Special Papers - Tom 20 (2006)


PROCEEDINGS OF THE CONFERENCE “MASS MOVEMENT HAZARD IN VARIOUS ENVIRONMENTS”

20–21 October, 2005, Kraków, Poland


Scientific Editors:
Marek GRANICZNY, Magdalena CZARNOGÓRSKA, Katarzyna JARMOŁOWICZ-SZULC, Panagiotis BALABANIS



PREFACE

The International Conference “Mass movement hazard in various environments” took place in Cracow, Poland, in October 20–21, 2005. The organization of the Conference was financed by the Polish Geological Institute’s Centre of Excellence: Research on Abiotic Environment (REA) funds, obtained for such a purpose from the European Commission. One of the Centre’s Working Group deals with natural hazards and the organization of the Conference became one of the most important recent activities of the Group. Representatives of eight countries, such as: Greece, Italy, Great Britain, Switzerland, Ukraine, Czech Republic, Austria and Poland took a part in the Conference. Participants represented governmental authorities, administrative resorts as well as research and development units of the following specializations: geology, environmental engineering, environmental protection, meteorology and water management. The choice of Cracow, as the conference venue was fully justified. Beauty and charm of this city, located in the southern part of Poland on the Vistula River in a valley at the foot of the Carpathian Plateau, is well known. Additional attraction of the Conference programme was trip to Wieliczka Saltmine, which is the only site in the world where mining has continued since the Middle Ages.

Marek Graniczny

Marek GRANICZNY



SLOPE INSTABILITY HAZARD EVALUATION AND LANDSLIDE SITES MONITORING IN THE WESTERN FLYSCH CARPATHIANS (CZECH REPUBLIC)

Ivo BAROŇ, Oldřich KREJČÍ

Czech Geological Survey, Branch Brno, Leitnerova 22, 658 69 Brno, Czech Republic; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 9–13
 
Abstrakt. W lipcu 1997 roku obfite deszcze spowodowały ruchy zboczowe, zwłaszcza utworów fliszowych, w północno-wschodnich Czechach. Kompleksy mezozoiczne i trzeciorzędowe Zachodnich Karpat fliszowych charakteryzują się wysoczyznami i rzeźbą górską, głównie o charakterze erozyjnym i strukturalno-denudacyjnym. Obecnie jest realizowany projekt badawczy, podsumowujący dotychczasowe obserwacje, mający na celu ocenę wpływu morfologii i mechanizmów uruchamiających zjawiska osuwiskowe na obszarach modelowych. Każde lokalne osuwisko, poza oddziaływaniami przyrodniczymi, było także poddane działalności ludzkiej. Do badań wykorzystano kartografię geomorfologiczną, wiercenia rdzeniowe oraz badania geofizyczne. Wiek osuwisk określono na podstawie datowania metodą 14C oraz badaniami palinologicznymi, paleomagnetycznymi i archeologicznymi. W wyniku przeprowadzonych badań ustalono geometrię, mechanizmy oraz możliwy rozwój różnego typu osunięć zboczy. Rejestrację osuwisk prowadzono elektronicznie, duże tereny osuwiskowe dokładnie badano, a wyniki tych badań nanoszono na mapy w skali 1:10 000. Obszary te zostały sklasyfikowane w zależności od stopnia zagrożenia oraz intensywności występowania osuwisk. Mapy prezentujące warunki stabilności terenu stanowią podstawę do tworzenia map zagrożeń osuwiskami. Ocena stabilności terenu, morfologii, warunków geologicznych i hydrogeologicznych pozwala na wyznaczanie quasi-jednorodnych stref o określonym stopniu zagrożenia osuwiskami. Mapy takie wykorzystują władze administracyjne przy tworzeniu planów regionalnych i miejskich.


Słowa kluczowe:
osuwiska, geozagrożenia, ocena zagrożeń, litologia, geomorfologia, Zachodnie Karpaty.

pdf  Pełny tekst (431.21 kB)



EXAMPLES OF THE MASS MOVEMENT INVESTIGATIONS IN DIFFERENT TYPES OF DEPOSITS

Zbigniew BEDNARCZYK

Open-Cast Mining Institute, the Poltegor-Institute (Poland), Parkowa 25, 51-616 Wrocław; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 14–26
 
Abstrakt. W artykule przedstawiono przykłady geotechnicznych i geośrodowiskowych badań powierzchniowych ruchów masowych. Badania z zastosowaniem technik monitoringu obszarów osuwiskowych obejmowały zarówno badania in situ, jak i testy laboratoryjne. Przedstawione projekty obejmowały wybrane rodzaje testów w różnych utworach. Stosowano konwencjonalne wiercenia i pobieranie próbek, a także profilowania GPR, GPS i CPTU oraz monitoring inklinometryczny i piezometryczny. Wyniki testów terenowych porównano z badaniami laboratoryjnymi, takimi jak badania podstawowych właściwości fizycznych gruntów, pomiary edometryczne, badania w aparacie bezpośredniego ścinania, badania wytrzymałości na jednoosiowe ściskanie oraz badania trójosiowe. Niniejszy artykuł oparto na badaniach karpackich osadów fliszowych, wykonywanych dla polskiej administracji drogowej (finansowanych przez Europejski Bank Inwestycyjny), w ramach projektu „Osłona przeciwosuwiskowa”, które nadal są kontynuowane. Przedstawiono również przykłady osuwisk występujących w polskich kopalniach odkrywkowych. Opisano także badania iłów polskich i norweskich, przeprowadzonych w ramach projektu finansowanego przez Norweską Radę Badań Naukowych i NATO, a także zaprezentowano wyniki wybranych projektów zabezpieczenia osuwisk oraz wyniki obliczeń stabilności zboczy.


Słowa kluczowe:
osuwiska, techniki monitoringu, geotechnika inżynierska, testy ,in situ, testy laboratoryjne.

pdf  Pełny tekst (2.01 MB)



GEOTECHNICAL AND GEOPHYSICAL METHODS FOR CHARACTERISATION OF THE SOIL AND ROCK DESIGN PARAMETERS IN MASS MOVEMENTS’ AREAS

Zbigniew BEDNARCZYK

Open-Cast Mining Institute, the Poltegor-Institute (Poland), Parkowa 25, 51-616 Wrocław; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 27–34
 
Abstrakt. Artykuł oparto na badaniach autora oraz na wnioskach z międzynarodowej konferencji ISC-2, International Site Characterisation Porto 2004, zorganizowanej przez International Society for Soil Mechanics and Geotechnical Engineering (ISSMGE), TC-16 in situ Testing, Uniwersytet w Porto (FEUP), International Society of Rock Mechanics (ISRM), International of Association Engineering Geology (IAEG), Geo-Institute of the American Society of Civil Engineers (ASCE), Portuguese Association of Engineers (OE) oraz British Council (BC), w dniach 19–22 września, 2004 w Porto. Konferencja dotyczyła nowych geotechnicznych i geofizycznych metod badań gruntów oraz zagrożeń geodynamicznych, osuwiskowych i sejsmicznych.


Słowa kluczowe:
badania gruntów, testy CPTU, ruchy masowe.

pdf  Pełny tekst (601.13 kB)



GEOPHYSICAL INVESTIGATIONS OF THE CARPATHIAN SLIDE SLOPES

Zbigniew BESTYŃSKI1, Kazimierz THIEL2

1
SEGI-AT Ltd., Baletowa 30, Warszawa, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Polish Academy of Science, PKiN, Plac Defilad 1, Warszawa, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 35–39
 
Abstrakt. W artykule omówiono zastosowanie metod geofizycznych w badaniu i prognozowaniu stateczności karpackich stoków. Przedstawiono podstawy fizyczne wykorzystania metody sejsmicznej refrakcyjnej i geoelektrycznej elektrooporowej dla rozpoznania geometrii istniejących osuwisk, w szczególności głębokości i przebiegu strefy poślizgu oraz poziomego zasięgu zsuwu. Wskazano na możliwość wykorzystania indeksu KFG geofizycznej klasyfikacji fliszu, po wprowadzeniu wskaźników korygujących zaproponowanych przez Romano, do wstępnej oceny i prognozy stateczności karpackich stoków. Przedstawiono przykłady zastosowania metody sejsmicznej refrakcyjnej i geoelektrycznej elektrooporowej do określenia przebiegu strefy poślizgu i poziomego zasięgu zsuwu osuwisk wykształconych na fliszowych zboczach Karpat. Doświadczenie zdobyte na podstawie badań ponad stu osuwisk, zlokalizowanych głównie na zboczach sztucznych zbiorników wodnych, wykorzystano w badaniu karpackich stoków osuwiskowych metodami geofizycznymi.


Słowa kluczowe:
zbocze osuwiska, strefa poślizgu, metoda sejsmiki refrakcyjnej, metoda elektrooporowa, indeks KFG, współczynnik SMR.

pdf  Pełny tekst (1.05 MB)



REPLACEMENT OF A FAILED SHOTCRETE FACING BY A FLEXIBLE SLOPE STABILISATION SYSTEM

Daniel FLUM, Hannes SALZMANN, Marcel ZÜGER

Fatzer AG, Geobrugg Protection Systems, Hofstrasse 55, CH-8590 Romanshorn, Switzerland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 40–45
 
Abstrakt. Przeprowadzenie nowej autostrady z Igoumenitsa do Evros w północnej Grecji wymagało szeregu poważnych wcięć w stoki chronione powierzchniowym zacementowaniem. Niestety, zacementowanie to nie wytrzymało wkopów w powierzchniowe warstwy gleby, osłabione już uprzednio erozją i zsuwami. Spotęgowane siły tarcia między strefą cementową i powierzchnią gleby doprowadziły do nadmiernych naprężeń w usztywnionej strefie, która w rezultacie rozpadła się. W związku z tym usunięto pokrywę cementową i zastąpiono ją elastycznym systemem stabilizacyjnym, składającym się z bardzo wytrzymałej siatki stalowej, odpowiednio przyszpilonej do zboczy. Elastyczny system stabilizacyjny jest powszechnie stosowany do wzmacniania zboczy zbudowanych zarówno z gleby, jak i ze skał. Umocnienia te są bardzo ekonomiczne i stanowią alternatywę dla umocnień cementowych, a także dla masywnych struktur. Jednocześnie umożliwiają ponowne wprowadzanie roślinności. Wypracowano również nowe rozwiązania, pozwalające dopasowywać rozmiary siatki do zagrożeń powierzchniowych.


Słowa kluczowe:
osuwiska, ogrodzenie zabezpieczające, elastyczny system stabilizacji zboczy, TECCO, uszkodzenie zbocza, rekultywacja poprzez zasiew.

pdf  Pełny tekst (709.99 kB)



A GIS MODEL FOR INTEGRATING TEMPORAL GROUND SURFACE CHANGE WITH POTENTIAL SLOPE INSTABILITY USING EO: A CASE STUDY FROM THE CARAMANICO AREA, ABRUZZO, ITALY

Paul GOSTELOW1, Domenico CASARANO2, Janusz WASOWSKI2

1
Private Consultant c/o; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 CNR-IRPI, Via Amendola 122, 70126 Bari, Italy; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 46–58
 
Abstrakt. W artykule przedstawiono nową metodę oceny podatności osuwisk na okresowe zmiany użytkowania terenu. W badaniach wykorzystano zintegrowane obserwacje satelitarne oraz technikę GIS. Na podstawie informacji o zmianach powierzchni Ziemi, uzyskanych z satelitów LANDSAT i INSAR, opracowano model geotechniczny, który, po pierwsze, na podstawie danych geologicznych i geomorfologicznych lub też bezpośrednich badań terenowych, określa podatność terenu na powstawanie osuwisk, po drugie, wskazuje wpływ zmian na granice równowagi czynników bezpieczeństwa (FS), a po trzecie, przedstawia potencjalny efekt zmian na deformację zboczy przy współczynniku FS = 1.0. Opisano też wykorzystanie tego modelu w rejonie Caramanico (Włochy) z uwzględnieniem obserwacji satelitarnych z lat 1987–2000. Przedyskutowano trudności pojawiające się w trakcie obróbki danych satelitarnych i podczas ich interpretacji. Okazało się, że w opracowaniu dotyczącym rejonu Caramanico można wykorzystać jedynie dane dotyczące zmian powierzchniowych, związanych z zamianą terenów pokrytych roślinnością na tereny zabudowane. Niemniej, wstępne wyniki wspomnianych badań sugerują, że mogą istnieć przestrzenne związki istniejących uprzednio zmian powierzchni z deformacjami obszarów zurbanizowanych, odnotowanymi przez pomiary GPS oraz przez satelitarne pomiary radarowe PS.


Słowa kluczowe:
model geotechniczny, deformacje zboczy, podatność na osuwiska.

pdf  Pełny tekst (1.27 MB)



TERRAFIRMA PROJECT — MONITORING OF SUBSIDENCE OF NORTHEASTERN PART OF THE UPPER SILESIAN COAL BASIN

Marek GRANICZNY1, Zbigniew KOWALSKI1, Janusz JURECZKA2, Magdalena CZARNOGÓRSKA1

1
Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Polish Geological Institute, Silesian Branch, Sosnowiec, ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 59–63
 
Abstrakt. Ostatnie lata przyniosły szybki rozwój interferometrii radarowej. Nowa metoda interferometrycznego przetwarzania zobrazowań radarowych (PSinSAR) zastosowana w projekcie pozwala na określenie przemieszczeń z dokładnością do 1 milimetra. Technika PSinSAR polega na analizie przemieszczeń punktów kontrolnych, będących dobrymi reflektorami dla zakresu mikrofalowego. Państwowy Instytut Geologiczny otrzymał przetworzone dane PSinSAR dla rejonu Sosnowca w połowie marca 2004. Proces przetwarzania obejmował 54 zobrazowania radarowe ERS-1 i ERS-2, z lat 1992–2003. Wstępna interpretacja danych wskazała na interesujące związki pomiędzy wydłużonymi anomaliami osiadania a granicami geologicznymi — uskokami będzińskim i kłodnickim. W artykule przedstawiono wstępną interpretację danych.


Słowa kluczowe:
radar, PSinSAR, GIS, interferometria, teledetekcja, tektonika, górnictwo.

pdf  Pełny tekst (791.87 kB)



GIS AND DATABASE MANAGEMENT SYSTEM FOR MASS MOVEMENTS DOCUMENTATION IN AUSTRIA

Norbert HEIM1, Helene KAUTZ1, Arben KOCIU1, Nils TILCH1, Horst HEGER1

1Geological Survey of Austria, Department of Engineering Geology, Neulinggasse, 381030 Wien, Austria; e-mails: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 64–66
 
Abstrakt. GEORIOS jest jednym z głównych programów Służby Geologicznej Austrii, realizowanym przez Departament Geologii Inżynierskiej. Zgodnie z zaleceniami Narodowego Prawa Nauki z 2000 roku są zbierane i przechowywane wszystkie informacje dotyczące ruchów masowych w Austrii. Dane te są opracowywane i udostępniane w formacie GIS. Wszystkie dane uzupełniające są również przechowywane w relacyjnych bazach danych, połączonych z systemem GIS. Dane te są wykorzystywane do konstrukcji map podatności terenu na zagrożenia naturalne, w skali 1:50 000.


Słowa kluczowe:
GIS, system zarządzania danymi, ruchy masowe, Austria.

pdf  Pełny tekst (176.81 kB)



LANDSLIDES SURVEY IN THE NORTHEASTERN POLAND

Danuta ILCEWICZ-STEFANIUK1, Tomasz CZERWIŃSKI2, Adam KORYCZAN2, Paweł TARGOSZ2, Michał STEFANIUK1, 2

1
AGH University of Science and Technology, Department of General and Mathematical Geology, Al. A. Mickiewicza 30, 30-059 Kraków, Poland; e-mails: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Geophysical Exploration Company, Jagiellońska 76, 03-301 Warszawa, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 67–73
 
Abstrakt. Badania procesów osuwiskowych na obszarze północno-wschodniej Polski wykonano w ramach tematu: Rejestracja i inwentaryzacja naturalnych zagrożeń geologicznych (ze szczególnym uwzględnieniem osuwisk oraz innych zjawisk geodynamicznych) na terenie całego kraju, zamówionego przez Ministerstwo Środowiska i finansowanego przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Skala obserwowanych zjawisk, znacznie większa od przewidywanej, spowodowała konieczność koncentracji badań na wybranych obszarach i w strefach szczególnie zagrożonych. Obok osuwisk i innych skutków powierzchniowych ruchów masowych, zinwentaryzowanych w postaci kart dokumentacyjnych, zaobserwowano i odnotowano do udokumentowania liczne obiekty o mniejszych rozmiarach lub o mniejszej skali zagrożenia. Dla wybranych osuwisk, stwarzających istotne zagrożenie dla otoczenia, wykonano dokładne pomiary geodezyjne, badania geoelektryczne metodą tomografii opornościowej i płytkie wiercenia geologiczne. Celem tych prac było przygotowanie wstępnych danych do opracowania cyfrowych modeli osuwisk i ich wstępne rozpoznanie, poprzedzające ewentualne rutynowe monitorowanie procesów osuwiskowych. Biorąc pod uwagę zespoły osuwisk o podobnej genezie i podobnych uwarunkowaniach geomorfologicznych i geologicznych wyodrębniono następujące strefy objęte względnie intensywnymi procesami osuwiskowymi, tj. wybrzeże Bałtyku z aktywnymi procesami osuwiskowymi wywołanymi abrazją morską i obszar pojezierzy północnej Polski z licznymi wzgórzami morenowymi.


Słowa kluczowe:
osuwiska, ruchy masowe, inwentaryzacja, pomiary geodezyjne, tomografia opornościowa, północno-wschodnia Polska.

pdf  Pełny tekst (603.46 kB)



GIS-BASED WEB-APPLICATION OF MASS MOVEMENTS IN AUSTRIA REGISTERED BY PUBLICATIONS AND INTERNET

Helene KAUTZ, Nils TILCH, Arben KOCIU, Norbert HEIM, Johannes REISCHER

Department of Engineering Geology, Geological Survey of Austria Neulinggasse, 381030 Wien, Austria; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., johannes Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 74–75
 
Abstrakt. Służba Geologiczna Austrii zamierza publikować informacje o naturalnych ruchach masowych poprzez dostępny dla wszystkich system internetowy. Zastosowany system oparto na mapie z GISowską informacją punktową o miejscowościach, w których występują różnego rodzaju ruchy masowe (skala 1:500 000) oraz na bazie informacji o poszczególnych obiektach, opracowanych w systemie GIS. Ponadto, system internetowy zawiera opcje wyjaśniające zasady korzystania oraz ogólną informację o mapie i o ruchach masowych. Należy mieć nadzieję, że ta aplikacja internetowa będzie pomocna dla wszystkich pragnących uzyskać informację o ruchach masowych w Austrii.


Słowa kluczowe:
ruchy masowe, GIS, system zarządzania danymi, Austria.

pdf  Pełny tekst (237.24 kB)



LOW MAGNITUDE EARTHQUAKES AND LANDSLIDE ACTIVITY: A CASE STUDY FROM ITALY

Caterina LAMANNA1, Vincenzo DEL GAUDIO1, 2, Janusz WASOWSKI3

1
Dipartimento di Geologia e Geofisica, Universitŕ degli Studi di Bari, Campus Universitario, 70126 Bari, Italy; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Osservatorio Sismologico, Universitŕ degli Studi di Bari, Campus Universitario, 70126 Bari, Italy;
3 CNR-IRPI, Via Amendola 122I, 70126 Bari, Italy; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 76–85
 
Abstrakt. W artykule przedstawiono duży spływ ziemny w południowych Apeninach, który nastąpił pod koniec 1993 roku, po trzydniowym sztormie. Osuwisko przeszło następnie rozmaite fazy aktywności, a zwłaszcza fazę odnowienia w 1995 roku, powiązaną z serią niewielkich trzęsień ziemi o nasileniu ~3 oraz z okresowymi opadami. Zwrócono uwagę na półtoraroczne zmiany przestrzenne w ewolucji osuwiska oraz na próbę określenia związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy podcięciem skarpy oraz wystąpieniem zjawisk sejsmicznych i opadów. W tym celu przebadano jakościowe i ilościowe związki pomiędzy prawdopodobnymi przyczynami a aktywnością osuwiska. Otrzymano następujące wyniki: (1) rozwój nie jest związany bezpośrednio z okresową aktywnością sejsmiczną ani z opadami miesięcznymi lub krótkotrwałymi, natomiast prawdopodobnie jest związany ze zmianami poziomu wód gruntowych powodowanych kumulacją kilkumiesięcznych opadów; (2) zmiany ogólnego trendu zachowania się głównej skarpy wykazują związek z aktywnością sejsmiczną oraz z rozkładem miesięcznych opadów; (3) względny wpływ opadów wydaje się być większy od aktywności sejsmicznej, jakkolwiek ta ostatnia ma swój wkład w dalszą destabilizację już naruszonej skarpy. Wyniki te wskazują, że słabe wstrząsy sejsmiczne osłabiają stabilność stoków poddanych innym poważniejszym czynnikom. Dokładniejsze określenie tych relacji będzie jednak wymagać bardziej długotrwałych i dokładniejszych obserwacji przy użyciu instrumentów prowadzących zapisy na miejscu.


Słowa kluczowe:
aktywność osuwiskowa, słabe trzęsienia ziemi, intensywność współczynnika Arias, opady atmosferyczne, poziom wód gruntowych, analiza korelacyjna.

pdf  Pełny tekst (1.51 MB)



A GIS-BASED ASSESSMENT OF LANDSLIDING IN THE DAUNIA APENNINES, SOUTHERN ITALY

Stefania MOSSA1, Domenico CAPOLONGO1, Luigi PENNETTA1, Janusz WASOWSKI2

1
Dipartimento di Geologia e Geofisica Universitŕ degli Studi di Bari, Campo Universitano, 70126 Bari, Italy; e-mails: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 CNR-IRPI, Via Amendola 122I, 70126 Bari, Italy; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 86–91
 
Abstrakt. Do badania układu przestrzennego oraz czynników niestabilności zboczy w północno-zachodniej części regionu Apulii (południowe Włochy) wykorzystano system informacji geograficznej (GIS). Badany obszar należy do Apeninów Daunia, ma powierzchnię 132 km2 i obejmuje kilka niedużych miejscowości. W trakcie badań zestawiono przede wszystkim zbiorczą geomorfologiczną mapę osuwisk, na podstawie systematycznej interpretacji fotografii lotniczych. Następnie opracowano cyfrowy model wysokościowy na podstawie map topograficznych w skali 1:5000. Wpływ budowy geologicznej oraz innych czynników na stabilność zboczy oszacowano na podstawie statystyki częstotliwości występowania osuwisk. Omawiane badania dały następujące wyniki:
1. Częstotliwość występowania osuwisk jest bardzo wysoka: obejmuje około 29,5% badanej powierzchni, co potwierdza wielką podatność zboczy na tego typu zniszczenia.
2. Dominują ślizgi przesuwcze (54% częstotliwości), a następnie bardziej kompleksowe odkształcenia, tzn. zsuwy przechodzące w spływy ziemne (35,5%) oraz spływy ziemne (10,5%).
3. Najbardziej podatne na odkształcenia osuwiskowe są wczesnomioceńskie, nieregularne łupki ilaste, a następnie środkowomioceńskie pakiety wapieni, margli i mułowców oraz plioceńsko-plejstoceńskie iły i piaski.
4. Częstotliwość powstawania osuwisk jest największa na stokach o nachyleniu 10–15°, nieco mniejsza na zboczach o nachyleniu 5–10° i na końcu — 15–20°. Wskazuje to na bardzo niską (szczątkową) wytrzymałość materiału geologicznego, co potwierdza fakt, iż większość odkształceń stanowi odnowienie wcześniejszych osuwisk.
5. Częstotliwość osuwisk jest najmniejsza na zboczach o ekspozycji południowej, co sugeruje pozytywny wpływ napromieniowywania słonecznego.
6. Rozmieszczenie osuwisk jest również ściśle powiązane z lokalnymi systemami drenażowymi. Wskazuje to na możliwość stosunkowo taniego zmniejszenia zagrożenia osuwiskami poprzez poprawę systemów drenażowych. Oceniono również wpływ osuwisk na sieć dróg na badanym terenie, z uwzględnieniem nachylenia stoków. Wyniki badań wskazują, że największe zagęszczenie dróg występuje na stokach o nachyleniu od 5 do 15° i że na omawianym obszarze około 14% dróg było pod wpływem osuwisk, aktywnych obecnie bądź w przeszłości.


Słowa kluczowe:
rozmieszczenie osuwisk, statystyka obszarowej częstotliwości osuwisk, czynniki podatności na osuwiska, GIS, Daunia, Włochy.

pdf  Pełny tekst (570.93 kB)



AN APPLICATION OF THE REMOTE SENSING TECHNOLOGY TO THE HIGH-ENERGY SEISMIC ACTIVITY ASSESSMENT, ON THE EXAMPLE OF THE UPPER SILESIAN COAL BASIN (USCB)

Elżbieta PILECKA1, Anna PIĄTKOWSKA2, Marek GRANICZNY2

1
Polish Academy of Sciences MEERI, Wybickiego 7, 31-261 Kraków; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Polish Geological Institute, Rakowiecka 4, 00-975 Warszawa; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript., Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 92–98
 
Abstrakt. Ruchy masowe (zjawisko przemieszczania się mas skalnych pod wpływem grawitacji) dotyczą m.in. terenów górniczych, będących obszarami o podwyższonym ryzyku ruchliwości sejsmicznej (tzw. sejsmiczności indukowanej). Najbardziej niebezpieczne są wstrząsy wysokoenergetyczne, powstające w wyniku kumulacji naprężeń eksploatacyjnych i tektonicznych (sejsmiczność górniczo-tektoniczna). W artykule pokazano możliwości wykorzystania metody teledetekcyjnej do oceny sejsmiczności wysokoenergetycznej na obszarze Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Wstępna analiza wykazała jej dużą przydatność, a także nowe możliwości interpretacji danych ze zdjęć satelitarnych.


Słowa kluczowe:
teledetekcja, wstrząsy sejsmiczne, zdjęcia satelitarne, lineamenty.

pdf  Pełny tekst (925.35 kB)



GEODYNAMICS AND FORECAST OF CATASTROPHIC LANDSLIDES AND MUDFLOWS IN THE CARPATHIAN REGION

Heorghiy RUDKO

Institute of Geology of National Academy of Science of Ukraine, Kiev, Ukraine; e-mail c/o Nataliya Duk: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 99–103
 
Abstrakt. Badania mechanizmu i dynamiki procesów zboczowych prowadzono metodami geologiczno-inżynierskimi, geofizycznymi, geodezyjnymi oraz z zastosowaniem modelowania. Podstawowe badania prowadzono metodami pośrednimi (obserwacje z powietrza, interpretacja fotografii itp.). Pozwalały one na szybką ocenę sytuacji w przypadku katastrof. W wyniku zastosowania tych metod, wypracowano regionalną klasyfikację procesów zboczowych, co stworzyło podstawy do opracowania modeli mechanizmów osuwiskowych. Stwierdzono, że uwarunkowania badanego środowiska były określone przez różne, powiązane ze sobą parametry, które powodowały katastrofalną aktywację procesów zboczowych. Należą do nich warunki geologiczne, geomorfologiczne, klimatyczne, krajobrazowe, technologiczne itd.

Słowa kluczowe: procesy zboczowe, osuwiska, spływy błotne, środowisko geologiczne.

pdf  Pełny tekst (636.74 kB)



RESEARCH AND MAPPING OF LANDSLIDES WITHIN THE BOUNDARIES OF THE MIDDLE DNIPRO INDUSTRIAL–URBAN AGGLOMERATIONS

Heorghiy RUDKO1, Irina SUMATOKHINA2, Nataliya DUK2

1
Institute of Geology of National Academy of Science of Ukraine, Kiev, Ukraine;
e-mail c/o Nataliya Duk: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
2 Dnipropetrovs’k National University, GSP-10 Naukovy 13, 320084 Dniepropetrows’k, Ukraine; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 104–113
 
Abstrakt. Osuwiska występujące na obszarze aglomeracji Dniepropietrowska i Dnieprodzierżyńska były badane i kartowane w latach 1978–2002, dzięki materiałom geologicznym uzyskanym przy pomocy grantów, wykorzystaniu zdjęć satelitarnych oraz badaniom własnym. W wyniku badań poznano prawa rządzące powstawaniem i rozwojem osuwisk przez prawie 30 lat, opisano główne przyrodnicze i techniczne przyczyny aktywacji osuwisk, opracowano opisy miejsc najbardziej zagrożonych ruchami osuwiskowymi, określono też miejsca dużego ryzyka powstawania osuwisk oraz potencjalnych zagrożeń dla środowiska naturalnego, mieszkańców i budowli technicznych.


Słowa kluczowe:
rzeźba terenów osuwiskowych, aktywacja osuwiska, kartowanie osuwisk, osuwiska.

pdf  Pełny tekst (1.3 MB)



NUMERICAL THREE-DIMENSIONAL MODELLING OF THE LANDSLIDE PROCESS IN THE CARPATHIAN FLYSCH

Lesław ZABUSKI

Polish Academy of Sciences, Institute of Hydro-Engineering, Kościerska 7, 80-953 Gdańsk; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 114–118
 
Abstrakt. W artykule omówiono możliwości oraz przedstawiono wyniki symulacji numerycznej ruchu osuwiskowego, wykonanej na przestrzennym modelu zbocza. Fliszowy masyw skalny charakteryzuje się anizotropią i — co za tym idzie — jego zachowanie zależy od orientacji struktur geologicznych w relacji do morfologii powierzchni terenu. Model dwuwymiarowy często nie pozwala na uwzględnienie takich struktur. W takich sytuacjach jedynie zastosowanie modelowania przestrzennego (3D) umożliwia stosunkowo dobre odwzorowanie przestrzennych cech ośrodka. Przedstawiono przykład analizy przestrzennej procesu deformacji zbocza osuwiskowego Kawiory, wykazując zalety metody 3D. Symulację numeryczną procesu przeprowadzono przy użyciu programu FLAC3D (Itasca, 1997), opartym na metodzie różnic skończonych.


Słowa kluczowe:
metoda różnic skończonych, model numeryczny, osuwisko, flisz karpacki.

pdf  Pełny tekst (4.29 MB)



NUMERICAL MODELLING OF THE LANDSLIDE PROCESSES USING DISCONTINUOUS APPROACH

Lesław ZABUSKI1, Gianluca MARCATO2

1
Polish Academy of Sciences, Institute of Hydro-Engineering, Kościerska 7, 80-953 Gdańsk, Poland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
1 Istituto della Ricerca per la Protezione Idrogeologica CNR, Corso Stati UNITI, 4-35127 Padova, Italy

str. 119–124
 
Abstrakt. W artykule przedstawiono zasady i przykłady numerycznego modelowania zboczy podatnych na osuwiska metodą elementów oddzielnych. W wielu przypadkach skały budujące te zbocza składają się ze stosunkowo wytrzymałych i zwięzłych bloków pociętych nieciągłościami, takimi jak spękania, uskoki, strefy uskokowe, płaszczyzny warstwowania itp. Proces deformowania takiego systemu przemodelowano numerycznie, przy użyciu programu komputerowego UDEC, co wyjaśniono na przykładzie dwóch symulacji numerycznych rozwoju osuwisk. Przykład pierwszy dotyczy modelowania osuwiska w kamieniołomie diabazu, natomiast drugi przedstawia symulację procesu osuwiskowego we włoskich Dolomitach. Uzyskane wyniki udawadniają właściwość stosowania modelowania metodą elementów oddzielnych i jego przydatność w tego rodzaju badaniach.


Słowa kluczowe:
metoda elementów oddzielnych, symulacja numeryczna, osuwisko.

pdf  Pełny tekst (1.06 MB)

HIGH-ENERGY ROCKFALL BARRIERS FOR 3000 KJ IMPACT ENERGIES TO PROTECT B4 HGIHWAY AT ILFELD, GERMANY

Marcel ZÜGER1, Bruno HALLER1

Fatzer AG, Geobrugg Protection System, Hofstrasse 55, CH-8590 Romanshorn, Switzerland; e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

str. 125–129

Abstrakt. Analiza zagrożeń naturalnych, wykonana na początku obecnego wieku wzdłuż niemieckiej autostrady B4 w gorach Harcu, wskazała na potrzebę budowy odpowiednich zabezpieczeń. Szczególnie poważne okazało się zagrożenie w okolicach Infeld, gdzie znajdują się dwie 40-metrowe skarpy skalne. Wysadzenie ich w powietrze zostało uniemożliwione przez służby ochrony krajobrazu. Na długości 90 m zainstalowano więc bariery ochronne przeciwko obrywom skalnym, wytrzymałe na uderzenia o sile do 3,000 kJ. W artykule omówiono szczegóły techniczne tej bariery — elastycznej, wysoko wytrzymałej sieci pierścieniowej oraz całego systemu zabezpieczającego autostradę B4 pod Ilfeld przed obrywami skalnymi.

Słowa kluczowe: geologia inżynierska, wysokowytrzymałe zapory zboczy, obrywy skalne, prawdopodobieństwo powstawania obrywów, parkan zabezpieczjący, elastyczna siatka zabezpieczająca, RX-300, Geobrugg, Ilfeld.

 

pdf  Pełny tekst (460.11 kB)