Historia Oddziału Pomorskiego

W 1964 r. dyrektor Instytutu Geologicznego prof. Edward Rühle polecił utworzyć w Szczecinie Stację Terenową Instytutu. Dzięki przychylności ówczesnych władz wojewódzkich i miejskich, inspirowanych staraniami geologa wojewódzkiego Eugeniusza Kozioła, w 1964 r. została powołana w Szczecinie Pracownia Geologii Wybrzeża Morskiego i Pomorza Zachodniego.

 

powolanie pracowni

Zarządzenie dyrektora Instytutu Geologicznego dotyczące powołania w Szczecinie Stacji Terenowej Instytutu

 

Była to wówczas jedyna placówka naukowo-badawcza w tej części kraju. Pierwszymi pracownikami-założycielami byli Janusz Kuchciński, Ludomir „Ludojad” Mączka, Eugeniusz Kozioł, Stanisław Tyran i Roman Racinowski. Pierwszym szefem placówki w Szczecinie został Janusz Kuchciński.

 

Siedziba Pracowni została ulokowana na trzecim piętrze budynku Szczecińskiego Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego przy ul. Storrady 1. W siedzibie tej, stopniowo powiększającej swą powierzchnię, placówka PIG mieściła się do października 2000 r.

 

Wczesny okres działalności Pracowni poświęcony był organizacji placówki (gromadzenie materiałów archiwalnych, zbiorów bibliotecznych, adaptacja lokalu). Mimo skromnej kadry naukowo-technicznej i administracyjnej (6 osób) podjęto pierwsze prace tematyczne, które obejmowały wykonanie arkuszy Międzyzdroje i Szczecin Szczegółowej Mapy Geologicznej Polski (SMGP) w skali 1 : 50 000 oraz opracowanie arkusza Szczecin Mapy Geologicznej w skali 1 : 200 000, a także sporządzenie projektu Mapy hydrogeologicznej Niecki Szczecińskiej w skali 1 : 200 000.

 

siedziba na storrady1

Dawna siedziba (do października 2000 r.) placówki PIG w Szczecinie, mieszcząca się na ul. Storrady 1 na III piętrze

 

W 1968 r. Pracownia w Szczecinie została podniesiona do rangi Zakładu Geologii Wybrzeża, którym do 1971 r. kierował Lech Rembocha. W tym okresie wykonano m.in. Opracowanie geologiczne Bramy Świny oraz opracowania geologiczno-inżynierskie dla terenu ZPCh „Police" i portów rybackich w Wolinie i Dziwnowie. Jednocześnie rozpoczęto badania nad występowaniem minerałów ciężkich w piaskach morskich i plażowych południowego Bałtyku, które były kontynuowane przez placówkę terenową Instytutu Geologicznego w Gdańsku (Sopocie).

 

W 1971 r. w działaniach placówki zaznaczył się regres, który wyraził się utratą statutu zakładu i powołaniem w 1972 r. Pracowni Zdjęć i Map Geologicznych Polski Północno-Zachodniej. Kierownictwo Pracowni objął Józef E. Mojski. W tym czasie na potrzeby SMGP zostały wykonane arkusze Świnoujście, Wolin, Kamień Pomorski i Dziwnów.

 

W 1974 r. Pracownia w Szczecinie została włączona w skład Oddziału Geologii Morza w Gdańsku (Sopocie). Związek ten przetrwał do 1985 r. i zaowocował trwającym do dziś silnym powiązaniem pomiędzy placówkami w Gdańsku i Szczecinie. W okresie 1974–1985 Pracownią PIG w Szczecinie kierowali: Zofia Matkowska, Norbert Maliszewski, Ryszard Dobracki, a następnie Michalina Ruszała. W tym okresie placówka szczecińska realizowała zadania z zakresu kartografii geologicznej. Powstawały kolejne arkusze SMGP w skali 1 : 50 000 oraz arkusze Mapy Hydrogeologicznej Polski w skali 1 : 200 000, a także regionalne opracowania hydrogeologiczne, geologiczno-inżynierskie i surowcowe.

 

otwarcie nowej siedziby1

26.10.2000 r. - uroczyste otwarcie nowej siedziby PIG w Szczecinie na ul. Wieniawskiego 20

 

Rosnąca ranga placówki, jej ścisła współpraca z lokalnymi ośrodkami badawczymi i projektowymi  oraz coraz większe doświadczenia zespołu badawczego spowodowały, iż staraniem kierowniczki zespołu Michaliny Ruszałowej i po pozytywnej decyzji dyrekcji PIG w 1985 r. placówka w Szczecinie ponownie uzyskała samodzielność jako Pracownia Geologii Wybrzeża Morskiego. Pracownia podlegała bezpośrednio dyrektorowi Instytutu Geologicznego, a kierowała nią Michalina Ruszała.

 

W uznaniu działalności placówki szczecińskiej na obszarze północno-zachodniej Polski wojewoda szczeciński uhonorował w 1986 r. zespół pracowników nagrodą wojewódzką w dziedzinie nauki. W tym okresie zespół pracowni liczył 14 osób i przyjmował nowe zadania, w tym prowadzenie sieci obserwacji hydrogeologicznych, formowanie bazy danych złóż kopalin i geologii gospodarczej. Badania osadów czwartorzędowych Pomorza pozwoliły na nawiązanie kontaktów z zagranicznymi ośrodkami naukowymi (Uniwersytet w Lund, Służba Geologiczna Brandenburgii). Pracownicy szczecińskiej placówki PIG uczestniczyli w międzynarodowych konferencjach i sympozjach terenowych, jak np. Peribaltic Group INQUA, gdzie prezentowali osiągnięcia i wyniki badań z obszaru Pomorza Zachodniego.

 

W 1995 roku dzięki wynikom swej pracy i zabiegom kierującej Pracownią Michaliny Ruszałowej oraz decyzji Dyrektora Instytutu prof. dr. hab. Stanisława Speczika placówka PIG w Szczecinie została podniesiona do rangi Oddziału Pomorskiego PIG.

 

ruszala dobracki1 

Dyrektorzy Oddziału Pomorskiego PIG: Michalina Ruszała i Ryszard Dobracki

 

Utworzenie Oddziału zmobilizowało do starań o uzyskanie własnej siedziby. Wkrótce doszło do zakupu obiektu na terenie Szczecina, jego przebudowy i adaptacji na potrzeby Oddziału. Prace modernizacyjne trwały rok. W dniu 26 października 2000 r. nastąpiło uroczyste otwarcie nowej siedziby Oddziału przy ul. Wieniawskiego 20, położonej na Pogodnie – zielonej dzielnicy Szczecina.

 

W latach 1995–2009 funkcję dyrektora Oddziału Pomorskiego PIG pełnili: Michalina Ruszała (1995–1999), Ryszard Dobracki (1999–2007) i Andrzej Piotrowski (2007–2009). W tym okresie powstały m.in. kolejne arkusze SMGP, Mapy Hydrogeologicznej Polski, wydana we współpracy z Oddziałem Geologii Morza w Gdańsku Mapa geodynamiczna polskiej strefy brzegowej Bałtyku w skali 1 : 10 000.

 

Rozwijała się także współpraca ze służbami geologicznymi innych państw. W 1997 Oddział Pomorski i służba geologiczna Brandenburgii (LGRB) podpisały porozumienie o wspólnych badaniach geologicznych na pograniczu Polski i Niemiec. Współpraca z niemiecką służbą geologiczną oraz służbami geologicznymi landów zaowocowała wydaniem map geologicznych pogranicza. Doskonale rozwijająca się współpraca pomiędzy polską i niemiecką służbą geologiczną przyniosła efekty, które zaprezentowano na międzynarodowej konferencji geologicznej w Słubicach pod hasłem „Geologie ist Grenzenlos". W październiku 2003 r. podpisano oficjalne porozumienie pomiędzy służbą geologiczną Brandenburgii (LGRB) i PIG.

siedziba wieniawskiego

Obecna siedziba placówki PIG w Szczecinie na ul. Wieniawskiego 20

 

Działania Oddziału w ramach Centrum Doskonałości UE przyniosły efekt w postaci opracowania projektu Transfer of Knowledge w ramach stypendium Marii Curie pt. Morphotectonic Map of the European Lowland Area. Projekt uzyskał wysoką ocenę Komisariatu UE i został zrealizowany w latach 2004–2007.

 

W 2009 r. Oddział Pomorski został przemianowany na Zakład Regionalny Geologii Pomorza i ponownie włączony w skład Oddziału Geologii Morza w Gdańsku.

 

1 lutego 2013 r. Zakład Regionalny został ponownie przemianowany na Oddział Pomorski Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego.