Oddział Świętokrzyski im. Jana Czarnockiego, wspólnie z innymi jednostkami Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego, wypełnia zadania państwowej służby geologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej. Prowadzi badania budowy geologicznej kraju, których celem jest praktyczne wykorzystanie zgromadzonej wiedzy w gospodarce i ochronie środowiska.
Obszarem wyspecjalizowanego działania Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB jest region świętokrzyski: kolebka polskiej geologii, ważny historycznie i współcześnie okręg eksploatacji kopalin mineralnych i obszar o unikatowych w skali europejskiej walorach geologicznych (naukowych, dydaktycznych i geoturystycznych).
Działalność prowadzona w ramach państwowej służby geologicznej
- kartografia geologiczna, geologiczno-gospodarcza i geologiczno-środowiskowa oraz geologii i ochrony złóż kopalin
- prowadzenie projektów badawczych związanych z rozpoznaniem budowy geologicznej Gór Świętokrzyskich i obszarów przyległych, obejmujących badania paleontologiczne, stratygraficzne, petrologiczne, geochemiczne i strukturalne
- zadania z zakresu geologii złóż, obejmujące rozpoznanie, dokumentowanie i waloryzację złóż kopalin
- monitorowanie środowiska pod kątem geozagrożeń związanych z prowadzoną działalnością górniczą oraz zagrożeń naturalnych dla społeczeństwa i infrastruktury budowlanej
- sporządzanie dokumentacji i innych opracowań geologicznych, a także dokumentów związanych z oceną oddziaływania na środowisko
- działanie na rzecz ochrony dziedzictwa geologicznego regionu
- popularyzacja geoturystyki, w tym przygotowanie i obsługa wycieczek geologicznych, inwentaryzacja stanowisk geologicznych o istotnych walorach edukacyjnych, opracowanie folderów, map oraz przewodników geologicznych i geoturystycznych
- obsługa filii Muzeum Geologicznego, obejmująca gromadzenie i katalogowanie kolekcji, organizację wystaw czasowych oraz działalność geoedukacyjną
- prowadzenie terenowej filii Narodowego Archiwum Geologicznego, w tym archiwum opracowań geologicznych i rdzeni wiertniczych oraz Biblioteki Geologicznej
Działalność prowadzona w ramach państwowej służby hydrogeologicznej
- dokumentowanie i ochrona wód podziemnych
- monitoring wód podziemnych, organizacja, konserwacja i prowadzenie sieci stacjonarnych obserwacji wód podziemnych
- opracowywanie wyników, prognoz, ostrzeżeń, biuletynów, roczników i komunikatów o sytuacji hydrogeologicznej regionu i kraju
- prowadzenie bazy danych hydrogeologicznych oraz modernizacja systemu gromadzenia i przetwarzania informacji, rozpoznawanie, bilansowanie i ochrona wód podziemnych w celu racjonalnego ich wykorzystania przez społeczeństwo i gospodarkę kraju
- kartografia hydrogeologiczna
- prowadzenie obserwacji i ostrzeganie przed niebezpiecznymi zjawiskami oraz zagrożeniem stref zasilania i poboru wód podziemnych
- prace geologiczno-inżynierskie wraz z dokumentowaniem i oceną zagrożeń powierzchniowymi ruchami masowymi