Historia Oddziału Karpackiego PIG-PIB - główne nurty badawcze dalej

Spis treści


Zasadnicze znaczenie dla rozpoznania wgłębnego Karpat mają prace Anny i Adama Tomasiów oraz Wojciecha Ryłki. Pozwoliły one na odtworzenie przypuszczalnego ukształtowania podłoża skonsolidowanego Karpat i zapadliska przedkarpackiego oraz jego wpływu na formowanie się mas fliszowych w nadległym górotworze alpejskim.
Zarówno prace kartograficzne, jak i rozpoznanie regionalne kraju nie byłyby możliwe bez badań stratygrafcznych. Badania te dotyczyły utworów fliszu karpackiego i ich podłoża. O ile w początkowym okresie wiek utworów określano na podstawie otwornic, o tyle w niedługim czasie poszerzono je o nową grupę mikroskamieniałości, tj. wapienny nanoplankton, a w badaniach tych dużo miejsca poświęcono problemom paleośrodowiskowym. Wyniki badań stratygraficznych wykorzystywano na bieżąco w pracach kartograficznych czy opracowywaniu głębokich wierceń, ale powstało również wieie syntetycznych opracowań mikropaleontologicznych. W latach dziewięćdziesiątych, poza dotychczas wykonywanymi, realizowano wysokospecjalistyczne badania otwornic krzemionkowych i wapiennego nanoplanktonu w aspekcie stratygrafii sekwencyjnej. Konieczność prowadzenia systematycznej analizy mikrofacjalnej mezozoicznych utworów platformowego podłoża Karpat i zapadliska spowodowała konieczność wznowienia badań nad kalpionellidami i wapiennymi dinocystami. Wśród licznej grupy osób zajmujących się badaniami stratygraficznymi należy wymienić Janinę Lisztową, Jadwigę Blaicher, Janinę Morgiel, Wandę Porębską-Szotową, Tadeusza Kucińskiego, Marię Smagowicz, Ewę Malatę, Barbarę Olszewską i kierowany przez nią zespół (Andrzej Szydło, Małgorzata Garecka, Małgorzata Jugowiec). Ostatnio powiększono zakres badań stratygraficznych o palinologiczne badania utworów czwartorzędowych prowadzone przez Wojciecha Granoszewskiego.

Od początku powstania Oddziału do połowy lat dziewięćdziesiątych na szeroką skalę prowadzone były też badania petrograficzno-mineralogiczne oraz geochemiczne. Ich wyniki przedstawiono w wielu publikacjach, atlasach i dokumentacjach głębokich wierceń, a setki analiz zestawiono w katalogach analiz chemicznych (skały osadowe, magmowe i metamorficzne). Wyniki badań petrograficzno-mineralogicznych przyczyniły się do uściślenia stratygrafii utworów fliszowych, szczególnie dotyczy to charakterystyki mineralogicznej tufów pozwalających na ustalenie ich chronostratygrafii, wspartej następnie oznaczeniami wieku bezwzględnego. Owocnym wsparciem korelacji stratygraficznej było też wykorzystywanie badań geochemicznych dotyczących rozmieszczenia pierwiastków śladowych w utworach fliszu. Badaniami tymi zajmowali się Zbigniew Michałek, Jan Kubisz, Witold Żabiński, Tadeusz Wieser, Irena Gucwa, Aurelia Pelczar, Jadwiga Szczurowska i Janusz Skulich.

Regionalnym badaniom geologicznym towarzyszyły badania geofizyczne, głównie sejsmika refrakcyjna, w mniejszym stopniu refleksyjna, a znacznie później badania magnetycznotelluryczne. Niewątpliwym sukcesem było wprowadzenie metod telededekcyjnych do rozpoznawania budowy geologicznej Karpat. Wykorzystują tę metodę Antoni Wójcik, Wojciech Ryłko, Wojciech Rączkowski, Piotr Nescieruk i wszyscy młodzi kartografowie Oddziału.

Zagadnieniami surowców mineralnych Karpat, głównie surowcami ilastymi i łupkami bitumicznymi, zajmowali się Hubert Gruszczyk, Maria Kita-Badak, Jerzy Badak, Jan Jasionowicz, Lech Bober, Stefan Gucik i Julian L. Jaszczur.