Ekspert odpowiada. Pytania ze szkolenia

Poniższe informacje nie stanowią porady prawnej. Przedstawione odpowiedzi stanowią jedynie ustosunkowanie się do przedstawionego stanu faktycznego w pytaniu i co do zasady nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (jako jednostka naukowo-badawcza) nie jest organem wydającym decyzje administracyjne ani jednostką mogącą dokonywać wiążącej interpretacji przepisów prawa lub oceny danego stanu faktycznego. Z uwagi na fakt, że każda sprawa jest inna i wymaga pogłębionej analizy w oparciu m.in. o dokumenty, wskazane jest aby osoby zainteresowane uzyskaniem konkretnej porady prawnej lub bardziej szczegółowych informacji skontaktowały się z podmiotami świadczącymi usługi w tym zakresie.

We wniosku o zatwierdzeniu PRG wnioskodawca przedstawia informację o prawach jakie przysługują wnioskodawcy do nieruchomości na których będą roboty geologiczne. W przypadku inwestycji liniowych gdy jest ok. 600 otworów (badania geologiczno-inżynierskie), to czy wystarczający jest zapis we wniosku (gdy właścicielem działek są także osoby prywatne), że wnioskodawca nie posiada prawa do wszystkich działek, a jest na etapie ich zdobywania. Czy taka informacja spełnia warunki zapisu art. 80 ust. 2 p.g.g., tzn. czy jest „informacją o prawach, jakie przysługują wnioskodawcy do nieruchomości, w granicach której roboty te mają być wykonywane”?

 

Wedle art. 80 ust. 2 pr.g.g. we wniosku o zatwierdzenie projektu robót geologicznych zamieszcza się informację o prawach, jakie przysługują wnioskodawcy do nieruchomości, w granicach której roboty te mają być wykonywane. Brak wspomnianego prawa do nieruchomości nie może natomiast być wyłączną przesłanką odmowy zatwierdzenia projektu (prawomocny wyrok WSA z 24.09.2015 r., VI SA/Wa 1938/12; nieprawomocny wyrok WSA z 28.11.2018 r., II SA/Wr 683/18). Takie też stanowisko prezentuje literatura przedmiotu. Zob. A. Lipiński, Prawne podstawy geologii i górnictwa, Wolters Kluwer 2019, s. 59. Projekt robót geologicznych nie kreuje bowiem żadnych praw podmiotowych do nieruchomości (H. Schwarz, Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Wrocław 2013, s. 460). Należy jednak zwrócić uwagę, że opisane wyżej rozwiązanie jest ryzykowne. Brak prawa do wykorzystywania nieruchomości w celu wykonania na niej robót geologicznych może powodować konieczność zmiany projektu robót geologicznych.

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Kto powinien zostać stroną postępowania w przypadku, gdy został złożony wniosek o zatwierdzenie PRG na udokumentowanie złoża obejmujący swym zakresem obszar ok 3ha. Planowane otwory zlokalizowane są wyłącznie na działce wnioskodawcy, natomiast obszar udokumentowania obejmuje również działki osób fizycznych położone bezpośrednio przy działce inwestora. Czy mają tu zastosowanie art. 28 KPA czy tylko verte art. 80 PGG, czy powinno się zatwierdzić taki PRG? Kto jest stroną postępowania przy zatwierdzaniu PRG/wydawaniu koncesji na wydobywanie złóż na obszarze górniczym utworzonym dla wód leczniczych?

Wedle art. 80 ust. 3 pr.g.g. stronami postępowania o zatwierdzenie projektu robót geologicznych są właściciele (użytkownicy wieczyści) nieruchomości gruntowych, w granicach których mają być wykonywane roboty geologiczne; przepis art. 41 stosuje się odpowiednio. Trybunał Konstytucyjny wyrokiem z 20.05.2021 r. (SK 19/15) stwierdził niekonstytucyjność art. 41 ust. 2 pr.g.g., który przewidywał, że „stronami postępowań prowadzonych na podstawie niniejszego działu nie są właściciele (użytkownicy wieczyści) nieruchomości znajdujących się poza granicami projektowanego albo istniejącego obszaru górniczego lub miejscami wykonywania robót geologicznych”. W konsekwencji przepis ten utracił moc. Co prawda art. 41 ust. 2 był skonstruowany na potrzeby postępowań koncesyjnych, ale z mocy art. 80 ust. 3 znajdował odpowiednie zastosowanie także do postępowania w sprawie zatwierdzenia projektu robót geologicznych. W konsekwencji nie można zatem wykluczyć, że właściciel nieruchomości sąsiadującej bezpośrednio z nieruchomością,  na której mają być wykonywane roboty geologiczne, będzie mógł być uznany za stronę postępowania (zob. nieprawomocny wyrok WSA z 21.01.2020 r., II SA/Rz 1236/19; wyrok NSA z 15.06.2021 r., II GSK 1325/18). Wyrazem jego interesu prawnego nie mogą natomiast być obawy bądź sprzeciw pod adresem przyszłego wydobycia kopaliny. Takie samo rozwiązanie należy przyjąć przy zatwierdzaniu projektu robót geologicznych (udzielaniu koncesji na wydobywanie kopaliny) jeżeli dana działalność  mogłaby wpływać na wody podziemne objęte koncesją na ich wydobywanie.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Jak postąpić z przedłożonym dodatkiem do projektu robót geologicznych na pozyskanie ciepła Ziemi. Obecny stan prawny nie ma wyłączenia co do formy decyzji przy zatwierdzaniu dodatków do PRG. Istnieje oficjalna interpretacja, że taki dodatek powinien zostać zatwierdzony, pomimo że PRG zatwierdzenia nie wymagał.

Szczegóły zależą od dokładnego ustalenia charakteru zamierzonych robót geologicznych. Jeżeli są to „wiercenia w celu wykorzystania ciepłą Ziemi” (art. 85 ust. 1 pkt 1 pr.g.g.) projekt nie podlega zatwierdzeniu, a wyłącznie zgłoszeniu staroście. Wyjątek dotyczy wkopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykorzystania ciepłą Ziemi, poza obszarami górniczymi” (art. 3 pkt 2 pr.g.g.), kiedy to Prawo geologiczne i górnicze w ogóle nie znajduje zastosowania.

Konieczność zatwierdzenia dodatku do projektu robót geologicznych dotyczy wyłącznie projektów podlegających zatwierdzenia.

Jeżeli decyzja została wydana w sprawie, która nie kwalifikuje się do rozstrzygnięcia w tej formie prawnej, należy dojść do wniosku, że decyzję wydano bez podstawy prawnej (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.), a w konsekwencji jest ona nieważna. .

Brak dostępu do wspomnianej „oficjalnej interpretacji” nie pozwala na ocenę jej trafności. Nie jest również znany organ, który jej dokonał, a w rezultacie powstaje wątpliwość, czy może ona wiązać starostę jako organ właściwy w omawianej sprawie.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Kto jest organem właściwym do zatwierdzenia projektu robót geologicznych dla określenia warunków hydrogeologicznych dla planowanej budowy (rozbudowy) składowisk odpadów?

Organami administracji geologicznej są: minister właściwy do spraw środowiska, marszałkowie województw oraz starostowie  (art. 156 pr.g.g.). Domniemywa się właściwość rzeczową marszałka województwa (art. 161 ust. 1 pr.g.g.). Zasadą jest więc właściwość rzeczowa tego ostatniego organu; rozwiązania powierzające zadania z zakresu administracji geologicznej pozostałym organom mają charakter wyjątków. Zgodnie z ustalonymi zasadami wykładni prawa wątpliwości dotyczące znaczenia (zakresu) wyjątku muszą być interpretowane na rzecz rozwiązania, które wypowiada zasadę. Stosownie do art. 161 ust. 2 pkt 6 pr.g.g. do zadań starostów należy zatwierdzanie projektów robót górniczych dotyczących warunków hydrogeologicznych w związku z zamierzonym wykonywaniem przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na wody podziemne, w tym powodować ich zanieczyszczenie, dotyczących inwestycji zaliczonych do przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, dla których obowiązek sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko może być wymagany, z wyłączeniem przedsięwzięć mogących negatywnie oddziaływać na wody lecznicze oraz ponadwojewódzkich inwestycji liniowych. Przepis ten trudno ocenić jako dostatecznie komunikatywny. Wykaz przedsięwzięć „mogących znacząco oddziaływać na środowisko” określa rozporządzenie Rady Ministrów z 19.09.2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko, Dz. U. 2019, poz. 1839 ze zm. Zależnie od określonych tam przesłanek decyzja w sprawie środowiskowych uwarunkowań musi bądź może być poprzedzona obowiązkiem przedłożenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko. Z kolei pojęcie „przedsięwzięcie mogące negatywnie oddziaływać na wody podziemne” nie doczekało się definicji ustawowej; o tym zatem, czy danemu przedsięwzięciu można przypisać taki charakter, musi samodzielnie rozstrzygnąć organ administracji. Ustalenie organu administracji geologicznej właściwego w omawianej sprawie zależy więc od charakteru planowanego (rozbudowywanego) składowiska, w tym od tego, czy zaliczone jest ono do takich, dla których raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko jest obowiązkowy, czy tylko może być wymagany. Zależnie od szczegółów organem właściwym w omawianej sprawie będzie marszałek województwa bądź starosta.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Czy do wniosku o zatwierdzenie PRG należy wymagać:
- uzgodnień z konserwatorem zabytków, jeżeli roboty geologiczne są zaprojektowane w obszarze zabytkowym;
- zwolnienia z zakazów opisanych w art. 173 Prawa Wodnego jeśli roboty zaprojektowano na/w odległości 50m od wału;
- uzgodnień z RDOŚ lub innym właściwym organem, jeśli roboty geologiczne zaprojektowano w obszarze Natura 2000, użytku ekologicznym etc.
Czy wystarczy wysłać kopię decyzji zatwierdzającej PRG jako zawiadomienie, że coś się będzie dziać?

Określenie „obszar zabytkowy” nie jest znane prawu. Zapewne chodzi tu o nieruchomość gruntową (jej część) bądź zespół nieruchomości (ich części) objętą (objęte) którąś z form ochrony zabytków w rozumieniu ustawy z 23.07.2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. 2022, poz. 840 ze zm.). Stosownie do jej art. 36 ust. 1 pkt 11 pozwolenia wojewódzkiego konserwatora zabytków wymaga podejmowanie innych działań, które mogłyby prowadzić do naruszenia substancji lub zmiany wyglądu zabytku wpisanego do rejestru, z wyłączeniem działań polegających na usuwaniu drzew lub krzewów z terenu nieruchomości lub jej części niebędącej wpisanym do rejestru parkiem, ogrodem albo inną formą zaprojektowanej zieleni. Nie da się wykluczyć, że może to dotyczyć robót geologicznych. Ustawy nie przesądzają, czy takie pozwolenie należy uzyskać przed zatwierdzeniem projektu robót geologicznych, jednocześnie, czy być może później. Ani wspomniana ustawa z 23.07.2003 r. ani Prawo geologiczne i górnicze nie nakładają na organ administracji geologicznej obowiązku zasięgnięcia opinii czy też dokonania uzgodnienia z konserwatorem zabytków. Wypada bronić zapatrywania, że zatwierdzenie projektu robót geologicznych nie zwalnia z obowiązku spełnienia wymagań przewidzianych innymi przepisami, np. dotyczącymi ochrony zieleni, budownictwa itd. (podobnie, jak to przewidziano w odniesieniu do koncesji, zob. art. 30 ust. 3 pr.g.g.). Nie ma przeszkód, decyzja zatwierdzająca projekt zawierała informację o treści zbliżonej do przewidzianej tym ostatnim przepisem.  Nie ma również przeszkód, by przesłać ją do wiadomości konserwatorowi zabytków.

Przywołany art. 173 Prawa wodnego dotyczy opracowania i aktualizacji planów zarządzania ryzykiem powodziowym. Być może wątpliwość dotyczy art. 176 tejże ustawy, wedle którego w celu zapewnienia szczelności i stabilności wałów przeciwpowodziowych zakazuje się wykonywania robót lub czynności, które mogą wpływać na szczelność lub stabilność wałów przeciwpowodziowych, w tym:

  1. przejeżdżania przez wały oraz wzdłuż wałów pojazdami lub konno oraz przepędzania zwierząt, z wyjątkiem miejsc do tego przeznaczonych;

  2. uprawy gruntu, sadzenia drzew lub krzewów na wałach oraz w odległości mniejszej niż 3 m od stopy wału;

  3. prowadzenia przez osoby nieuprawnione robót lub czynności ingerujących w konstrukcję wałów przeciwpowodziowych, w tym ich rozkopywania, uszkadzania darniny lub innych umocnień skarp i korony wałów, wbijania słupów i ustawiania znaków;

  4. wykonywania na wałach przeciwpowodziowych obiektów lub urządzeń niezwiązanych z nimi funkcjonalnie;

  5. wykonywania obiektów budowlanych, kopania studni, sadzawek, dołów oraz rowów w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału;

  6. lokalizowania cmentarzy w odległości mniejszej niż 50 m od stopy wału.

Jeżeli nie wpłynie to na szczelność lub stabilność wałów przeciwpowodziowych, właściwy organ Wód Polskich może, w drodze decyzji, zwolnić z opisanych wyżej zakazów.

O ile roboty geologiczne miałyby polegać na wykonywaniu którejkolwiek z opisanych wyżej czynności, niezbędne byłoby uzyskanie zwolnienia z zakazów określonych tym przepisem. Ustawa nie przesądza, czy inwestor powinien uzyskać takie „zwolnienie” przed, czy po zatwierdzeniu projektu robót geologicznych. Wypada bronić zapatrywania, że zatwierdzenie projektu robót geologicznych nie zwalnia z obowiązku spełnienia wymagań przewidzianych innymi przepisami, np. dotyczącymi ochrony zieleni, budownictwa itd. (podobnie, jak to przewidziano w odniesieniu do koncesji, zob. art. 30 ust. 3 pr.g.g.). Nie ma przeszkód, decyzja zatwierdzająca projekt zawierała informację o treści zbliżonej do przewidzianej tym ostatnim przepisem.  Nie ma również przeszkód, by przesłać ją do wiadomości Wodom Polskim.

Całkiem inne rozwiązanie dotyczy możliwego oddziaływania na obszary Natura 2000. Organ (w tym, organ administracji geologicznej) właściwy do wydania decyzji  wymaganej przed rozpoczęciem realizacji przedsięwzięcia innego, niż przedsięwzięcie mogące znacząco oddziaływać na środowisko (w rozumieniu rozporządzenia Rady Ministrów z 19.09.2019 r., Dz. U. 2019, poz. 1839 ze zm.), które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru Natura 2000 lub nie wynika z tej ochrony, przed wydaniem decyzji musi rozważyć, czy przedsięwzięcie to może potencjalnie znacząco oddziaływać na taki obszar. Dotyczy to również decyzji zatwierdzających projekt robót geologicznych. Jeżeli organ uzna, że takie przedsięwzięcie może potencjalnie znacząco oddziaływać  na obszar Natura 2000, w drodze (niezaskarżalnego) postanowienia nakłada obowiązek przedłożenia regionalnemu dyrektorowi ochrony środowiska określonych ustawą dokumentów. Szczegóły określają art. 96 i nast. ustawy z 3.10.2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2022, poz. 1029 ze zm.). Sposób dalszego postępowania w sprawie zależy od stanowiska regionalnego dyrektora ochrony środowiska.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Czy dodatek do projektu geologicznego może być sporządzony przez innego autora, niż sam projekt. Jeżeli tak, to czy nie dojdzie wówczas do naruszenia praw autorskich, autora projektu?

 

Projekt robót geologicznych, z chwilą jego zatwierdzenia, stanowi załącznik do decyzji zatwierdzającej, a tym samym jest dokumentem urzędowym. Wedle ustawy z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz. U. 2021, poz. 1062 ze zm.) przedmiotu prawa autorskiego nie stanowią m.in. „urzędowe dokumenty” (art. 4 pkt 2). Nie ma żadnych przeszkód by dodatek do projektu robót geologicznych sporządził inny uprawniony geolog.

Można tu odwołać się do stanowiska NSA, wedle którego „z momentem wystawienia zaświadczenia o dokonanym zatwierdzeniu scenariuszy, wizualizacji i opisów wchodzących w skład pytań egzaminacyjnych przez ministra właściwego do spraw transportu, utwór w rozumieniu art. 1 u.p.a.p.p. w postaci propozycji pytania egzaminacyjnego, staje się pytaniem egzaminacyjnym służącym przeprowadzeniu egzaminu państwowego, a przez to uzyskuje status materiału urzędowego w rozumieniu art. 4 ust. 2 tej ustawy i tym samym przestaje stanowić przedmiot prawa autorskiego” (wyrok z 16.01.2020 r., I OSK 1417/18). Co prawda wyrok ten nie dotyczy projektów robót geologicznych, ale wyrażona w nim ocena znajduje do nich zastosowanie.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Czy w postępowaniu administracyjnym dotyczącym zatwierdzenia PRG, organizacja społeczna, która ze względu na swój statut może mieć interes prawny w toczącym się postępowaniu powinna mieć status strony czy powinno się stosować tylko art. 80 ust. 3 PGG?

 

Ten, kto ma interes prawny w sprawie będącej przedmiotem postępowania administracyjnego, jest jego stroną (art. 28 k.p.a.). Nie ma przy tym znaczenia, czy chodzi tu o osobę fizyczną, osobę prawną czy też  tzw. ułomną osobę prawną. Dotyczy to również organizacji społecznych, które mogą mieć „własny” interes prawny w danym postępowaniu, w rezultacie będąc jego stroną. Czym innym jest natomiast sytuacja, w której organizacja społeczna w sprawie dotyczącej innej osoby domaga się dopuszczenia do udziału w postępowaniu; taki wniosek musi być uzasadniony statutowymi celami tej organizacji, a jednocześnie musi za nim przemawiać interes społeczny. W razie zaistnienia tych przesłanek organ administracji w drodze (niezaskarżalnego) postanowienia orzeka o dopuszczeniu organizacji do udziału w postępowaniu (art. 31 k.p.a.). Zażalenie przysługuje wyłącznie na postanowienie odmowne. Jeżeli organizacja społeczna uczestniczy w postępowaniu (dotyczącym innej strony) „na prawach strony”, to ma m.in. dostęp do akt sprawy, prawo składania wniosków, a także zaskarżania podjętych rozstrzygnięć (art. 31 k.p.a.).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Kogo Starosta informuje o przyjęciu projektu jak nie wydaje w tej sprawie decyzji (w przypadku projektu podlegającemu zgłoszeniu Staroście z art. 85 ust.2? (Inwestora?, inne organy administracji geologicznej i górniczej ? Wójta?).

 

Ustawa nie przewiduje obowiązku doręczania komukolwiek informacji o przyjęciu projektu robót geologicznych nie podlegającego zatwierdzeniu (tzw. milczące załatwienie sprawy). Na wniosek strony organ administracji geologicznej wydaje zaświadczenie o milczącym załatwieniu sprawy; podlega ono doręczeniu stronom postępowania (art. 122f k.p.a.). Nie ma obowiązku informowania o tym pozostałych organów administracji (geologicznej, nadzoru górniczego). Nie ma też obowiązku informowania o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót itd. (art. 81 ust. 1 pr.g.g.). Wyjątek dotyczy badań geofizycznych określonych w art. 85a pr.g.g. (ust. 8).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Kiedy należy zgłosić zamiar rozpoczęcia robót: czy po uprawomocnieniu się decyzji zatwierdzającej PRG czy też 14 dni po otrzymaniu jej przez Urząd?

 

Wedle art. 81 pr.g.g. zgłoszenie zamiaru rozpoczęcia robót geologicznych powinno być dokonane najpóźniej na 2 tygodnie  przed zamierzonym terminem rozpoczęcia robót geologicznych.  Ustawa nie przesądza, czy może ono zostać dokonane dopiero po uzyskaniu przez decyzję cechy ostateczności, czy być może również dotyczyć  decyzji nieostatecznej. Niewątpliwie jednak rozpoczęcie działalności określonej decyzją może nastąpić dopiero po uzyskaniu przez taką decyzję cechy wykonalności. Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie podlega wykonaniu; wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonalność decyzji (art. 130 k.p.a.). Co prawda nie można wykluczyć dokonania zgłoszenia zamiaru rozpoczęcia robót w sytuacji gdy decyzja nie uzyskała jeszcze cechy ostateczności, ale jest to  ryzykowne. Zgłoszenie ma m.in. określać termin rozpoczęcia i zakończenia robót geologicznych. Skoro wniesienie odwołania wstrzymuje wykonalność decyzji, to w konsekwencji terminy określone w zgłoszeniu mogą utracić aktualność, narażając przedsiębiorcę na zbędne ryzyka. Najbardziej pragmatyczne wydaje się dokonanie zgłoszenia dopiero po uzyskaniu przez decyzję cechy wykonalności.

Jeżeli decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności, zgłoszenie może nastąpić w dniu doręczenia rozstrzygnięcia w sprawie nadania wspomnianego rygoru.

Omawiany problem nie ma nic wspólnego „prawomocnością” decyzji. Prawomocnymi są decyzje ostateczne, których nie można zaskarżyć do sądu administracyjnego (art. 16 § 3 k.p.a.).

Pytanie w części „14 dni po otrzymaniu jej przez Urząd” jest niezrozumiałe.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

W PRG wykonawca w spisie literatury ustala dla danego obszaru informację geologiczną, którą pozyskał we wcześniejszych swoich opracowaniach. Czy może powoływać te informacje? Czy musi na każdą taką archiwalną dokumentacje posiadać prawo?

 

Literalnie rzecz biorąc rozporządzenie Ministra Środowiska  z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji (Dz. U. 2011 Nr 288, poz. 1696 ze zm.) nie przewiduje nakazu wykazania się informacją geologiczną dotyczącą przestrzeni w granicach której roboty te mają być wykonywane. Projekt ma zawierać omówienie wyników przeprowadzonych wcześniej robót geologicznych i badań geofizycznych, geologicznych i geochemicznych na obszarze zamierzonych prac geologicznych oraz wykaz wykorzystanych geologicznych materiałów archiwalnych wraz z ich interpretacją oraz przedstawieniem na mapie geologicznej, w odpowiedniej skali, obszaru lub miejsc wykonania tych robót i badań (§ 1 ust. 2 pkt 2). W rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 1-2 Pr.g.g. informacją geologiczną są dane i próbki geologiczne wraz z wynikami ich przetworzenia i interpretacji, w szczególności przedstawione w dokumentacjach geologicznych oraz zapisane na informatycznych nośnikach danych; danymi  geologicznymi są natomiast wyniki bezpośrednich obserwacji i pomiarów uzyskanych w toku prowadzenia prac geologicznych.  Prowadzi to do wniosku, że w istocie elementem wspomnianego projektu ma jednak być omówienie informacji geologicznej dotyczącej objętej nim przestrzeni.

W świetle art. 99 ust. 1 Pr.g.g. prawo do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa. Zasadą jest natomiast, że korzystanie z tej informacji jest (z wyjątkami określonymi w art. 100 ust. 2, ust. 3, ust. 3a) jest nieodpłatne. Dotyczy to również informacji geologicznych powstałych w wyniku wcześniejszych badań prowadzonych przez danego inwestora. Inaczej mówiąc (z wyjątkami określonymi w powołanych wyżej przepisach) informacja geologiczna Skarbu Państwa może być nieodpłatnie wykorzystywana przez każdego (chyba, że zachodzą okoliczności określone w art. 100 ust. 2-3-3a pr.g.g.). Nie jest w tym celu wymagana jakakolwiek umowa.  Udostępnieni e informacji może natomiast być obciążone opłatą obejmującą koszty utrwalenia i przekazania informacji (art. 98).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Czy deweloper może (i czy na pewno) zaprojektować dla każdego z 20 budynków jednorodzinnych (które buduje) studnie do 30 m i 5 m3/d zgodnie z art. 3 2a? Czy zasilanie w wodę obiektu ze źródła do 5m3/d jest możliwe bez rygoru zapisów ustawy pgg?

 

Prawo geologiczne i górnicze nie stosuje się do „wykonywania wkopów oraz otworów wiertniczych o głębokości do 30 m w celu wykonywania ujęć wód podziemnych na potrzeby poboru wód podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę poza obszarami górniczymi utworzonymi w celu wykonywania działalności metodą otworów wiertniczych” (art. 3 pkt 2a). Jeżeli zatem budowa takich studni nie podlega rygorom omawianej ustawy, to w konsekwencji organy administracji geologicznej oraz organy nadzoru górniczego nie mają żadnych kompetencji do działania w tego rodzaju sprawach. Dotyczy to również poboru takich wód; nie są one bowiem kopalinami w rozumieniu omawianej ustawy.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Ile egzemplarzy projektów inwestor powinien przedłożyć Staroście do zgłoszenia? Art. 80  ust. 1 – projekt zatwierdza się w drodze decyzji i dalej w art. 80 ust. 4  przedkłada się do zatwierdzenia 2 egzemplarze natomiast w przypadku projektów niewymagających zatwierdzenia (z art. 85 ust. 1) zapisano, że projekt robót geologicznych podlega zgłoszeniu staroście (art. 85 ust. 2). Istnieje interpretacja, że do zatwierdzenia dwa a do zgłoszenia wystarczy jeden. A jeśli dwa, to jaka jest podstawa prawna?

 

Prawo geologiczne i górnicze przewiduje, że projekt robót geologicznych „przedkłada się do zatwierdzenia w 2 egzemplarzach”, a organ administracji geologicznej może żądać kopii projektu w celu przedłożenia go innym organom (art. 80 ust. 4). Inaczej mówiąc zasadą jest składanie 2 egz. projektu podlegającego zatwierdzeniu. Jeżeli organ właściwy w sprawie żąda przedłożenia kopii projektu w celu przedłożenia go tzw. organom współdziałającym (opiniującym, uzgadniającym), winien takiemu żądaniu nadać formę (niezaskarżalnego) postanowienia w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego.  W odniesieniu do projektu niezatwierdzanych (tj. podlegających tylko zgłoszeniu) robót geologicznych ustawa używa liczby pojedynczej „projekt (…) podlega zgłoszeniu” (art. 85 ust. 2, art. 85a ust. 1).  Trafną jest więc ocena, że (co do zasady) „do zatwierdzenia dwa a do zgłoszenia jeden”. 

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Który organ jest właściwy do przeniesienia koncesji dotyczącej złoża o powierzchni 2,5 ha, jeżeli koncesji udzielił starosta w 2011 r. ( z naruszeniem właściwości)?

 

Przepisy wyznaczające właściwość rzeczową organów administracji muszą być interpretowane w sposób ścisły. Ich rozszerzająca wykładnia jest niedopuszczalna. Jeżeli starosta wydał koncesję na wydobywanie kopaliny ze złoża o powierzchni większej, niż 2 ha, jest ona (jako wydana z naruszeniem przepisów dotyczących właściwości) nieważna (art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a.). Nie ma przy tym znaczenia, że nie doszło do stwierdzenia tej nieważności. W odniesieniu do art. 155 k.p.a. (wedle którego „decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony (…)” sądy przyjmują, że ujawnienie podstawy do stwierdzenia nieważności decyzji wyklucza możliwość jej zmiany na podstawie art. 155 k.p.a. (wyrok SN z 6.01.1999 r., III RN 101/98; wyroki NSA: z 24.03.1998 r., I SA 1087/97; z 24.03.1998 r., I SA 1084/97; z 19.01.1998 r., II SA 1245/97). Przeniesienie koncesji (a ściśle rzecz biorąc określonych nią skutków prawnych) jest szczególną formą zmiany koncesji. W konsekwencji przeniesienie koncesji obarczonej wadą kwalifikowaną co najmniej kolidowałoby z interesem publicznym (art. 36 ust. 1 pr.g.g.). Co prawda w dacie podejmowania powołanych wyżej wyroków nie była znana możliwość „przeniesienia” koncesji na inny podmiot, ale przedstawione wyżej oceny znajdują zastosowanie również w opisanej sprawie.

Zasadą jest natomiast, że orzekanie w sprawie tzw. „przeniesienia” koncesji jest zadaniem tego organu, który ją wydał.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Jakie procedury należy zastosować w przypadku braku uzgodnienia wójta przy wydawaniu decyzji stwierdzającej wygaśnięcia koncesji?

 

Stosownie do art. 39 ust. 2 Pr.g.g. zasadą jest, że zakres i sposób wykonania obowiązków dotyczących ochrony środowiska i likwidacji zakładu górniczego ustala plan ruchu likwidowanego zakładu górniczego. Jeżeli nie stosuje się przepisów o planach ruchu zakładu górniczego, zakres i sposób wykonania obowiązków likwidacyjnych oraz dotyczących ochrony środowiska ustala organ koncesyjny, w uzgodnieniu z wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta). Przedmiotem wspomnianego uzgodnienia są wyłącznie opisane wyżej kwestie; nie dotyczy ono samego stwierdzenia wygaśnięcia koncesji. Rozstrzygnięcie w przedmiocie wspomnianego uzgodnienia podlega wymaganiom art. 9 Pr.g.g. oraz art. 106 k.p.a. Może ono być przedmiotem kontroli instancyjnej oraz sądowoadministracyjnej, ale zainicjowanej wyłącznie przez stronę, a nie przez organ koncesyjny. Jeżeli odmowa uzgodnienia stanie się ostateczna, wiąże organ koncesyjny, który nie ma wtedy możliwości podjęcia decyzji wbrew stanowisku organu wykonawczego gminy. Nie powoduje to jednak wyłączenia obowiązków ochrony środowiska wynikających z innych przepisów, np. dotyczących rekultywacji, postępowania z odpadami itd.  Brak szczegółów dotyczących omawianego problemu powoduje, że przedstawienie propozycji jego rozwiązania nie jest możliwe.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Czy marszałek może udzielić koncesji na wydobywanie kopalin w oparciu o dodatek rozliczający złoże (>2 ha), którego część (<2ha) była eksploatowana uprzednio na podstawie koncesji starościańskiej (złoże nie zostało podzielone, tzn. nie została opracowana nowa dokumentacja dla koncesji starosty, a pozostała część nie została rozliczona dodatkiem)? Zaznaczę, że koncesja starosty została wygaszona, a dodatek rozliczający został sporządzony w formie umożliwiającej sporządzenie PZZ.

 

Jeżeli spełnione są przesłanki ustawy niezbędne do uzyskania koncesji objętej zadaniami marszałka województwa, nie ma znaczenia, że część złoża przedtem była przedmiotem (obecnie już zakończonej i rozliczonej) eksploatacji na podstawie koncesji wydanej przez inny organ  koncesyjny.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r. 

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Kiedy należy złożyć wniosek o zmianę, np. przedłużenia terminu obowiązywania koncesji? Czy w ostatnim dniu jej obowiązywania, czy np. miesiąc wcześniej bo wymaga to rozpatrzenia i przeprowadzenia postępowania?

 

Ustawa nie określa żadnych wymagań w tym zakresie, a określenie terminu złożenia wniosku o przedłużenie mocy obowiązującej koncesji nie jest możliwe w oderwaniu od okoliczności konkretnej sprawy. Oszacowanie czasu trwania postępowania koncesyjnego (w tym dotyczącego zmiany koncesji polegającej na przedłużeniu  jej mocy obowiązującej) jest natomiast niezwykle trudne.

Przede wszystkim jeżeli przedsięwzięcie zalicza się do „mogących znacząco oddziaływać na środowisko”, elementem wniosku koncesyjnego (w tym o przedłużenie terminu obowiązywania koncesji) musi być decyzja w sprawie środowiskowych uwarunkowań (decyzja środowiskowa). Dotyczy to większości przedsięwzięć w zakresie wydobywania kopalin. Praktyka zna przypadki, postępowanie kończące się uzyskaniem I-instancyjnej decyzji  środowiskowej  trwa nawet 6 lat. Wiele zależy od tego, czy taka decyzja musi być poprzedzona oceną oddziaływania na środowisko, czy nie. W tym drugim przypadku czas niezbędny do uzyskania decyzji środowiskowej może być znacząco krótszy. Istotne jest natomiast, że elementem wniosku o zmianę koncesji (w tym jej przedłużenie) powinna być ostateczna decyzja środowiskowa. Co prawda orzecznictwo sąowoadministracyjne dopuszcza możliwość nadania takiej decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, jednakże jest to rozwiązanie dość ryzykowne.

Sprawy w postępowaniu administracyjnym powinny być załatwiane bez zbędnej zwłoki (art. 35 § 1 k.p.a.), to jednak dla spraw szczególnie skomplikowanych termin ten wynosi 2 miesiące od dnia wszczęcia postępowania (§ 2). Do tych terminów nie wlicza się m.in. terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonania określonych czynności oraz opóźnień spowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu (§ 3). Przykładem może być czas niezbędny do dokonania uzgodnienia bądź zaopiniowania koncesji; tylko ostateczne postanowienie w takiej sprawie może być przesłanką dalszego postępowania. Skoro postanowienie organu współdziałającego (uzgadniającego, opiniującego) może być przedmiotem kontroli instancyjnej, to nigdy nie można wykluczyć że rozstrzygnięcie organu I instancji zostanie uchylone i sprawa przekazana do ponownego rozpoznania. Co prawda niezbędny do tego czas nie wlicza się do terminów załatwiania sprawy, ale bezspornie nie wstrzymuje to upływu czasu. Przedłużenie czasu trwania postępowania o zmianę koncesji nie powoduje natomiast przedłużenia terminu jej obowiązywania.

Jeżeli decyzja przedłużająca nie zostanie podjęta przed upływem terminu obowiązywania koncesji, ta ostatnia wygasa (art. 38 ust. 1 pkt 1 pr.g.g.), a w konsekwencji jej przedłużenie nie jest dopuszczalne. Upływ terminu obowiązywania koncesji powoduje bowiem utratę jej mocy. Niedopuszczalna jest zmiana decyzji, która nie istnieje w obrocie prawnym. Wniosek o przedłużenie terminu koncesji złożony w ostatnim dniu jej obowiązywania nie ma szans na pozytywne załatwienie.

Co zatem można poradzić przedsiębiorcom ? Taki wniosek trzeba złożyć jak najszybciej. Nigdy  nie można bowiem wykluczyć zaistnienia sytuacji, która znacząco odsunie w czasie możliwość pozytywnego załatwienia sprawy.

Jeżeli organ koncesyjny uchybi terminom załatwienia sprawy, a w konsekwencji decyzja przedłużająca nie zostanie podjęta przed upływem terminu obowiązywania koncesji, nie można wykluczyć odpowiedzialności za powstałą w ten sposób szkodę. Stosownie do art. 417 § 1 kodeksu cywilnego za szkodę wyrządzoną przez niezgodne z prawem działania lub zaniechanie przy wykonywaniu władzy publicznej ponosi odpowiedzialność Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego lub inna osoba prawna wykonująca tę władzę z mocy prawa.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

Kto powinien zatwierdzić dokumentację geologiczną złoża udokumentowanego na pow. ok 1,8ha kiedy projekt robót był zatwierdzony przez Marszałka (pow. objęta rozpoznaniem 3,5ha). Wnioskodawca przedłożył dokumentację do zatwierdzenia staroście i zaznaczył, że u niego będzie ubiegał się o koncesję. Starosta przekazał sprawę wg właściwości Marszałkowi, ponieważ to ten organ zatwierdził PRG.

 

Z art. 160 pr.g.g. wynika, że „zadania związane z dokumentacjami  geologicznymi wykonują te organy administracji geologicznej, które (…) zatwierdziły projekt robót geologicznych (…)”. Jeżeli na obszarze 3,5 ha objętym projektem robót geologicznych (zatwierdzonym przez marszałka województwa) rozpoznano złoże o powierzchni 1,8 ha, to w konsekwencji organem właściwym do zatwierdzenia dokumentacji złożowej będzie ten sam organ, który zatwierdził projekt robót geologicznych, czyli marszałek województwa. W tej sytuacji, skoro wniosek o zatwierdzenie dokumentacji złożony został staroście, organ ten powinien przekazać go do załatwienia marszałkowi województwa (art. 65 k.p.a. w zw. z art. 160 pr.g.g.). Oświadczenie przedsiębiorcy złożone na etapie wniosku o zatwierdzenie dokumentacji geologicznej „że zamierza ubiegać się o koncesję u starosty” jest pozbawione znaczenia prawnego. Jeżeli dojdzie do zatwierdzenia wspomnianej dokumentacji geologicznej (obszar złoża 1,8 ha)  oraz spełnione będą przesłanki  określone w art. 22 ust. 2 pr.g.g., organem właściwym w sprawie koncesji na wydobywanie kopaliny będzie starosta.  

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że projekt robót geologicznych obejmował obszar większy, niż 2 ha, co automatycznie powoduje, że w sprawie nie zachodzi przesłanka określona w art. 161 ust. 2 pkt 1 pr.g.g.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy wydając decyzję np. dla dokumentacji geologiczno-inżynierskiej stronami postępowania są wszystkie strony ustalone na etapie decyzji PRG czy tylko wnioskodawca-inwestor?

 

Ustawa nie przesądza, kto jest stroną postępowania w sprawie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej. Sądy administracyjne nie uznają (w takich postępowaniach) interesu prawnego właścicieli nieruchomości ani gmin (chyba, że są wnioskodawcami, zob. wyroki NSA: II GSK 791/18 oraz II GSK 811/18 z 14.04.2021 r.) ani tych podmiotów, które mają prawo do informacji geologicznej (prawomocny wyrok WSA z 16.03.2016 r., VI SA/Wa 2223/15). Zatwierdzenie dokumentacji geologicznej (w tym geologiczno-inżynierskiej) nie wpływa bowiem na prawa bądź obowiązki innych podmiotów.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Urząd odmówił zatwierdzenia dokumentacji hydrogeologicznej dotyczącej stacji paliw-wykonane otwory nie nawierciły stropu warstwy nieprzepuszczalnej izolującej poziom wodonośny a kilkadziesiąt metrów dalej jest miejsce ujęcia wód podziemnych. Inwestor odwołał się od decyzji, SKO uchyliło decyzję i dało do ponownego rozpatrzenia, wskazując aby zastosować art. 93 ust. 5 p.g.g. tzn. nakazać zmiany niezatwierdzonej dokumentacji. Czy takie postępowanie jest prawidłowe? Czy nakazać zmianę dokumentacji poprzez dodatek i  zatwierdzić oba dokumenty? Czy można wezwać na podstawie art. 50 KPA o przedłużenie kompletnej i poprawionej dokumentacji?

 

Przede wszystkim decyzje poodejmuje nie „urząd”, lecz organ administracji, w tym przypadku organ administracji geologicznej (starosta, marszałek województwa, minister właściwy do spraw środowiska). Wykładnia art. 93 ust. 5 pr.g.g. (wedle którego „w przypadku stwierdzenia istotnych różnic między dokumentacją geologiczną, o której mowa w art. 88 ust. 2 pkt 1-3, a stanem rzeczywistym, w tym warunkami zagospodarowania wód podziemnych, właściwy organ administracji  geologicznej może, w drodze decyzji, nakazać zmianę dokumentacji geologicznej, a w razie potrzeby – wykonanie dodatkowych prac geologicznych. Decyzja ta określa termin przedłożenia dodatku do dokumentacji geologicznej” może być przedmiotem istotnych wątpliwości. W komentarzu do Prawa geologicznego i górniczego wyrażono pogląd, że ‘’ustęp 5 określa natomiast przypadek, kiedy organ administracji geologicznej może, w drodze decyzji, nakazać zmianę zatwierdzonej dokumentacji geologicznej lub wykonanie dodatkowych prac geologicznych. Zdarza się to w sytuacji, gdy stwierdzono istotne różnice między zatwierdzoną dokumentacją (hydrologiczną, geologiczno-inżynierską, złoża kopaliny z wyłączeniem złoża węglowodorów, geologiczno-inwestycyjną złoża węglowodorów) a stanem rzeczywistym, w tym warunkami zagospodarowania wód podziemnych. Kwestia, czy stwierdzone różnice są na tyle istotne, żeby nakazać zmianę dokumentacji lub wykonanie dodatkowych prac, zawsze podlega uznaniu organu. Zasadnie zatem podnosi się, że przesłanka niezgodności dokumentacji ze stanem rzeczywistym, jako niedookreślona, daje organom administracji geologicznej dość szerokie pole do stosowania uprawnień przydanych przepisami ust. 5 (tak H. Schwarz, Prawo geologiczne..., s. 482). Warto również odnotować, że korzystając z uprawnień wynikających z omawianego przepisu, organ nie może żądać przedłożenia dodatkowych informacji niezwiązanych z zatwierdzoną dokumentacją. Tak też wypowiedział się Naczelny Sąd Administracyjny, wskazując, że „uzupełnienie lub poprawa dokumentacji dotyczy dokumentacji przedstawionej przez stronę, a nie żądania całkowicie innej dokumentacji, niezwiązanej z realizowanym przez stronę projektem prac geologicznych” (zob. wyrok z dnia 17 lutego 2011 r., II GSK 286/10, LEX nr 807573)’’. W mojej ocenie przesłankami  decyzji podjętej na podstawie art. 93 ust. 5 pr.g.g. jest zarówno istnienie dokumentacji geologicznej, jak i dowód istotnych różnic między jej treścią a stanem rzeczywistym. Inaczej mówiąc przepis ten może znaleźć zastosowanie wyłącznie wówczas, gdy jednocześnie spełnione będą następujące przesłanki:

  • w obrocie prawnym istnieć będzie decyzja zatwierdzająca dokumentację geologiczną,

  • organ administracji geologicznej dysponować będzie dowodem istotnych różnic pomiędzy taką dokumentacją a stanem rzeczywistym.

Decyzja w tej sprawie ma charakter uznaniowy („organ … może”), a w konsekwencji podejmując ją należy wykazać, czym kierował się organ administracji podejmując takie rozstrzygnięcie.  

W mojej ocenie jeżeli przedłożona do zatwierdzenia dokumentacja geologiczna nie spełnia wymagań przewidzianych prawem (art. 89 i nast. w zw. z rozporządzeniami wykonawczymi podjętymi na podstawie art. 97 pr.g.g.), obowiązkiem organu administracji geologicznej jest odmowa jej zatwierdzenia. Określenie „nie odpowiada wymaganiom prawa” może być przedmiotem rozbieżnych interpretacji. W mojej ocenie przesłanka ta zachodzi m.in. wówczas, gdy roboty geologiczne wykonane zostały w sposób, który nie pozwala na osiągnięcie zamierzonego celu.

Ocena prawidłowości stanowiska SKO, które uchylając decyzję odmawiającą zatwierdzenia dokumentacji geologicznej wskazało na potrzebę zmiany wnioskowanej dokumentacji, nie jest możliwa bez analizy akt sprawy. Organ (I instancji) właściwy do zatwierdzania dokumentacji geologicznych nie może natomiast skarżyć niekorzystnych dla siebie rozstrzygnięć organów wyższego stopnia (np. SKO). Odwołać się od decyzji może wyłącznie strona (podmiot na prawach strony). Decyzja organu II instancji  jest natomiast wiążąca dla organu I instancji.

W sprawie może też zachodzić wątpliwość, czy cel zamierzonych robót oraz sposób jego osiągnięcia (art. 79 ust. 2 pkt 1 w zw. z ust. 7 pkt 3 pr.g.g.) zostały określone prawidłowo.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy nie jest błędem zatwierdzenie łącznej dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno-inżynierskiej jedną decyzją?

 

Prawo geologiczne i górnicze nie zna instytucji „łącznej” dokumentacji hydrogeologicznej oraz geologiczno-inżynierskiej. Czym innym jest dokumentacja hydrogeologiczna, a czym innym dokumentacja geologiczno-inżynierska; każda z nich powstaje w innym celu, a w konsekwencji różne są wymagania dotyczące ich treści. Teoretycznie rzecz biorąc nie ma przeszkód do zatwierdzenia obu takich dokumentacji jedną decyzją, jednak rozwiązanie to trudno ocenić jako racjonalne. „Odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia. Wystarczy, jeżeli z odwołania wynika, że strona nie jest zadowolona z wydanej decyzji” (art. 128 k.p.a.). W rezultacie odwołanie od takiej decyzji (łącznej) podważa ją  w całości. Pytanie, czy zatwierdzenie takich dwóch dokumentacji jedną decyzją wpłynęło na wynik postępowania, jest natomiast możliwa wyłącznie w wyniku analizy wszystkich istotnych okoliczności sprawy, w tym stanowiących treść akt administracyjnych.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy decyzja odmawiająca zatwierdzenia dokumentacji powinna być rozesłana do innych organów administracji geologicznej wraz z załączoną dokumentacją? Czy w ogóle taka decyzja powinna być rozsyłana?

 

Z art. 94 ust. 1 pr.g.g. wynika, że „(…) organ administracji geologicznej przesyła kopie decyzji dotyczących dokumentacji geologicznych, o których mowa w art. 88 ust. 2 pkt 1-3” wskazanym w tym przepisie organom. Określenie to wskazuje, że wspomniany obowiązek dotyczy nie tylko decyzji zatwierdzających wspomniane dokumentacje, ale również decyzji odmownych czy też podjętych w przedmiocie umorzenia postępowania. Inaczej mówiąc obowiązek ten dotyczy wszystkich dokumentacji geologicznych, o których mowa w  art. 88 ust. 2 pkt 1-3 pr.g.g. w zw. z art. 156 oraz art. 161 i nast. Pr.g.g., a także dodatków do dokumentacji i decyzji nakazujących zmianę dokumentacji (art. 93 ust. 4 oraz ust. 5 pr.g.g.).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Co należy zrobić w przypadku gdy ta sama nazwa złoża zatwierdzona w podobnym czasie przez Starostę i Marszałka, znajduje się w tej samej miejscowości i gminie

 

Rozporządzenie Ministra środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. 2015, poz. 987) nie określa zasad dotyczących nadawania nazw złożom kopalin. Wyjątki dotyczą dodatków do dokumentacji geologicznych oraz dokumentacji powstałych w wyniku połączenia dwóch lub więcej złóż (§ 2 ust. 2-3). W konsekwencji nie można więc wykluczyć, że na terytorium tej samej miejscowości dojdzie do zatwierdzenia, odpowiednio przez starostę oraz marszałka województwa, dwóch dokumentacji geologicznej tej samej kopaliny, noszących  takie same nazwy. Rozwiązanie to w praktyce może powodować kłopoty i trudno ocenić jako racjonalne. Nie można mu natomiast zarzucić niezgodności z prawem. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, by dokonać zmiany nazwy co najmniej jednego z takich złóż, ale może to nastąpić wyłącznie w drodze zatwierdzenia dodatku do dokumentacji geologicznej, a więc w wyniku inicjatywy adresata decyzji zatwierdzającej.

Aby zapobiegać takim sytuacjom wskazane byłoby, aby organ administracji geologicznej przed podjęciem decyzji  zatwierdzającej dokumentację geologiczną badał, czy wcześniej nie doszło do zatwierdzenia dokumentacji tej samej kopaliny, noszącej tę samą nazwę. 

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Co zrobić z dokumentacją jeżeli złożono ją na podstawie PRG, do którego decyzja wygasła np. 1 rok wcześniej, a zgodnie z treścią dokumentacji roboty geologiczne zostały wykonane po upływie daty ważności projektu?

 

Roboty geologiczne wykonane po upływie terminu obowiązywania projektu robót geologicznych należy traktować tak, jak wykonane bez wymaganego projektu, a więc niezgodnie z prawem. Stanowi to podstawę do odmowy zatwierdzenia powstałej w ich wyniku dokumentacji geologicznej (art. 93 ust. 3 pr.g.g.), a także obciążenia inwestora opłatą podwyższoną (art. 140 ust. 1 pr.g.g.). Nie da się również wykluczyć, że takie działanie jest przestępstwem bądź wykroczeniem (art. 176-177 pr.g.g.).

Pojęcie „działań niezgodnych z prawem” może być przedmiotem rozbieżnej interpretacji. Wydaje się, że należy je odnosić wyłącznie do rozwiązań Prawa geologicznego i górniczego oraz wydanych na jego podstawie aktów wykonawczych.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Co w przypadku gdy termin realizacji robót przedstawiony w dokumentacji jest inny (późniejszy) w stosunku do przesłanego zgłoszenia robót geologicznych? Czy jest to podstawa do niezatwierdzenia dokumentacji?

 

Zgłoszenie zamiaru rozpoczęcia robót geologicznych ma określać m.in. zamierzony termin ich rozpoczęcia (art. 81 ust. 2 pr.g.g.). Określenie „zamierzony” jest synonimem słowa „planowany”, co w odniesieniu do tematu nie musi oznaczać ścisłej daty (np. rozpoczęcia robót geologicznych), zwłaszcza jeżeli w zgłoszeniu użyto określenia „po dniu…”, „nie później niż w terminie …” itp. Odpowiedź na pytanie, czy w opisanej sytuacji należy odmówić zatwierdzenia dokumentacji, zależy od sposobu określenia wspomnianego terminu.

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy mapy dostępne na stronie PIG-PIB (SMGP, Mapa geośrodowiskowa, itp.), które mają znak wodny, mogą zostać załączone do projektów robót geologicznych i do składanych do zatwierdzenia dokumentacji? Czy powinny być zakupione w PIG-PIB? (dokumentatorzy stoją na stanowisku, że jeżeli można te mapy pobierać to można je również dołączać, również do dokumentacji)?

 

Rozporządzenie Ministra Środowiska z 1.07.2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. 2015, poz. 987) jednoznacznie rozstrzyga, że część graficzną dokumentacji geologicznej złoża kopaliny dla obszaru lądowego stanowią mapy sporządzone na mapie topograficznej uzyskanej z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, a dla obszarów morskich RP – na morskiej mapie nawigacyjnej wykonanej przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej. Zasady funkcjonowania  państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego określa ustawa z 17.05.1989 r. – Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. 2021, poz. 1990 ze zm.). W świetle jego rozwiązań zasadą jest odpłatne udostępnianie  materiałów ze wspomnianego zasobu (art. 40a);  szczegóły określa licencja (art. 40c). Rozporządzenie nie jest konsekwentne; w odniesieniu do obszarów lądowych  mapy (dane, informacje) muszą być uzyskane z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego, natomiast dla obszarów morskich wystarczające jest posłużenie się mapą sporządzoną przez Biuro Hydrograficzne Marynarki Wojennej bądź sporządzoną przez urząd morski i wspomniane Biuro. Określenie „mapa uzyskana” z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego przemawia za wykładnią, że musi być to mapa, którą dokumentujący „uzyskał” ze wspomnianego zasobu. Posłużenie się mapą znajdującą się na stronie PIG nie jest więc wystarczające. Żaden przepis prawa nie wymaga natomiast przedłożenia, wraz z wnioskiem o zatwierdzenie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, dowodu dysponowania licencją określającą możliwość wykorzystywania materiałów wchodzących w skład państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

W jaki sposób egzekwować od inwestorów dokumentacji innej z pomp ciepła? Jak powinny wyglądać procedury?

 

Tzw. dokumentacja „inna” (art. 92 pr.g.g.) podlega przekazaniu właściwemu organowi administracji geologicznej „w terminie 6 miesięcy od dnia zakończenia prac” (art. 93 ust. 8 pr.g.g.). Powstaje jednak pytanie, o jakie „prace” tu chodzi, a zwłaszcza czy mają nimi być „prace geologiczne” w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 8 pr.g.g., czy być może czynności wykraczające poza ten zakres, czy „roboty geologiczne” w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 11 pr.g.g. Zdaniem H. Schwarza (Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Wrocław 2013, s. 507) termin ten biegnie od zakończenia „prac geologicznych”, ale przy takim założeniu wspomniany obowiązek byłby niewykonalny. Pracą geologiczną jest bowiem m.in. sporządzanie dokumentacji geologicznej. Skoro wspomniany obowiązek przekazania istnieje z mocy prawa, to uchybienie omawianemu terminowi powinno skutkować wszczęciem postępowania egzekucyjnego w trybie ustawy z 17.06.1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. 2022, poz. 479 ze zm.). Wszczęcie egzekucji musi być poprzedzone upomnieniem (art. 15), a z punktu widzenia tematu środkami egzekucyjnymi byłyby grzywna w celu przymuszenia (art. 119 i nast.) oraz wykonanie zastępcze (art. 127 i nast.). Istnieje jednak obawa, że środki te mogą być mało skuteczne, przede wszystkim chociażby dlatego, że ustalenie daty, od której należy liczyć 6-miesięczy termin przedłożenia wspomnianej dokumentacji, może być niezwykle problematyczne. Najprościej dostrzec to na przykładzie sytuacji, w której prace dokumentacyjne (a więc prace geologiczne) w ogóle nie zostały rozpoczęte. W tej sytuacji wydaje się, że jedynym rozsądnym rozwiązaniem jest przyjęcie, że wspomniany termin biegnie od dnia zakończenia robót geologicznych.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy i ewentualnie jakie przepisy (lub inne opracowania) określają/definiują skalę półtechniczną lub przemysłową, jeśli chodzi o wyniki prób pozyskiwanych dla określenia kat. B – chodzi o definicję charakteryzującą stopień rozpoznania w kat. B zawartą w „Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów”?

 

Ani Prawo geologiczne i górnicze, ani rozporządzenie Ministra Środowiska z 1.07.2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. 2015, poz. 987) nie określają istoty prób w skali półtechnicznej lub przemysłowej. Określenie „skala przemysłowa” często pojawia się w tekstach przepisów prawa, to jednak sposób jego rozumienia może być sporny. Przede wszystkim wydaje się, że chodzi tu o działalność o charakterze komercyjnym. Tzw. próbna eksploatacja może być elementem rozpoznania złoża (argument z art. 84 pr.g.g.). Nie ma przeszkód, by w odniesieniu do koncesjonowanych robót geologicznych parametry charakteryzujące skalę półtechniczną bądź próbną eksploatację skalę półtechniczną bądź przemysłową) były określone w tzw. „warunkach koncesyjnych” (art. 30 ust. 2 pr.g.g.). Literalnie rzecz biorąc nie ma natomiast takiej możliwości w odniesieniu do niekoncesjonowanego poszukiwania i rozpoznawania złoża kopaliny. Wiadomo natomiast, że projekt robót geologicznych powinien m.in. określać sposób osiągnięcia celu zamierzonych robót geologicznych (art. 79 ust. 2 pkt 1 pr.g.g. in fine). Jednym z takich sposobów może być „próbna eksploatacja”. Wnioskodawca powinien zatem wskazać m.in. wielkość wydobycia kopaliny niezbędną dla osiągnięcia celu zamierzonych robót (np. w zakresie niezbędnym dla określenia jakości i własności technologicznych kopaliny), co podlega weryfikacji przez organ administracji geologicznej. W odniesieniu do kopalin stałych zapewne będą to niewielkie ilości. Przemawia za tym art. 84 pr.g.g., wedle którego „wykonujący roboty geologiczne ma obowiązek zagospodarowania  kopaliny wydobytej lub wydobywającej się samoistnie w czasie ich wykonywania”.

„Leksykon górniczy” (Wyd. Śląsk, 1989) określa „próbę półtechniczną” jako „badanie próbek i przebiegu procesu w skali półtechnicznej prowadzone w zakładzie badawczym w warunkach  zbliżonych do przebiegu procesu technologicznego, jaki ma być stosowany w zakładzie przeznaczonym do przeróbki bądź wykorzystywania kopaliny”. „Próbę przemysłową” zdefiniowano tam  jako „badanie dużych próbek i przebiegu procesu prowadzone na skalę przemysłową w odpowiednim zakładzie przemysłowym (przeróbczym), przy utrzymaniu normalnych dla danej kopaliny warunków procesu technologicznego dla jej ciągłej produkcji” (s. 239-240). Odniesienie tych definicji do postawionego problemu pozwala przyjąć, że istotą „skali półtechnicznej” jest próbna eksploatacja, a więc etap rozpoznania złoża. „Skala przemysłowa” odnosić się będzie do wydobywania kopaliny.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Kto zatwierdza dokumentację geologiczno-inżynierską dla inwestycji wymagającej wydania decyzji środowiskowej (kwalifikacja wynikająca z rozporządzenia w sprawie przedsięwzięć § 3 rozbudowa składowiska odpadów niebezpiecznych o kolejną nieckę na azbest). Dokumentacja określająca warunki hydrogeologiczne została przedłożona do zatwierdzenia Marszałkowi Województwa. Projekt robót geologicznych zatwierdza Marszałek natomiast projekt robót geologiczno-inżynierskich zatwierdził starosta?

 

Sposób przedstawienia problemu trudno ocenić jako jednoznaczny. Przede wszystkim nie wiadomo, kto zatwierdził projekt robót geologicznych określający wspomniane warunki hydrogeologiczne. Z art. 161 ust. 2 pkt 6 pr.g.g. wynika, że sprawy te objęte są zadaniami starosty, który w konsekwencji byłby właściwy do zatwierdzenia powstałej dokumentacji hydrogeologicznej. Składowisko odpadów jest „budowlą”, a zatem rodzajem obiektu budowlanego. Zatwierdzanie projektu robót geologicznych dla określenia warunków posadawiania takich obiektów jest zadaniem starosty (art. 161 ust. 2 pkt 3 pr.g.g.), który w konsekwencji właściwy jest również do zatwierdzenia dokumentacji geologiczno-inżynierskiej. Brak pełnych informacji o stanie sprawy nie pozwala na zajęcie jednoznacznego stanowiska.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy można przyjąć oświadczenie, że zakup map był z zasobu w przypadku ich pozyskiwania z zasobu geodezji i kartografii?

 

Żaden przepis prawa nie wymaga przedłożenia, wraz z wnioskiem o zatwierdzenie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, dowodu dysponowania licencją określającą możliwość wykorzystywania materiałów wchodzących w skład państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego. W konsekwencji organ administracji geologicznej orzekający w sprawie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej nie może uzależniać swego stanowiska od dowodu dysponowania (przez wnioskodawcę) taką licencją. Rozporządzenie Ministra Środowiska z  1.07.2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. 2015, poz. 987) nie wymaga przedstawienia dowodu zakupu map z zasobu geodezyjno-kartograficznego. Kodeks postępowania administracyjnego przewiduje, że dowodem może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Jeżeli przepis prawa nie wymaga urzędowego potwierdzenia określonych faktów lub stanu prawnego w drodze zaświadczenia właściwego organu administracji, organ administracji publicznej odbiera od strony, na jej wniosek, oświadczenie złożone pod rygorem  odpowiedzialności za fałszywe zeznania. Przepis art. 83 § 3 stosuje się odpowiednio (art. 75 k.p.a.).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy decyzja o kierunku rekultywacji powinna być wygaszana z urzędu? W przypadku, gdy firma zrzekła się koncesji na wydobycie bez rozpoczęcia eksploatacji.

 

Jeżeli wydobycie kopaliny nie zostało rozpoczęte, a przedsiębiorca zrzekł się koncesji, decyzja rekultywacyjna jest oczywiście bezprzedmiotowa. Stosownie do art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a. organ administracji publicznej, który wydał decyzję w pierwszej instancji stwierdza jej wygaśnięcie, jeżeli decyzja stałą się bezprzedmiotowa, a stwierdzenie jej wygaśnięcia leży w interesie społecznym lub w interesie strony. Postępowanie w tej sprawie może zostać wszczęte zarówno z urzędu, jak i na wniosek strony. W opisanym stanie faktycznym spełnione są określone tym przepisem przesłanki pozwalające na stwierdzenie wygaśnięcia decyzji rekultywacyjnej.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy po likwidacji ujęcia, ustanowiona strefa ochrony pośredniej/bezpośredniej powinna być wygaszona decyzją na wniosek/z urzędu?

 

Likwidacja ujęcia wody powoduje, że przesłanki uzasadniające utworzenie strefy ochronnej ujęcia stają się bezprzedmiotowe. Strefa ochronna obejmująca wyłącznie teren ochrony bezpośredniej tworzona jest w drodze decyzji. Jeżeli przestają istnieć przesłanki uzasadniające utworzenie takiej strefy, należy dojść do wniosku że decyzja stała się bezprzedmiotowa. W konsekwencji jeżeli stwierdzenie wygaśnięcia decyzji leży w interesie społecznym lub w interesie strony, organ administracji, działając na wniosek lub z urzędu, stwierdza wygaśnięcie decyzji (art. 162 § 1 pkt 1 k.p.a.).

Strefa ochronna obejmująca teren ochrony bezpośredniej oraz teren ochrony pośredniej powstaje w drodze aktu prawa miejscowego wydanego przez wojewodę (art. 135 i nast. Prawa wodnego). W konsekwencji likwidacja takiej strefy ochronnej może nastąpić wyłącznie w drodze uchylenia tworzącego ją aktu prawa miejscowego.

Opisane wyżej sprawy nie leżą w kompetencji organów administracji geologicznej.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy można stosować wymiennie Urząd Gminy, Gmina, Wójt Gminy jako jednego inwestora/zleceniodawcę? W dokumentacjach geologicznych są różne przypadki użycia tych form.

 

„Gmina” w znaczeniu przyjętym przez prawo jest osobą prawną (podmiotem prawa, zob. art. 2 ust. 2 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, Dz. U. 2022, poz. 559 ze zm.). Wójt jest jej organem wykonawczym. Przede wszystkim kieruje on bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 31), wykonując swe zadania przy pomocy „urzędu gminy” (art. 33 ust. 1). „Urzędem” w tym znaczeniu jest zespół osób i środków (finansowych, rzeczowych) zapewniających realizację zadań gminy oraz jej organów. Praktyka nie zawsze dostrzega to zróżnicowanie, a dodatkowa trudność polega na tym, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest jednocześnie organem administracji, którego kompetencje oraz prawne formy działania określają ustawy. Stroną postępowania administracyjnego może być gmina jako osoba prawna, reprezentowana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Jeżeli zatem wniosek o podjęcie decyzji (np. zatwierdzającej projekt bądź dokumentację geologiczną) składa „wójt” (burmistrz, prezydent miasta), niezbędne jest wyjaśnienie, czy działa on w imieniu i na rzecz gminy (jako osoby prawnej), czy jako organ administracji.

Wskazanie w decyzji, że została ona podjęta w wyniku wniosku „wójta” bądź „urzędu gminy” jest zatem nieprawidłowe. Czy tego rodzaju błąd może zostać oceniony jako „nieistotny”, tj. taki który nie mógł wpłynąć na wynik postępowania, czy też błąd „istotny” czyli skutkujący nieważnością decyzji, można rozstrzygnąć tylko na podstawie analizy konkretnego stanu faktycznego.   

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Proszę o doprecyzowanie kwestii opłat za pełnomocnictwo, tzn. w przypadku, gdy Prezes PGW Wody Polskie udziela pełnomocnictwa Dyrektorowi RZGW, a ten udziela dalej pełnomocnictwa osobie prywatnej (wnioskodawcy o zatwierdzenie projektu robót geologicznych) – czy w takim przypadku należy wymagać opłaty za pełnomocnictwo udzielone Dyrektorowi RZGW?

 

W opisanym stanie faktycznym pełnomocnictwo udzielone dyrektorowi RZGW jest tzw. pełnomocnictwem substytucyjnym, czyli „pełnomocnictwem udzielonym przez pełnomocnika”. NSA przyjmuje, że „udzielenie dalszego pełnomocnictwa innej osobie (na podstawie art. 106 kodeksu cywilnego) jest jednostronną czynnością prawną dokonaną w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim skutkiem dla niego. Skoro pełnomocnik udzielający substytucji działa w imieniu mocodawcy i z bezpośrednim dla niego skutkiem, to fakt ten wiąże się z tym, że to nie on, lecz mocodawca i substytut są stronami nowopowstałego stosunku prawnego. Ustanowienie substytuta rodzi stosunek prawny między nim a mocodawcą i staje się on pełnomocnikiem mocodawcy. Dlatego też działania podejmowane przez substytuta powodują skutki prawne dla mocodawcy” W konsekwencji tylko na nich (solidarnie) spoczywa obowiązek wniesienia opłaty skarbowej od dokumentu pełnomocnictwa substytucyjnego (wyrok z 18.02.2014 r., II FSK 444/12).

Organy administracji rządowej i samorządowej oraz podmioty, o których mowa w art. 1 ust. 2 (tj. podmioty nie będące organami administracji publicznej, ale wykonującymi zadania z zakresu administracji publicznej) przekazują organowi podatkowemu właściwemu w sprawie opłaty skarbowej zbiorczą informację o przypadkach nieuiszczenia należnej opłaty skarbowej od (m.in.) złożonych dokumentów stwierdzających udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz ich odpisów, wypisów lub kopii (art. 11).

Organem podatkowym właściwym w sprawach opłaty skarbowej nie jest jednak organ administracji geologicznej, lecz wójt (burmistrz, prezydent miasta), o czym przesądza art. 12 ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022, poz. 2142).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Ile powinna wynosić opłata administracyjna w przypadku pełnomocnictwa substytucyjnego? Czy opłata administracyjna powinna zostać uiszczona za każde udzielone pełnomocnictwo czy tylko za ostatnie. Linia orzecznicza różni się w tym przypadku z wykładnią Ministerstwa Finansów.

 

Przede wszystkim zapewne chodzi tu o „opłatę skarbową”, a nie „administracyjną”. W obowiązującym stanie prawnym „opłata administracyjna” jest bowiem przedmiotem regulacji ustawy z 6.09.2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 2022, poz. 2201), co nie ma nic wspólnego z działalnością w zakresie geologii i górnictwa. W przeszłości  (przed 1.01.2007 r.) „opłaty administracyjne” mogły być ustanawiane na podstawie ustawy z 12.01.1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych. Obecnie takiej możliwości nie ma.

W świetle ustawy z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. 2022 r., poz. 2142) opłacie tej podlega m.in. złożenie w postępowaniu administracyjnym (czyli do akt sprawy) dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii; dotyczy to również postępowania prowadzonego przez podmiot nie będący organem administracji publicznej, który wykonuje zadania z zakresu administracji publicznej (art. 1 ust. 1 pkt 2, ust. 2). Co prawda rozwiązanie to doznaje wyjątków (art. 2), ale w praktyce nie dotyczą one działalności w zakresie geologii i górnictwa. Wspomniana ustawa nie różnicuje tego obowiązku w zależności od rodzaju pełnomocnictwa. Przedmiotem opłaty skarbowej jest zatem również złożenie pełnomocnictwa substytucyjnego. Zob. wyrok NSA z 18.02.2014 r.  (II FSK 444/12) oraz Bogucki S., Romanowicz M., Winiarski K.: Opłata skarbowa. Komentarz. WKP 2021).

Ustawa o opłacie skarbowej przewiduje, że w razie złożenia pełnomocnictwa obowiązek zapłaty opłaty skarbowej ciąży solidarnie na mocodawcy, pełnomocniku, przedsiębiorcy lub prokurencie (art. 5)

Organy administracji rządowej i samorządowej oraz podmioty, o których mowa w art. 1 ust. 2 (tj. podmioty nie będące organami administracji publicznej, ale wykonującymi zadania z zakresu administracji publicznej) przekazują organowi podatkowemu właściwemu w sprawie opłaty skarbowej zbiorczą informację o przypadkach nieuiszczenia należnej opłaty skarbowej od (m.in.) złożonych dokumentów stwierdzających udzielenie pełnomocnictwa lub prokury oraz ich odpisów, wypisów lub kopii (art. 11).

Brak bliższych informacji o rozbieżności linii orzecznictwa oraz wykładni Ministerstwa Finansów wyklucza rozwinięcie tego wątku.

Z punktu widzenia tematu istotne jest natomiast, że organem podatkowym właściwym w omawianych sprawach jest wójt (burmistrz, prezydent miasta), a nie organ administracji geologicznej.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Jeśli jakiejś informacji nie można udostępnić w formie informacji publicznej, to czy należy zawiadomić wnioskodawcę w jakim trybie może uzyskać wspomnianą informację?

 

Ustawa z 6.09.2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. 2022, poz. 902) przewiduje, że jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w sposób lub w formie określonych we wniosku, obowiązany do udostępnienia powiadamia pisemnie wnioskodawcę o przyczynach braku możliwości udostępnienia informacji zgodnie z wnioskiem i wskazuje, w jaki sposób lub w jakiej formie informacja może być udostępniona niezwłocznie. W takim przypadku, jeżeli w terminie 14 dni od powiadomienia wnioskodawca nie złoży wniosku o udostępnienie informacji w sposób lub w formie wskazanych w powiadomieniu, postępowanie o udostępnienie informacji umarza się. (art. 14 ust. 2). Jeżeli natomiast żądana  informacja nie jest informacją publiczną w rozumieniu wspomnianej ustawy (lub żądający domaga się informacji udostępnianej wedle innych zasad), nie wydaje się decyzji o odmowie udzielenia informacji. Należy wówczas zawiadomić żądającego, że żądane dane nie mieszczą się w pojęciu objętym przedmiotową ustawą lub że jej przepisy nie znajdują zastosowania ze względu na odmienne tryby dostępu (zob. wyroki NSA: z 17.12.2003 r., II SA/Gd 1153/03; z 25.03.2003 r., II SA 4059/02; z 5.02.2008 r., I OSK 807/07; zob. również I. Kamińska, M. Rozbicka-Ostrowska, Ustawa o dostępie do informacji publicznej. Komentarz, WKP 2016).

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Co zrobić z otworami (inżynierskimi, hydrogeologicznymi, pod pompy ciepła) wykonanymi bez projektu (nielegalnie), czy są możliwości legalizacji badań wykonanych otworów?

 

Najmniej wątpliwości budzi sytuacja, w której daje się ustalić tego, kto wykonał takie roboty. W takiej sytuacji obowiązkiem organu administracji geologicznej jest orzeczenie nakazu wstrzymania działalności oraz doprowadzenia środowiska do należytego stanu (art. 159 pr.g.g.). Zachodzi również konieczność obciążenia sprawcy opłatą podwyższoną, co jest zadaniem właściwego organu nadzoru górniczego (art. 140 pr.g.g.). Opisana działalność jest również wykroczeniem (art. 179 pr.g.g.). Ustawa nie przewiduje natomiast żadnej możliwości legalizacji takiej działalności (jest to rozwiązanie odmienne od przewidzianego w Prawie budowlanym, które w pewnych sytuacjach dopuszcza możliwość legalizacji tzw. samowoli budowlanej).

Jeżeli nie da się ustalić sprawcy takiego zdarzenia, orzeczenie opisanych wyżej sankcji nie jest możliwe. Co prawda zdaniem NSA w takiej sytuacji opłatą podwyższoną należy obciążyć właściciela nieruchomości, ale ocena ta pozbawiona jest dostatecznych podstaw prawnych. Zob. „Odpowiedzialność właściciela nieruchomości za prowadzone na niej nielegalne roboty geologiczne – glosa krytyczna do wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16.05.2021 r. (II GSK 1195/20)”. Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego 2022 nr 4, s. 53 i nast.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.

 

Czy półroczna informacja dotycząca opłaty za wydobytą kopalinę jest dokumentem, którego niedostarczanie Staroście może pociągać  konsekwencje wynikające z art. 183 (tam mówi się o zamianach zasobów a to może dotyczyć sprawozdania Z-2 a nie informacji półrocznych)?

 

Wedle 183 pr.g.g. „kto nie dopełnia ciążących na nim obowiązków w zakresie prowadzenia ewidencji zasobów złoża kopaliny, w zakresie przedkładania informacji o zmianach zasobów złoża kopaliny, w zakresie posiadania, sporządzania, aktualizowania i uzupełniania wymaganej dokumentacji mierniczo-geologicznej oraz przekazywania danych geologicznych i próbek oraz wyników ich badań, uzyskanych w wyniku robót geologicznych, podlega karze grzywny”. Przepis ten określa sankcję  z tytułu trzech rodzajów naruszeń, tj. dotyczących obowiązków w zakresie:

  • prowadzenia ewidencji zasobów złoża (art. 101 i nast. pr.g.g.),

  • posiadania, aktualizacji i uzupełniania dokumentacji mierniczo-geologicznej,

  • przekazywania danych geologicznych i próbek, a także wyników ich badań (art. 82 pr.g.g.).

Informacja o ilości kopaliny wydobytej w okresie rozliczeniowym (art. 137 ust. 3 pr.g.g.) musi korespondować z danymi obrazującymi zmiany w ewidencji zasobów  złoża. Znane są praktyki niektórych przedsiębiorców polegające na zaniżaniu wielkości wydobycia określanej dla potrzeb ustalenia opłaty eksploatacyjnej. W razie rozbieżności pomiędzy danymi dotyczącymi opłaty eksploatacyjnej oraz informacją o zmianach zasobów złoża organ koncesyjny powinien wszcząć postępowanie wyjaśniające, nie wykluczając możliwości podjęcia decyzji określonej w art. 138 pr.g.g.

Brak natomiast podstaw, by uchybienie obowiązkowi przedłożenia informacji określonej w art. 137 ust. 3 pr.gg.g. mogło pociągać za sobą konsekwencje określone w art. 183 pr.g.g.

 

Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.

Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.