SPBA już jest w Instytucie!


Do Państwowego Instytutu Geologicznego dotarł pierwszy egzemplarz monumentalnego dzieła sześciu  europejskich służb geologicznych - Atlas południowego basenu permskiego

Projekt Atlas południowego basenu permskiego - SPBA – jedno z największych zrealizowanych dotychczas w Europie przedsięwzięć kartograficznych – został tym samym definitywnie zakończony. Projekt SPBA oficjalnie wystartował w marcu 2005 r. Dzięki współpracy międzynarodowej społeczności geologicznej wszystkie dane z tego niezwykle ważnego dla gospodarki obszaru zostały zestawione, a po pięciu latach pracy „Naftowy atlas geologiczny obszaru południowego basenu permskiego” pod redakcją J.C Doornenbala i A.G. Stevensona został opublikowany przez EAGE Publications - Houten w wersji papierowej, a także na DVD, w interaktywnym formacie PDF. Osobnym produktem, dostępnym również na DVD jest baza danych projektu (w tym model geologiczny 3D) i mapy GIS.

Publiczna premiera wydrukowanej wersji atlasu odbyła się 25 czerwca 2010 r. w Brukseli. Tydzień wcześniej wydawnictwo było prezentowane podczas spotkania European Association of Geoscientists & Engineers (EAGE) w Barcelonie.

Image
Prof. Tadeusz Peryt z Państwowego Instytutu Geologicznego, jeden z autorów atlasu, prezentuje pierwszy egzemplarz publikacji, który właśnie dotarł do Warszawy.

SPBA to wspólny projekt służb geologicznych Wlk. Brytanii, Belgii, Holandii, Danii, Niemiec i Polski. Został wsparty przez wiele firm naftowych (w tym PGNiG), agencje rządowe, uniwersytety i instytuty badawcze. W przedsięwzięciu udział wzięło wielu specjalistów z Polski, głównie z Państwowego Instytutu Geologicznego-Państwowego Instytutu Badawczego a ponadto z Akademii Górniczo-Hutniczej, PGNiG, Instytutu Geofizyki PAN, Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Jagiellońskiego i Uniwersytetu Wrocławskiego.Ogółem zespół autorów to 150 ekspertów o międzynarodowym uznaniu, w tym 33 z Polski. Holenderska służba geologiczna (TNO) sprawowała ogólne kierownictwo projektu, a Brytyjska Służba Geologiczna (BGS) nadzorowała edycję atlasu.

Atlas stanowi zwięzły i systematyczny przegląd wyników przeszło 150-letnich poszukiwań naftowych i badań na obszarze południowego basenu permskiego. W tym czasie odkryto na jego terenie ponad 1240 złóż węglowodorów. Ponieważ ta prowincja gazowa i naftowa podlega stałemu dojrzewaniu, a rozmiary złóż ulegają nieuchronnemu zmniejszeniu, odkrycie nowych zasobów wymaga coraz większej i staranniejszej integracji danych i wielodyscyplinarnych badań. Przedstawiona w atlasie charakterystyka budowy geologicznej największego basenu sedymentacyjnego Europy ma wielką wartość praktyczną dla rządów, koncernów naftowych, naukowców a także dla osób zainteresowanych budową wgłębnych warstw Ziemi.

Image
Niezwykle starannie wydany atlas imponuje rozmiarami (format A2, waga ok. 12 kg) i bogactwem zawartych w nim informacji

Południowy basen permski (określany też jako basen środkowoeuropejski) jest typowym basenem wewnątrzkontynentalnym, który ewoluował od późnego karbonu po dziś i rozciąga się od wschodniej Anglii po granicę polsko-białoruską i od Danii po południowe Niemcy.

Atlas to przegląd całego obszaru południowego basenu permskiego, obejmującego jego brytyjską, belgijską, duńską, holenderską, niemiecką i polską część.Głównym celem atlasu jest stymulacja górnictwa naftowego i gazownictwa w kontynuowaniu ich aktywności w tym dojrzałym basenie. Duży zakres danych, który jest teraz dostępny publicznie, pozwala na wytworzenie miarodajnej kompilacji użytecznej dla górnictwa naftowego i gazownictwa. Łatwy i względnie tani dostęp do zgromadzonej wiedzy ma prowadzić w zamyśle autorów do lepszego zrozumienia geologii tego obszaru. Dokumentacja tej wiedzy będzie z pewnością pomocą w szkoleniu przyszłych pokoleń geologów naftowych.

Atlas przedstawia ewolucję geologiczną i potencjał węglowodorowy w poszczególnych interwałach stratygraficznych, od podłoża prekambryjskiego po holocen. Naświetlone są różne scenerie strukturalne i stratygraficzne przy wykorzystaniu bogatego zestawu przykładów złóż węglowodorów, map przeglądowych i ilustracji. Poza podstawową formą użytkowania ropo- i gazonośnych warstw scharakteryzowano inne możliwe sposoby wykorzystania struktury, takie jak składowanie gazu ziemnego lub CO2. Omówiono także aspekty geotermalne. Zdefiniowano 6 systemów naftowych i 12 prowincji naftowych, związanych ze skałami macierzystymi paleozoiku i mezozoiku, a każde odkryte złoże zostało powiązane z jedną z tych prowincji.

Polskie badania były finansowanie ze środków statutowych PIG-PIB (pochodzących z Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego) oraz środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Mirosław Rutkowski