Europejskie służby geologiczne będą pracować nad przygotowaniem dużego unijnego projektu dotyczącego surowców mineralnych Afryki. Tak ustalili przedstawiciele Komisji Europejskiej z ekspertami Europejskich Służb Geologicznych i Organizacji Afrykańskich Służb Geologicznych na spotkaniu w Brukseli.
W gmachu Dyrektoriatu Generalnego Przedsiębiorczości i Przemysłu (DG ENTR) Komisji Europejskiej w Brukseli 21 marca 2012 odbyło się połączone spotkanie Grup Eksperckich Surowce (MREG) i Współpracy Międzynarodowej (ICTF EG) Europejskich Służb Geologicznych (EGS). Organizatorami byli Slavko Šolar, przewodniczący MREG, Marek Graniczny, przewodniczący ITCF EG (przy współpracy Stanisława Wołkowicza i Wojciecha Brochwicz-Lewińskiego) i Luca Demicheli, Sekretarz Generalny EGS. Celem spotkania było: (1) przedyskutowanie możliwości opracowania panafrykańskiego projektu uwzględniającego priorytety państw Unii Afrykańskiej (UA) i Organizacji Afrykańskich Służb Geologicznych (OAGS), (2) tworzenie zespołu roboczego do tego zadania, (3) ustalenie „mapy drogowej” oraz kalendarza spotkań, a także (4) integracja obu grup eksperckich (MREG i ICTF EG). Ze względu na znaczenie poruszanych kwestii w spotkaniu udział wzięli wysokiej rangi przedstawiciele Dyrektoriatów Generalnych Komisji Europejskiej ds. Kooperacji i Rozwoju (DG DEVCO), Przedsiębiorczości i Przemysłu (DG ENTR) i Badań i Innowacji (DG RTD), jak również Lhacene Bitam, przewodniczący OAGS, oraz przedstawiciele 15 służb geologicznych krajów europejskich, a wielu innych, z Aberra Mogessie, prezesem Afrykańskiego Towarzystwa Geologicznego (GSAf) na czele, przesłało swe propozycje.
Spotkanie poprowadzili sekretarz generalny EGS Luca Demicheli wspólnie z Markiem Granicznym oraz Slavko Šolarem, którzy przewodniczyli równoległym sesjom grup eksperckich jak i wspólnej sesji podsumowującej obrady. Spotkanie rozpoczęła seria wystąpień przedstawicieli Dyrektoriatów Generalnych. W tych wystąpieniach Giorgio Cocchi (DG DEVCO), Malwina Nowakowska i Antje Wittenberg (DG ENTR) oraz Milan Grohol i Vojko Bratina (DG RTD) omówili główne zarysy nowej polityki zapewnienia stabilnych dostaw surowców mineralnych, szczególnie tych o strategicznym znaczeniu dla gospodarki krajów członkowskich UE, kierunki współpracy partnerskiej z krajami Unii Afrykańskiej w poszukiwaniach i rozpoznawaniu oraz zrównoważonym wykorzystania złóż surowców mineralnych Afryki, wytyczane w trakcie rozmów pomiędzy UE i UA, oraz oczekiwania stawiane przed projektami, jakie mają być uruchomione przez Komisję Europejską jeszcze w 2012 roku.
Malwina Nowakowska (EC DG ENTR) w towarzystwie Marka Granicznego (PGI-NRI) oraz Camary Ibrahimy Sory’ego (b. ambasadora Gwinei)
W trakcie sesji ICTF przewodniczący grupy podsumował dotychczasową działalność zespołu, podkreślając udział w ważnych konferencjach międzynarodowych, takich jak Konferencja Ministrów Unii Afrykańskiej Odpowiedzialnych za Gospodarkę Surowcami Mineralnymi (Addis Abeba, Abisynia, 12–16 grudnia 2011), konferencja na temat partnerstwa UE–Afryka w zakresie surowców mineralnych pod znamiennym tytułem Przekształcić bogactwo surowców w rzeczywisty rozwój Afryki (Bruksela, 25–26 stycznia 2012) czy Konferencja Euromines dotycząca surowców mineralnych o kluczowym znaczeniu gospodarczym (Bruksela, 9 marca 2012).
W dalszej kolejności uczestnicy spotkania przedstawiali swoje doświadczenia dotyczące realizacji projektów unijnych w Afryce, takich jak GIRAF, czyli Geoscience InfoRmation in AFrica, koordynowany przez Służbę Geologiczną Niemiec (BGR), AEGOS realizowany przez Francuską Służbę Geologiczną (BRGM), we współpracy m.in. z naszym Instytutem, oraz stan zaawansowania prac nad Atlasem Węglowodorów Afryki Północnej, jakie zostały zainicjowane przez służby geologiczne Holandii i Wielkiej Brytanii (TNO i BGS) – wykorzystano tu doświadczenia z przygotowywania monumentalnego Atlasu Południowego Basenu Permskiego - oraz projekty wdrażane przez Służby Geologiczne Szwecji (SGU) i innych krajów. Nie mogło tu oczywiście zabraknąć prezentacji projektów Polish Aid, realizowanych przez PIG-PIB na zlecenie polskiego MSZ w Angoli i Zambii. Są one wysoko ocenione, zwłaszcza za współpracę ze służbami geologicznymi tych krajów i efektywność szkoleń ich pracowników. Wniosek, jaki został wyciągnięty już po prezentacji projektu GIRAF, który objął swym zasięgiem ponad 25 krajów afrykańskich: trzeba kochać Afrykę, aby mieć sukcesy na tym kontynencie. Dyskusje te ukierunkowane były na wykorzystanie doświadczeń i wniosków z tych prac w przygotowaniach propozycji dużego projektu bazującego na współpracy EGS z OAGS i GSAf, co powinno umożliwić nadanie mu charakteru projektu panafrykańskiego i w ten sposób spełnić oczekiwania Komisji Europejskiej.
{gallery}/afryka{/gallery}
W trakcie sesji MREG przewodniczący grupy oraz inni uczestnicy spotkania przedstawili dotychczasowe wyniki wdrażania projektów dotyczących surowców mineralnych a finansowanych ze środków UE. Są to takie projekty jak Promine, EOMINERS, EuroGeoSource czy SARMa, ERA-MIN. Nie mogło oczywiście zabraknąć odniesień do listy surowców strategicznych dla gospodarki krajów unijnych, przygotowanej dla KE, a impulsów do tych dyskusji dostarczył S. Cherkasow (IGM RAN, Rosja) prezentując jeszcze „gorący” egzemplarz Mapy Metalogenicznej Europy (Metallogenic Map of Europe) w skali 1:5 mln, zawierającej wkładki wybranych regionów metalogenicznych w skali 1:1,5 mln. Na mapie zlokalizowanych jest około 1400 złóż średnich i dużych, podczas gdy baza danych do niej zawiera informacje o 14 000 obiektów. Mapa ta będzie oficjalnie zaprezentowana na Kongresie Geologicznych w Brisbane (Australia).
W sesji popołudniowej warsztatów, już w udziałem obu grup eksperckich, powrócono do dyskusji na temat wykorzystania doświadczeń z projektów obecnie realizowanych na kontynencie afrykańskim jako punktu wyjścia do przygotowania nowego, dużego projektu panafrykańskiego, który bazowałby na współpracy EGS–OAGS i angażował jak największą liczbę służb geologicznych krajów europejskich i afrykańskich. Kristine Asch (BGR) ponownie przedstawiła główne wyniki projektu GIRAF, a Marc Urvois (BRGM) projekt AEGOS. Wyjątkowo ważną częścią tej sesji były obszerne dwie prezentacje najważniejszych problemów geologicznych Afryki dotyczących gospodarki surowcami mineralnymi. W pierwszej z nich Lhacene Bitam (OAGS) przedstawił, jak te problemy widzą miejscowe służby geologiczne, a w drugiej Marek Graniczny, w imieniu przewodniczącego Aberra Mogessie, przedstawił stanowisko GSAf.
Dalszą dyskusję zdominowała kwestię: czy i jak tworzyć zespół roboczy do przygotowania wspólnego projektu i jaka „mapa drogowa” będzie tu optymalna, czy też, jak to sugerowała delegacja BRGM, najlepszym rozwiązaniem będzie kontynuacja projektu AEGOS w formie AEGOS II. Formuła jednodniowych warsztatów okazała się jednak niewystarczająca, żeby przedyskutować te wyjątkowo ważne kwestie, a stąd wiele delegacji zaproponowało, aby powrócić do pomysłu dwudniowej sesji w Warszawie we wrześniu 2012 r. Takie spotkanie uznano za konieczne, zwłaszcza w związku z propozycją przewodniczącego Lhacene Bitami, aby grupa robocza EGS wykorzystała najbliższą okazję do spotkania roboczego z OAGS w trakcie dorocznego szczytu afrykańskich służb geologicznych w Niamej (Niger) w pierwszej dekadzie grudnia 2012 r. Uczestnicy spotkania podjęli decyzję, aby wykorzystać tę szansę i przygotować warsztaty tematyczny w Niamej (Niger) na temat zagadnień takich jak: ocena surowcowa, materiały budowlane, górnictwo małoskalowe, środowiskowe aspekty działalności górniczej, rekultywacja, nowoczesne technologie używane w badaniach geologicznych, możliwości transferu know–how. Ze względu na znaczenie tych warsztatów dla polityki KE, ich koszt mógłby zostać sfinansowany przez DG DEVCO, po złożeniu stosownej aplikacji.
Marek Graniczny, Stanisław Wołkowicz, Wojciech Brochwicz-Lewiński
