W grę wchodzi współpraca w zakresie kartografii geologicznej i zdjęć geofizycznych obszarów przygranicznych Polski i Ukrainy oraz konsultacje w sprawie środowiskowych aspektów poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego.
W dniach 5-8 lutego 2013 r. gościliśmy w Instytucie 6-osobową delegację Państwowej Służby Geologicznej Ukrainy (SGSSU) pod przewodnictwem Volodymyra Benko, dyrektora Departamentu Geologii SGSSU. Wizyta została zorganizowana z inicjatywy strony ukraińskiej i w uzgodnieniu z dyrektorem PIG-PIB prof. Jerzym Nawrockim, którego reprezentował prof. Marek Graniczny. Jej celem była kontynuacja rozmów na temat kierunków i zakresu współpracy, które prowadzono w trakcie „mini-szczytu" środkowoeuropejskich służb geologicznych. Ten „mini-szczyt" odbył się w trakcie obchodów Barbórki w grudniu 2012 r. w Warszawie i Zabrzu (patrz Barbórka 2012).
Uroczystości w Zabrzu stworzyły delegacjom z Ukrainy, Litwy i Słowacji okazję do bezpośredniego kontaktu z głównym geologiem kraju i osobami kierującymi głównymi instytucjami geologicznymi w naszym kraju. Co istotne, pośród głównych punktów programu obchodów znalazło się uroczyste podpisanie umowy o współpracy pomiędzy Polskim Towarzystwem Geologicznym i asocjacją geologów z Ukrainy oraz wręczenie prof. M. Granicznemu orderu im. Leonida I. Lutugina jako dowodu uznania za dotychczasową współpracę. Order ten, przyznawany za zasługi dla geologii Ukrainy, nazwany został od XIX-wiecznego badacza uważanego za jednego z ojców geologii ukraińskiej. Prof. M. Graniczny jest już drugim pracownikiem Instytutu uhonorowanym w ostatnich latach przez stronę ukraińską. W roku 2011 prof. Jerzy Nawrocki, dyrektor PIG-PIB, w uznaniu zasług dla współpracy polsko-ukraińskiej został odznaczony przez Państwową Służbę Geologiczną Ukrainy medalem im. Włodzimierza Łęczyckiego.
Dyrektorowi V. Budko towarzyszyli: jego zastępca Mykhailo Geichenko, przedstawiciel Sekretariatu Rady Ministrów Petro Kalashnyk, dyrektor SE „Geolekspertyza" Maiia Tkachenko, dyrektor DC „Ukrnaukogeotsentr" i NJSC „Nadra Ukrainy" Petro Golob oraz w charakterze tłumaczki Tamara Bardygola z UkrSGRi. PIG-PIB reprezentowała grupa ekspertów ds. kartografii i badań geochemicznych z prof. Izabelą Bojakowską i prof. Anną Pasieczną na czele oraz kierownictwo i pracownicy Działu Obsługi i Organizacji Współpracy Zagranicznej - prof. Marek Graniczny, Ilona Śmietańska, Wojciech Brochwicz-Lewiński i Izabela Ploch.
Podczas spotkania w dniu 7 lutego prof. M. Graniczny zapoznał stronę ukraińską z głównymi zadaniami i działalnością PIG-PIB, a nasi eksperci zaprezentowali wybrane programy badawcze. Już pierwszy referat „Propozycja współpracy polsko-ukraińskiej w kartografii geologicznej" stał się miłym zaskoczeniem dla gości, gdyż jego autorzy, dr Dariusz Gałązka, dr Marcin Składkowski i Radosław Wasiluk, postarali się o przygotowanie swojej prezentacji w języku ukraińskim. Następnie prof. Izabela Bojakowska zapoznała gości z programem monitoringu geochemicznego osadów rzecznych i jeziornych na obszarze transgranicznym Ukrainy i Polski, prof. Anna Pasieczna omówiła program kartowania geochemicznego, a dr Olga Rosowiecka – mapy pola geofizycznego na obszarze transgranicznym Polski i Ukrainy. Prezentacje te wzbudziły duże zainteresowanie gości i w rezultacie ożywioną dyskusję na temat infrastruktury badawczej, zasad wykonywania wspólnych prac oraz organizacji i udostępniania informacji geologicznej w obu służbach.
W dyskusji powróciła kwestia dalszej współpracy w projekcie OneGeology, który jest międzynarodową inicjatywą europejskich służb geologicznych stowarzyszonych w EuroGeoSurveys. Warto tu przypomnieć, że specjaliści PIG-PIB udzielili wsparcia szkoleniowego SGSSU w zakresie wdrażania projektu cyfrowej mapy geologicznej OneGeology w skali 1:1 mln dla obszaru Ukrainy. Ponadto w dokumencie Mapa drogowa współpracy Rzeczpospolitej Polskiej i Ukrainy w latach 2011-2012, podpisanym przez prezydentów Polski i Ukrainy, na wniosek PIG-PIB został umieszczony zapis o współpracy i pomocy eksperckiej w dziedzinie wykorzystania i ochrony zasobów naturalnych Ukrainy z uwzględnieniem standardów UE.
Praca nad protokołem uzgodnień. Od lewej: Wojciech Brochwicz-Lewiński (PIG-PIB), Tamara Bardygola (UkrSGRi) i Maiia Tkachenko (SE „Geolekspertyza"); stoi: Mykhailo Geichenko (SGSSU)
Odnotować należy prośbę strony ukraińskiej, aby rozszerzyć zakres współpracy o konsultacje w sprawie monitoringu efektów środowiskowych i innych aspektów poszukiwań i wydobycia gazu łupkowego, które to zagadnienia władze Ukrainy uznają za priorytetowe (patrz wywiad z Olegiem Proskuriakowem, Ministrem Ekologii i Surowców Naturalnych Ukrainy, EuroGeoSurveys News, nr 9, 2013, str. 3-4).
Ostatnim punktem wizyty było podpisanie przez przewodniczących delegacji protokołu stanowiącego podsumowanie najistotniejszych uzgodnień podjętych podczas rozmów.
Spotkanie przedstawicieli SGSSU i PIG-PIB jest przykładem długoterminowej „dyplomacji geologicznej", prowadzonej w celu wdrażania strategii rozwoju współpracy zagranicznej ze szczególnym uwzględnieniem współpracy z krajami ościennymi.
Marek Graniczny (PIG-PIB) i Volodymyr Benko (dyrektor Departamentu Geologii SGSSU) podpisują protokół uzgodnień w asyście Mykhaila Geichenko (SGSSU) i Wojciecha Brochwicz-Lewińskiego (PIG-PIB)
Ustalono, że następne robocze spotkanie odbędzie się 22 marca 2013 r., także w Warszawie.
Tekst: Marek Graniczny, Ilona Śmietańska, Wojciech Brochwicz-Lewiński
Zdjęcia: Izabela Ploch
