Ekspert odpowiada. Geologia inżynierska

Problematyka analizy stateczności zbocza w dokumentacjach geologiczno-inżynierskich, ocena prawidłowości wykonania takiej analizy - Czy organ zatwierdzający projekt robót geologicznych/dokumentację geol-inż. może ingerować w zakres zaprojektowanych robót geologicznych/sposób zabezpieczenia skarpy?

 Zgodnie z art. 80 ust. 1 pkt 7 prawa górniczego i geologicznego (zwany dalej ,,p.g.g.”) Organ administracji geologicznej odmawia zatwierdzenia projektu robót geologicznych, jeżeli:

"1) projektowane roboty geologiczne naruszałyby wymagania ochrony środowiska;

2) projekt robót geologicznych nie odpowiada wymaganiom prawa;

3) rodzaj i zakres projektowanych robót geologicznych oraz sposób ich wykonania nie odpowiadają celowi tych robót”.

Przepis ten stanowi podstawę prawną do odmowy zatwierdzenia projektu robót geologicznych (zwanego dalej: ,,PRG”). W związku z tym, że na podstawie pkt 3) organowi administracji geologicznej zostały przyznane kompetencje do oceny czy rodzaj, zakres i sposób wykonania odpowiada celowi robót geologicznych, organ może ingerować w zakres/ sposób zabezpieczenia skarpy w odniesieniu do celu i sposobu ich wykonania.

Ponadto organ może badać zgodność PRG z wymaganiami określonymi w przepisach prawa m.in. pod kątem bezpieczeństwa. Na podstawie §1 ust. 2 pkt 4) lit. a) i b) i pkt 1) rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 20 grudnia 2011 r. w sprawie szczegółowych wymagań dotyczących projektów robót geologicznych, w tym robót, których wykonywanie wymaga uzyskania koncesji, część tekstowa PRG zawiera w szczególności opis i uzasadnienie liczby, lokalizacji i rodzaju projektowanych otworów wiertniczych lub wyrobisk, przewidywaną konstrukcję projektowanych otworów wiertniczych lub wyrobisk oraz opis zagospodarowania terenu.

Tym samym skarpa – w zależności od rodzaju – może być elementem zagospodarowania terenu (np. skarpa stała) lub częścią wyrobiska (np. skarpa ruchoma) i jako takiej organ ma prawo dokonywać oceny również w tym zakresie jeśli stwierdzi, że dana skarpa/ stateczność danego zbocza może lub ma wpływ na sposób wykonania robót lub zagraża bezpieczeństwu.

Biorąc pod uwagę praktykę organów administracji geologicznej, z pewnością organ będzie zainteresowany wszystkimi okolicznościami, które mogą mieć wpływ na bezpieczeństwo ludzi i w tym zakresie może analizować dany element sprawy (stateczność zbocza) i ewentualnie uznać, że projekt PRG nie odpowiada wymaganiom prawa np. określonym ww. rozporządzeniu tj. § 5 zgodnie z którymi: ,,W przypadku robót geologicznych, do których nie stosuje się przepisów w sprawie planów ruchu zakładu górniczego, projekt, poza wymaganiami wymienionymi w § 1, zawiera, w zależności od zakresu robót geologicznych przewidzianych do wykonania w tym projekcie, opis przedsięwzięć technicznych, technologicznych i organizacyjnych, mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa powszechnego, bezpieczeństwa pracy i ochrony środowiska.”

Organ zatwierdzając projekt robót geologicznych legitymuje sposób, zakres, rodzaj robót geologicznych i jeśli podczas postępowania wszczętego na skutek wniosku o zatwierdzenie PRG dostrzeże nieprawidłowości musi je stronie zasygnalizować i wezwać do zmiany/uzupełnienia/złożenia wyjaśnień na podstawie art. 50 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz. U. z 2020 poz. 256 z późn.zm., zwaną dalej: ,,k.p.a.”).

Jeśli strona nie zdecyduje się na modyfikację dokumentacji (PRG) po poinformowaniu jej przez organ na podstawie art. 79a k.p.a. o możliwości wydania decyzji niezgodnej z wnioskiem strony, organ może wydać decyzję odmawiającą zatwierdzenia PRG. W przypadku, gdyby strona nie zgadzała się z uwagami podniesionymi przez organ (np. uważała, że sposób/ zakres określony przez organ jest niezgody z zasadami sztuki górniczej), może wnieść odwołanie do organu drugiej instancji ze wskazaniem, że np. dany sposób jest niemożliwy do wykonania.

Podkreślenia wymaga, że organy administracji geologicznej podczas weryfikacji i oceny PRG posługują się Polskimi Normami zatwierdzonymi przez Polski Komitet Normalizacyjny i dokumenty powinny co do zasady odpowiadać zasadom w nich określonych. Poniżej zamieszczono przepisy k.p.a., na podstawie których organ może wzywać do składania wyjaśnień oraz musi zawiadomić stronę o niespełnieniu przesłanek koniecznych do zatwierdzenia PRG.

Niezależnie od powyższego rozróżnić należy sytuacje, kiedy np. dana skarpa odpowiada wymogom bezpieczeństwa i nie można mieć również zastrzeżeń co do celu oraz sposobu wykonania robót geologicznych w odniesieniu do tej skarpy. W takim przypadku wydaje się, że organ administracji geologicznej nie jest uprawniony ingerować w rozwiązania przyjęte przez wnioskodawcę (uprawnionego geologa) i może ewentualnie wzywać stronę do złożenia wyjaśnień, jednakże nie powinna zostać wydana decyzja odmawiająca zatwierdzenia PRG.

Art. 9. Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego. Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek.

Art. 50. § 1. Organ administracji publicznej może wzywać osoby do udziału w podejmowanych czynnościach i do złożenia wyjaśnień lub zeznań osobiście, przez pełnomocnika, na piśmie lub w formie dokumentu elektronicznego, jeżeli jest to niezbędne dla rozstrzygnięcia sprawy lub dla wykonywania czynności urzędowych.

Art. 79a. § 1. W postępowaniu wszczętym na żądanie strony, informując o możliwości wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, organ administracji publicznej jest obowiązany do wskazania przesłanek zależnych od strony, które nie zostały na dzień wysłania informacji spełnione lub wykazane, co może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Przepisy art. 10 § 2 i 3 stosuje się. § 2. W terminie wyznaczonym na wypowiedzenie się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, strona może przedłożyć dodatkowe dowody celem wykazania spełnienia przesłanek, o których mowa w § 1.

Odpowiedzi udzieliły: dr Sokołowska Marta, dr Majer Edyta

Konsultacje: mec. Ewelina Koszel - Gryglewicz, kwiecień 2021 r.