W ramach realizacji unijnego projektu CGS Europe PIG-PIB współorganizował Wiosenną Szkołę Geologicznego Składowania CO2

Było to pierwsze tego typu szkolenie w naszym kraju, zorganizowane pod patronatem sieci naukowej CO2GeoNet, umożliwiające poznanie problematyki geologicznego składowania CO2 i stwarzające okazję do współpracy z czołowymi europejskimi specjalistami w dziedzinie CCS.

 

 W dniach 12-18 marca 2012 roku w Centrum Edukacyjno-Konferencyjnym PIG-PIB w Leszczach koło Kłodawy odbyła się „Wiosenna Szkoła Geologicznego Składowania CO2", współorganizowana przez Państwowy Instytut Geologiczny w ramach projektu unijnego CGS Europe. W kursie wzięło udział 19 młodych profesjonalistów, głównie doktorantów i asystentów, z krajów członkowskich UE i stowarzyszonych – Belgii, Czech, Finlandii, Irlandii, Niemiec, Polski, Słowenii, Turcji, Węgier, Włoch i Wielkiej Brytanii.

 

szkola ccs 

 

Uczestnicy zostali wybrani spośród wielu chętnych. Za podstawowe kryterium selekcji przyjęto dotychczasowy aktywny udział w pracach badawczo-rozwojowych w dziedzinie geologicznego składowania CO2, w szczególności w unijnych projektach badawczych. Wykłady i ćwiczenia prowadzili specjaliści z GEUS (Duńska Służba Geologiczna), TNO (Holenderska Służba Geologiczna), BGR (Niemiecka Federalna Służba Geologiczna), BRGM (Francuska Służba Geologiczna), GeoEcoMar (Rumunia), PIG-PIB i Międzynarodowej Agencji Energii.

 

uczestnicy 

Uczestnicy Wiosennej Szkoły CCS przed dworkiem w Leszczach

 

Unijny projekt CGS Europe (http://skladowanie.pgi.gov.pl/cgseurope/) to sieć naukowa mająca na celu harmonizację prac badawczo-rozwojowych nad geologicznym składowaniem dwutlenku węgla, finansowana przez 7. Program Ramowy UE i koordynowana przez Francuską Służbę Geologiczną. W projekcie biorą udział 34 instytucje z 24 krajów członkowskich i 4 stowarzyszonych. Polskę reprezentuje Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, pełniący funkcję Państwowej Służby Geologicznej. Celem projektu jest stworzenie wiarygodnego, niezależnego i reprezentatywnego paneuropejskiego ciała naukowego, co umożliwi szerokie kontakty z innymi podmiotami zainteresowanymi wdrożeniem CCS w Europie i na świecie, wesprze wdrażanie CCS w skali demonstracyjnej i przemysłowej oraz wprowadzanie w życie zapisów Dyrektywy UE w sprawie geologicznego składowania dwutlenku węgla i innych związanych z tym regulacji.

 

Jedno z zadań projektu obejmuje organizację szkoleń dla młodych profesjonalistów, takich właśnie jak nasza Wiosenna Szkoła CCS w Leszczach. Patronat nad szkołą sprawowała sieć naukowa CO2GeoNet, zrzeszająca jednostki badawczo-rozwojowe ze „starych" krajów UE, o ugruntowanej pozycji w dziedzinie badań nad geologicznym składowaniem dwutlenku węgla. Koszty, które okazały się relatywnie nieduże, pokryto ze środków projektu unijnego oraz z dofinansowania udzielonego przez norweską firmę naftową StatoilHydro.

 

Przedmiotem wykładów i ćwiczeń były:

  • Zmiany klimatu
  • Aspekty geologicznego składowania CO2 (typy, wybór i charakterystyka struktur)
  • Szacowanie pojemności składowisk CO2
  • Zagadnienia bezpieczeństwa składowania, strategie informacyjne
  • Zatłaczanie
  • Metody modelowań numerycznych i analitycznych
  • Zasady monitoringu i raportowania
  • Komunikacja i akceptacja społeczna

W ramach szkoły zorganizowano wycieczkę terenową w rejony przyszłych miejsc składowania CO2, a także odwiedzono megality w Wietrzychowicach (ważne stanowisko archeologiczne) i zamek w Przedeczu. Pierwszym punktem wycieczki był położony kilka kilometrów od Leszczy teren ewentualnej lokalizacji projektu pilotażowego zatłaczania CO2, dla którego w ubiegłym roku został zatwierdzony projekt prac geologicznych sporządzony przez PIG-PIB. Drugi rejon to lokalizacja otworu badawczego projektu demonstracyjnego CCS PGE GiEK Bełchatów, odległy niecałe 50 km od Leszczy. Według rekomendacji PIG-PIB, nawiercona w tym rejonie struktura w solankowych poziomach wodonośnych jury, jest optymalnym składowiskiem dla demonstracyjnego projektu CCS i stąd między innymi wybór Leszczy na miejsce Wiosennej Szkoły CCS - blisko przyszłych miejsc składowania CO2.

 

Na zakończenie zajęć kursanci, podzieleni na cztery zespoły, przedstawili i obronili postery - każdy obrazujący pełen zakres projektu CCS (dwa z nich na zdjęciu poniżej). Zwycięski zespół został suto nagrodzony. Wszyscy natomiast otrzymali na zakończenie szkolenia dyplomy COACH.

 

postery 

Postery opracowane przez kursantów - z lewej nagrodzony

 

Było to pierwsze tego typu szkolenie w naszym kraju, umożliwiające poznanie problematyki geologicznego składowania CO2 u źródła i stwarzające okazję do wzajemnego poznania się młodych naukowców z różnych krajów, co może zaowocować przyszłymi wspólnymi przedsięwzięciami. Dla organizujących szkolenie pracowników PIG-PIB niezwykle istotna była możliwość współpracy z czołowymi europejskimi specjalistami w dziedzinie CCS, którzy poznali nasze problemy i mieli okazję do zaproponowania ich rozwiązań. W perspektywie oznacza to ściślejszą integrację z europejską społecznością badawczą w dziedzinie geologicznego składowania CO2.

 

Adam Wójcicki