Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
- położenia zwierciadła wód podziemnych
- stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
- stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1 do 31 marca 2022 r.

• W marcu br. obniżenie średniego poziomu wód podziemnych odnotowane zostało głównie w południowej oraz centralnej Polsce i dotyczyło około 47% objętych analizą punktów obserwacyjnych. Również w przypadku około 47% analizowanych punktów obserwacyjnych nastąpił w tym czasie wzrost średniego położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Wyższy, w stosunku do poprzedniego miesiąca, średni poziom wód podziemnych odnotowany został głównie w zachodniej, wschodniej i północnej części kraju.
• Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym w marcu utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę.
  W przypadku około 97% punktów obserwacyjnych stan rezerw zasobów przekraczał 20% w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia.
• W marcu br. nie stwierdzono zagrożenia hydrogeologicznego, związanego z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), występującego w skali regionalnej. Obniżenie zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO występowało jedynie lokalnie i stwierdzone zostało w 16 punktach obserwacyjnych na obszarach województw: dolnośląskiego, kujawsko-pomorskiego, lubuskiego, opolskiego, podlaskiego, pomorskiego, śląskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych w trybie operacyjnym wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:* najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),* średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),* średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),* wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),* wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,* średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31.03.2022 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

W marcu br. obniżenie średniego poziomu wód podziemnych nastąpiło w około 47% poddanych analizie punktów obserwacyjnych tj. o 35% więcej niż w poprzednim miesiącu. Zjawisko takie odnotowane zostało głównie w południowej i centralnej Polsce. W przypadku nieco ponad 47% analizowanych punktów obserwacyjnych (spadek o około 38% w stosunku do lutego br.) nastąpił wzrost średniego położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Wyższy, w stosunku do poprzedniego miesiąca, średni poziom wód podziemnych odnotowany został głównie w zachodniej, wschodniej i północnej części kraju. W przypadku ponad 6% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w lutym br. (Ryc. 1).

* SNO [m] – stan niski ostrzegawczy (tj. głębokość położenia zwierciadła wody uzasadniająca wydanie ostrzeżeń i ograniczeń w korzystaniu z wód podziemnych) określony, jako poziom zwierciadła wody, który jest obliczany, jako średnia z minimalnych rocznych stanów położenia zwierciadła wody

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w marcu 2022 r.

Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. W większości analizowanych punktów obserwacyjnych (około 97%, tj. o około 1% więcej niż w poprzednim miesiącu) stan rezerw zasobów zmiennych przekraczał 20% w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG**). Punkty obserwacyjne, w których poziom rezerw zasobów był niższy niż 20% w odniesieniu do NNG stanowiły około 3% ogólnej liczby punktów objętych analizą, z czego w nieco ponad 1% punktów zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. W marcu br. brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany, tak samo jak w poprzednim miesiącu, jedynie w Stanisławowie w województwie śląskim (Ryc. 2).

** NNG [m] – najniższa roczna wartość głębokości zwierciadła wody z okresu wielolecia

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w marcu 2022 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych

Wykonane w marcu br. pomiary głębokości położenia swobodnego zwierciadła wody wykazały, że w przypadku 135 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 81% wszystkich analizowanych punktów, zwierciadło to znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG). Oznacza to, że w rejonie tych punktów nie wystąpiła niżówka hydrogeologiczna. W omawianym okresie liczba punktów obserwacyjnych, w których swobodne zwierciadło wody podziemnej układało się w bezpiecznej strefie tj. powyżej granicy stanu SNG zwiększyła się z 77% do ponad 81%.

Stan wód podziemnych niższy od stanu niskiego ostrzegawczego, oznaczający występowanie niżówki hydrogeologicznej utrzymywał się w tym czasie w 16 punktach obserwacyjnych, co stanowi niespełna 10% wszystkich uwzględnionych w analizie punktów obserwacyjnych, przy czym tylko w trzech punktach zaobserwowano obniżenie się średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do średniego stanu z poprzedniego miesiąca. Obecnie zjawisko niżówki hydrogeologicznej występuje jedynie lokalnie i nie stanowi regionalnego stanu zagrożenia hydrogeologicznego. W 15 punktach obserwacyjnych (ponad 9%) średni poziom zwierciadła wód podziemnych w styczniu utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna.

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w marcu br. przedstawiono na ryc 3.

 Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w marcu 2022 r.