Pierwsze wnioski z warszawskich warsztatów EGS nt. infrastruktury badawczej i laboratoriów zyskały akceptację Komitetu Wykonawczego (ExCom) 6 czerwca 2014 r. Jest to kolejny krok poczyniony przez EuroGeoSurveys w staraniach o uzyskanie statusu Służby Geologicznej UE.
Starania o utworzenie Służby Geologicznej UE (czy też Serwisu) nabierają tempa. W grę wchodzi tu budowanie organizacji, która mogłaby służyć ekspertyzą i stanowić merytoryczne wsparcie w kształtowaniu polityki równocześnie dla wielu ciał unijnych. Tak się bowiem składa, że szeroko rozumiana geologia stanowi pole nakładania się kompetencji wielu Dyrekcji Generalnych (DG ENV, AGRI, ENTR, ENERGY, CLIMA, MARE, a nawet ECHO). W tej sytuacji naturalnym kandydatem do przyjęcia takiej roli staje się organizacja Europejskich Służb Geologicznych (EGS) ze swoim silnym zapleczem we wszystkich krajach członkowskich.
Służba Geologiczna UE może być istotnym wsparciem dla wielu Dyrekcji Generalnych KE
skróty nazw dyrekcji: DG AGRI -Dyrekcja Generalna ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich, DG ENV - ds. Środowiska, DG ENTR - ds. Przedsiębiorstw i Przemysłu, DG CLIMA - ds. Działań Klimatycznych, DG ENERGY – ds. Energii, DG ECHO – ds. Pomocy Humanitarnej i Ochrony Ludności, DG MARE – ds. Gospodarki Morskiej i Rybołówstwa, DG RTD – ds. Badań i Innowacji, DG REGIO – ds. Polityki Regionalnej, DG DEVCO – ds. Rozwoju i Współpracy, DG Connect – ds. Sieci Komunikacyjnych
W kontekście starań EGS o status Służby Geologicznej UE możemy już mówić o sukcesie Warsztatów EGS nt. infrastruktury badawczej i laboratoriów (Warszawa, 26.05.2014). Zostały one zorganizowane z inicjatywy dyrektora PIG-PIB Jerzego Nawrockiego pod auspicjami EGS ExCom w celu przyspieszenia integracji środowiska odpowiedzialnego za infrastrukturę badawczą i laboratoria oraz aby lepiej wykorzystać siły i środki narodowych służb geologicznych. ExCom potrzebował zaledwie dziesięciu dni, by przyjąć główne wnioski z tych warsztatów i na posiedzeniu 6.06.2014 r. wyrazić zgodę na utworzenie Grupy Eksperckiej EGS ds. Infrastruktury i Laboratoriów. Ponadto ExCom powierzył dyrektorowi Jerzemu Nawrockiemu koordynację prac nad powołaniem tej grupy oraz opracowanie pozostałych postulatów tego środowiska.
Szybki tryb podjęcia decyzji przez ExCom wiązał się z tym, że rozwiązania proponowane przez uczestników warszawskich warsztatów dobrze wpisują się w starania EGS o uzyskanie statusu Służby Geologicznej UE (zob. raport The EuroGeoSurveys vision towards a Geological Service for Europe).
Stawką jest tu dalsze wzmocnienie pozycji EGS przez istotne wsparcie trzeciego filara w proponowanym modelu Służby Geologicznej UE – to jest udostępnianie wiedzy, potencjału i infrastruktury dla zwiększenia konkurencyjność narodowych służb geologicznych. Dwa pozostałe filary to: (1) wspólne prace badawcze o znaczeniu dla polityki UE i na jej zapotrzebowanie oraz (2) harmonizowanie i udostępnianie paneuropejskich danych geologicznych.
Trzy filary modelu działania zintegrowanej paneuropejskiej służby geologicznej, jak proponuje EGS w raporcie The EuroGeoSurveys vision towards a Geological Service for Europe
Warszawskie warsztaty były ważnym kolejnym wkładem PIG-PIB w starania EGS o status Służby Geologicznej UE. Gdy w 2011 r. Parlament Europejski podniósł kwestię celowości utworzenia takiej służby, to odpowiedź EGS w tej sprawie została wypracowana i ogłoszona na Europejskim Szczycie Geologicznym – 31. Walnym Zgromadzeniu EuroGeoSurveys (EGS) właśnie w Warszawie (19–21.09.2011). W stanowisku przyjętym na tym szczycie dyrektorzy EGS zadeklarowali, że EuroGeoSurveys jako pełnoprawne stowarzyszenie narodowych służb geologicznych Europy jest gotowe pełnić funkcję takiej służby dla UE i udzielać odpowiedzi na wszelkie pytania z zakresu geologii. Istotną rolę w tym procesie odegrała także sprawność zespołu PIG-PIB w organizacji imprez EGS lub pod patronatem tej organizacji – warsztatów projektu panafrykańskiego (2012), konferencji GeoShale 2012, a zwłaszcza EGS S-Bridge Warsaw Conference podczas szczytu klimatycznego w Warszawie (12–13.11.2013).
Rosną szanse na powstanie paneuropejskiej służby geologicznej i jak dotąd PIG-PIB ma istotny wkład w te starania. Zatem warto przemyśleć tezy podnoszone w dyskusjach na temat charakteru i organizacji służby geologicznej w naszym kraju. Wydaje się bowiem, że w czasie gdy wypracowywana jest idea Służby Geologicznej UE należy skupić wszelkie siły na wzmocnieniu pozycji naszej służby. Chodzi tu o to, by polska służba mogła odegrać jeszcze istotniejszą rolę na końcowych etapach powstawania tej nowej struktury i kształtowania jej władz. Sprawa jest niezmiernie ważna, gdyż jeśli powstanie taka struktura, to od siły naszej reprezentacji zależeć będzie wpływ Polski na tworzenie unijnej polityki geologicznej.
Tekst: Wojciech Brochwicz-Lewiński
