GEOCHEMICZNA I IZOTOPOWA REKONSTRUKCJA ŚRODOWISKA GEOTEKTONICZNEGO DOMENY MAZOWIECKIEJ W PODŁOŻU PREKAMBRYJSKIM PÓŁNOCNO-WSCHODNIEJ POLSKI

Ewa KRZEMIŃSKA

Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, ul. Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; e-mail: This email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.

Abstrakt. Nowe dane geochemiczne i geochronologiczne dotyczące skał metamorficznych pochodzących z 5 głębokich otworów wiertnicznych, zlokalizowanych w obrębie tzw. domeny mazowieckiej MD (poprzednio granitoidowy masyw mazowiecki), zaprezentowane w tym artykule, podtrzymują nową interpretację paleoproterozoicznego etapu ewolucji skorupy w całym regionie. Protolit zbadanych skał metamorficznych ujawnia genezę osadową lub magmową. Paragnejsy z Moniek, Jastrzębnej i Wigier były pierwotnie wakami lub łupkami i łupkami żelazistymi. Zostały zmetamorfizowane w umiarkownych warunkach facji zieleńcowej do amfibolitowej. Materiał źródłowy pochodził z niszczenia skał kontynentalnego łuku wysp lub aktywnej krawędzi kontynentalnej. Rozkład populacji materiału detrytycznego (1,86–3,10 oraz 1,84–3,52 mld) jest bardzo zbliżony do wieku cyrkonów notowanych w swekofeńskich skałach metaosadowych Szwecji i Finlandii. Domenę mazowiecką tworzą także skały o protolicie magmowym, reprezentowane przez ortognejsy maficzne i felzytowe (Mońki, Tajno, Bargłów). Skały te składem podobne są do metawulkanitów litewskich (otwory Lazdijai, Bliudziai, Virbaliskis), związanych ze strefą szwu środkowolitewskiego (MLSZ), w których udokumentowano geochemicznie cechy łuku wulkanicznego. Wyniki pomiarów wieku U–Pb na cyrkonach dowodzą, że aktywność magmowa związana z formowaniem się łuku wulkanicznego na obszarze domeny mazowieckiej miała miejsce między 1,82 a 1,83 mld lat temu. Jest to przedział zgodny z wiekiem procesów tworzenia się skorupy w terranie polsko-litewskim (1,80–1,85 mld).

Słowa kluczowe: geochronologia U–Pb SHRIMP, geochemia pierwiastków śladowych, głębokie otwory wiertnicze, orogen swekofeński, polskie podłoże prekambryjskie.

  pdf Pełny tekst (4.79 MB)