Obrazek Ekstremalnie wysokie stany wód podziemnych w Polsce w latach 1981-2015

W Informatory PSH

Ekstremalnie wysokie stany wód podziemnych w Polsce w latach 1981-2015

Informator państwowej służby hydrogeologicznej pt.:Informator państwowej służby hydrogeologicznej pt.:„Ekstremalnie wysokie stany wód podziemnych w Polsce w latach 1981–2015” powstał w Programie Hydrogeologia i Środowisko w Państwowym Instytucie Geologicznym– Państwowym Instytucie Badawczym (PIG-PIB) na zamówienie Krajowego Zarządu Gospodarki Wodnej (KZGW). Przedstawiono w nim część zagadnień opracowanych w latach 2015–2017 w ramach realizacji zadania państwowej służby hydrogeologicznej (PSH) pt.: „Wyznaczenie ekstremalnych stanów wód podziemnych w Polsce w zapisie stacjonarnych obserwacji wahań położenia zwierciadła wody” (Raport..., 2018). Niektóre z obliczeń, związane z analizą występowania ekstremalnych stanów wód podziemnych,zlecono firmie Statsoft Polska i wykonał je pan Paweł Januszewski, któremu składa się podziękowania za ten istotny wkład w powstałe opracowanie.

Niniejsza pozycja jest drugą tego typu publikacją PSH dotyczącą analizy zmienności wieloletniej wahań zwierciadła wód podziemnych na terenie kraju. Rok wcześniej wydano opracowanie na temat niskich stanów wód podziemnych pt.: „Niżówki hydrogeologiczne w Polsce w latach 1981–2015” (Kowalczyk i in., 2017).

Badania i publikacja wyników w formie prezentowanego Informatora PSH były finansowane ze środków NFOŚiGW zgodnie z zapisami umowy nr 521/2015/Wn-07/FG-HG--DN/D z dnia 24.11.2015 r.

Znaczenie badań z zakresu zmienności położenia zwierciadła wód podziemnych wynika z roli, jaką pełnią w środowisku wody podziemne. Stanowią one ważne ogniwo w krążeniu wody w przyrodzie (Paszczyk, 1973). Zdarzenia ekstremalne zachodzące w środowisku mogą wiązać się z niekorzystnymi następstwami ekologicznymi, ekonomicznymi lub społecznymi.

Celem pracy jest analiza przestrzenno-czasowa występowania ekstremalnie wysokich stanów wód podziemnych w Polsce w wieloleciu 1981–2015, w ujęciu lat hydrologicznych.Temat jest ważny nie tylko z powodów poznawczych samego zjawiska osiągania wartości maksymalnych przez zwierciadło wód podziemnych np. w kontekście zachodzących zmian klimatycznych, jak pisał Lambor (1954) „stany wód podziemnych mogłyby być najlepszym wskaźnikiem w zagadnieniach sekularnych zmian klimatologii”, lecz także może być rozpatrywany ze względu na wymiar ekonomiczny,gospodarczy czy społeczny. Wysokie stany wód podziemnych w sytuacji powodzi mogą przedłużać okres utrzymywania się wezbrania wód rzecznych, a tym samym potęgować straty materialne zalań i towarzyszących im podtopień.Z drugiej jednak strony w okresach posusznych wysokie położenie zwierciadła wód podziemnych może pomóc złagodzić skutki występujących okresowo niedoborów wody w atmosferze lub w glebie, a także w naturalny sposób powstrzymać rozwój kolejnych etapów suszy.