Pierwszy statut 18 lutego 1921 r. Prezydent Ministrów Wincenty Witos i Minister Przemysłu i Handlu Stefan Przanowski podpisali rozporządzenie zatwierdzające statut Państwowego Instytutu Geologicznego. Poniżej przytaczamy obszerne wyjątki z tego dokumentu:
I. Nazwa i cel Instytutu
Art. 1 Państwowy Instytut Geologiczny ma za zadanie:
a) badanie budowy geologicznej Polski;
b) układanie i wydawanie map geologicznych Polski;
c) badanie skał i minerałów użytecznych;
d) wykonywanie badań hydrologicznych;
e) wykonywanie prac geologicznych zgodnie z zamierzeniami gospodarczemi władz państwowych i przedsiębiorczości prywatnej;
f) tworzenie i kompletowanie zbiorów petrograficznych, mineralogicznych i paleontologicznych, tudzież kopalin użytecznych i w ogóle materiałów, służących do wyjaśnienia budowy geologicznej kraju i zobrazowania jego bogactw kopalnych;
g) ogłaszanie sprawozdań z czynności Instytutu i wydawanie perjodycznych publikacji naukowych.
Art. 2 Państwowy Instytut Geologiczny należy organizacyjnie do Ministerstwa Przemysłu i Handlu, podlega władzy Ministra Przemysłu i Handlu i ma siedzibę w Warszawie. W miarę potrzeby mogą być tworzone podległe Instytutowi stacje geologiczne.
II. Skład Instytutu
Art. 3 Personel Instytutu składa się:
a) z Dyrektora, mianowanego przez Naczelnika Państwa, na wniosek Ministra Przemysłu i Handlu;
b) z Wicedyrektora, mianowanego przez Ministra Przemysłu i Handlu na wniosek Dyrektora;
c) z członków stałych Instytutu, mianowanych przez Ministra Przemysłu i Handlu, na wniosek Dyrektora, a mianowicie: geologów, hydrologów, chemików, kartografów, adjunktów i asystentów;
d) z współpracowników tymczasowych, przyjmowanych przez Dyrektora Instytutu na pewien okres czasu lub do wykonania zadań specjalnych;
e) z personelu kancelaryjnego i pomocniczego, mianowanego i zwalnianego przez Dyrektora Instytutu w ramach zatwierdzonego etatu.
Art. 4 Do zakresu czynności Dyrektora należy:
a) kierownictwo sprawami naukowemi i administracyjnemi Instytutu;
b) reprezentowanie Instytutu na zewnątrz;
c) przedstawianie Ministrowi do zatwierdzenia programu robót letnich;
d) przedstawienie Ministrowi sprawozdań rocznych o stanie i pracach Instytutu, jak również wszelkich spraw i wniosków, wymagających jego zatwierdzenia;
e) nadzór nad majątkiem i zbiorami Instytutu;
f) przedstawienie wniosków nominacyjnych i awansowych;
g) udzielanie pracownikom Instytutu urlopów, przewidzianych w przepisach pragmatyki służbowej;
h) decydowanie w sprawach zakupu inwentarza naukowego i innych przedmiotów, niezbędnych do pracy członkom Instytutu, w granicach przez budżet zakreślonych;
i) wyznaczenie spośród członków Instytutu sekretarza Instytutu, kustosza zbiorów, tudzież komisji: bibljotecznej, chemicznej, kartograficznej, redakcyjnej itp.
Art. 5 Wicedyrektor (art. 3 b) jest zastępcą i pomocnikiem Dyrektora Instytutu.
Art. 6 Do obowiązków geologów Instytutu należy:
a) wykonywanie czynności, powierzonych im przez Dyrektora Instytutu, jako to: zdjęcia kartograficzne, opracowanie zebranych materjałów, oraz inne funkcje, wchodzące w zakres prac naukowych i naukowo-administracyjnych Instytutu;
b) składanie sprawozdań perjodycznych z robót, będących w toku;
c) przedstawianie Dyrektorowi sprawozdań z badań, dokonanych na polecenie Instytutu;
d) ogłaszanie drukiem sprawozdań tymczasowych i opracowań monograficznych w wydawnictwach Instytutu.
Art. 7 Geologowie, jako funkcjonariusze państwowi, nie mają prawa dokonywać płatnych ekspertyz prywatnych. Jedynie w przypadkach wyjątkowych Minister, na wniosek Dyrektora Instytutu, może udzielić za każdym razem pozwolenia na wykonywanie płatnej ekspertyzy prywatnej, pod warunkiem spożytkowania jej dla celów Instytutu.
Art. 8 Do personelu naukowego, t.j. na członków Instytutu, mogą być powoływane jedynie osoby, które wykażą się poważnemi pracami naukowemi z zakresu geologii i nauk pokrewnych.
Art. 9 Na współpracowników tymczasowych (art. 3 d) mogą być powoływane osoby, posiadające dostateczne kwalifikacje do wykonywania prac i badań naukowych samodzielnych lub pod kierunkiem geologów Instytutu.
