksowo wyjaśniającym budowę geologiczną z uwzględnieniem litologii, genezy i stratygrafii utworów oraz geomorfologii i tektoniki.
Instrukcja obsługi przeglądarki
Zamawianie arkuszy mapy w wersji papierowej i cyfrowej >>
 Skorowidz arkuszy SMGP | [1] | 1302 kB | 18.06.2015 |
 Przykładowy arkusz | [2] | 6794 kB | 18.06.2015 |
| Skorowidz arkuszy SMGP | [3] | 7751 kB | 18.06.2015 |
Mapy geologiczne wykonane na podstawie Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski 1:50 000 można obejrzeć dzięki aplikacji GEOlog. Sieć Wi-Fi lub nawigacja GPS w telefonie umożliwiają również obejrzenie mapy terenu, na którym się aktualnie znajdujemy.
Autorskie opracowanie całej edycji SMGP było największym przedsięwzięciem w historii polskiej geologii - zostało rozpoczęte w 1956 r., a zakończone dopiero w 2009 r. Koordynatorem wszystkich prac był Państwowy Instytut Geologiczny. W realizację tego zadania było zaangażowanych ok. 1400 geologów, w tym wielu zatrudnionych w wyższych uczelniach, PAN i przedsiębiorstwach geologicznych. Autorami poszczególnych arkuszy są w większości pracownicy naukowi posiadający uprawnienia wydawane przez Ministra Środowiska oraz duże doświadczenie w pracach kartograficznych, geologicznych i geomorfologicznych.
Szczegółowa Mapa Geologiczna Polski odzwierciedla budowę geologiczną terenu w strefie przypowierzchniowej do 2 m, przy równoczesnym uwzględnieniu budowy geologicznej w profilu pionowym, przedstawionej na przekrojach geologicznych i syntetycznych. Określa możliwości występowania złóż surowców mineralnych oraz kierunki dalszego poszukiwania i pozyskiwania surowców, a także zawiera zasadnicze informacje z dziedzin geologii dynamicznej, w tym o geozagrożeniach (osuwiska i inne ruchy grawitacyjne, podcięcia erozyjne itp.), geomorfologii, paleogeografii, paleontologii, hydrogeologii.
Mapa ta powstała w wyniku zestawienia wszystkich dotychczasowych badań geologicznych, geofizycznych i wiertniczych z danego obszaru, wykonania szczegółowego zdjęcia geologicznego w skali 1: 25 000, obejmującego polowe prace geologiczno-kartograficzne, dokumentacyjne oraz wiercenia badawcze i pomiary geofizyczne (geoelektryka nieraz również płytka sejsmika refleksyjna), jak też prace i badania kameralne i laboratoryjne. Efektem końcowym tych prac i badań jest kompleksowe, geologiczne opracowanie, w skład którego wchodzą: autorska mapa geologiczna w skali 1: 50 000, z przekrojami geologicznymi, syntetycznymi profilami i legendą, obszerny, szczegółowy tekst objaśniający budowę geologiczną z odpowiednimi zestawieniami tabelarycznymi, wynikami analiz i ekspertyz, wraz ze szkicami tematycznymi: geomorfologicznym i odkrytym (bez utworów czwartorzędu) oraz dodatkowymi załącznikami graficznymi, np. przekrojami geologicznymi. Całość opracowania jest udostępniana w wersji cyfrowej.
Integralną częścią SMGP jest mapa geomorfologiczna, która powstała w wyniku prac terenowych w skali 1:25 000. Tak opracowana mapa geomorfologiczna została następnie zmniejszona do skali 1:100 000 i wydrukowana w formie czarno-białej wkładki do tekstu objaśniającego każdy arkusz SMGP pod nazwą „szkic geomorfologiczny". Autorskie opracowanie mapy geomorfologicznej Polski w skali 1:100 000 zostało zakończone 2009 r.
Na mapie geomorfologicznej Polski wyróżniono następujące genetyczne grupy form:
- lodowcowe,
- utworzone w strefie martwego lodu,
- wodnolodowcowe,
- eoliczne,
- rzeczne,
- denudacyjne,
- jeziorne,
- morskie,
- o założeniach tektonicznych,
- utworzone przez roślinność,
- antropogeniczne.
Łącznie na mapie geomorfologicznej zastosowano ok. 65 różnych wydzieleń opisanych w Instrukcji, a w wyjątkowych sytuacjach utworzono dodatkowe wydzielenia. Głównymi atutami, decydującymi o ogromnej wartości merytorycznej mapy geomorfologicznej, są jej dokładność i bogactwo stosowanych wydzieleń. Duża dokładność jest wynikiem prac geologicznych prowadzonych w terenie na podkładach topograficznych w skali 1:25 000, które gwarantują precyzyjną lokalizację wszystkich form rzeźby terenu, oraz dzięki cięciu poziomicowemu co 2,5 m. Bogata treść merytoryczna, w szczególności dotycząca genezy poszczególnych form, jest z kolei wynikiem przeprowadzenia szczegółowych prac dokumentacyjnych (dokumentowanie wszystkich odsłonięć naturalnych i sztucznych – w tym wyrobisk eksploatacyjnych oraz bardzo licznych punktów marszrutowych i punktów dokumentacyjnych w postaci sond wykonywanych zarówno ręcznie, jak i wiertnicami mechanicznymi), jak również laboratoryjnych badań próbek pobranych w terenie, wykonanych w celu opracowania mapy geologicznej.
pdf Szkic geomorfologiczny do SMGP - arkusz Dźwierzuty (865.6 kB)
Dokładność materiałów, które powstały w ramach opracowania SMGP, umożliwia opracowanie na ich podstawie odrębnej mapy geomorfologicznej Polski w skali 1:50 000 bez konieczności prowadzenia dodatkowych prac terenowych.
Ponadto szeroki zakres tematyczny SMGP umożliwia wykonanie na jej podstawie innych seryjnych map specjalistycznych, tj. m.in. litogenetycznej, hydrogeologicznej, geologiczno-gospodarczej i geologiczno-inżynierskiej, które stanowią podsumowanie wiedzy o zasobach i jakości wód podziemnych, oraz zasobach surowców mineralnych, na tle zagadnień geologiczno-inżynierskich i geośrodowiskowych.
SMGP jest przeznaczona dla geologów wszystkich specjalności oraz uwzględnia potrzeby administracji lokalnej w zakresie planowania przestrzennego, ochrony środowiska, gospodarowania złożami, a także praktyczne potrzeby przemysłu wydobywczego, rolnictwa, leśnictwa, placówek naukowych (uczelnie, szkoły, instytuty) i meliorantów. Spełnia wymogi specjalistów w zakresie planowania przestrzennego, ochrony środowiska i ma zastosowanie do celów wojskowych. Stanowiąc podsumowanie wiedzy o budowie geologicznej danego obszaru jest wykorzystywana do sporządzania różnorakich opracowań i dokumentacji z dziedziny geologii, hydrogeologii, ochrony środowiska, geoturystyki, a także przestrzennego zagospodarowania kraju.
Opracowanie końcowe każdego arkusza mapy stanowi monograficzną dokumentację geologiczną danego obszaru. SMGP dorównuje standardom światowym, a nawet je przewyższa pod względem kompleksowości opracowania oraz szczegółowości wydzieleń litologicznych, genetycznych i stratygraficznych.
W ramach cyfrowego opracowania mapy utworzono geologiczną bazę danych, która wykorzystując możliwości systemu GIS, pozwala w dowolnej skali i dla dowolnie wybranych obszarów zestawić arkusze i przedstawić potrzebne informacje o wybranych jednostkach administracyjnych (województwach, gminach, powiatach). Wykorzystanie bazy danych, w postaci warstw informacyjnych, oraz ich uzupełnianie o dodatkowe zagadnienia tematyczne (cyfrowy model terenu, infrastrukturę, właściwości gruntów, hydrografię, ochronę przyrody, ekonomię i gospodarkę), daje praktycznie nieograniczone możliwości w analizowaniu i prognozowaniu rozwoju regionów, czy też jednostek administracyjnych, w aspekcie szeroko pojętego planu zagospodarowania przestrzennego.
W związku z tym, że wymagania stawiane temu opracowaniu znacznie wzrosły w stosunku do pierwotnych założeń, arkusze wykonane wiele lat temu, które nie spełniają aktualnych wymagań, podlegają aktualnie stopniowej reambulacji.
Od kilkudziesięciu lat opracowanie SMGP jest największym przedsięwzięciem polskiej geologii i ważnym stymulatorem postępu w coraz bardziej szczegółowym rozpoznaniu budowy geologicznej Polski, przyczyniającym się do rozwoju podstawowej wiedzy w zakresie nauk geologicznych.
Subscribe to RSS Feed