1910 - 2008

Urodził się 4 grudnia 1910 r. w Warszawie, a jego rodzicami byli Mieczysław i Wanda Grzegorzewska. Władysław był ich czwartym, najmłodszym dzieckiem. Jego ojciec, zwany ojcem elektryków polskich, był profesorem elektrotechniki ogólnej i doskonałym dydaktykiem. To on zdeterminował wybór drogi życiowej syna.

Władysław Pożaryski uzyskał maturę w 1929 r. w Gimnazjum i Liceum im. Stefana Batorego w Warszawie. W tym samym roku podjął studia geologiczne na Wydziale Matematyczno - Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, które zakończył w 1934 r. obroną pracy magisterskiej, poświęconej kredzie i kenozoikowi okolic Kazimierza Dolnego. Następnie odbył obowiązkową służbę wojskową w Szkole Podchorążych Rezerwy Saperów w Modlinie, którą ukończył w 1935 r. w stopniu plutonowego. Do września 1937 r. pracował Muzeum Techniki i Przemysłu w Warszawie na stanowisku asystenta ds. geologii. Od października 1937 r. do sierpnia 1938 r. był asystentem profesora J. Lewińskiego na Uniwersytecie Warszawskim, po czym rozpoczął pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie, z którym związał całą swą późniejszą karierę zawodową. W tym też czasie ożenił się i ze swoją małżonką Krystyną, wybitną paleontolożką, przeżył 52 lata.

Prof. W. Pożaryski podczas badania rdzeni kredowych (1960 r.)

W 1938 r. opublikował rozprawę pt. Stratygrafia senonu w przełomie Wisły między Rachowem a Puławami. Stała się ona podstawą uzyskania w 1940 r. (w trybie tajnym) stopnia doktora i miała wielkie znaczenie dla stratygrafii górnej kredy w środkowej Europie. W 1951 r. uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie rozprawy Jura i kreda między Radomiem, Zawichostem i Kraśnikiem, opublikowanej w 1948 r. W 1952 r. został powołany na stanowisko profesora mikropaleontologii na nowo utworzonym Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego, jednak nadal wiele czasu poświęcał na pracę w Państwowym Instytucie Geologicznym. W 1954 r. uzyskał tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego, a 10 lat później – profesora zwyczajnego. W 1969 r. został członkiem Polskiej Akademii Nauk.

Prof. Władysław Pożaryski podczas pracy (1960 r.)

Dorobek naukowy Władysława Pożaryskiego jest ogromny. Do największych jego osiągnięć trzeba zaliczyć:

• odkrycie złóż fosforytów między Radomiem a Kraśnikiem,
• opracowanie geologii doliny Wisły na odcinku przełomowym,
• opracowanie stratygrafii kredy górnej Niżu Polskiego,
• opracowanie mikrofaunistyczne mezozoiku Niżu Polskiego,
• opracowanie koncepcji rozwoju i tektogenezy bruzdy polsko-duńskiej,
• opracowanie koncepcji terranowego modelu przedpola platformy wschodnioeuropejskiej,
• opracowanie Mapy tektonicznej Polski w epoce waryscyjskiej.
  
  

Po przejściu na emeryturę w 1984 r. Władysław Pożaryski nie przerwał swej aktywności zawodowej, nadal publikując ważne prace. Na przełomie XX i XXI wieku pasjonował się postępem w interpretacji geologicznej eksperymentów sejsmicznych POLONAISE ’97 oraz CELEBRATION 2000 w środkowej Europie, które uważał za przełomowe dla geologii Polski.

Dorobek naukowy Władysława Pożaryskiego świadczy o wszechstronności jego geologicznych zainteresowań i otwartości na wszelkie nowe trendy w dziedzinie geologii. Był jednym z pierwszych propagatorów tektoniki płyt w Polsce, a potem tektoniki terranowej.

Był członkiem komitetów, komisji i rad naukowych. Został odznaczony m.in. Orderem Sztandaru Pracy I Klasy, Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski z Gwiazdą i Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Zmarł 5 marca 2008 r. Został pochowany na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

BIBLIOGRAFIA

• W. Mizerski, 2006 – Władysław Pożaryski – nestor polskiej geologii – w 95 lecie urodzin. Przegląd Geologiczny, 54:16-17.
• W. Mizerski, 2008 – Władysław Pożaryski 1910-2008. Przegląd Geologiczny 65: 296-297.
• T. Peryt, 2008 – Władysław Pożaryski 1910-2008. Przegląd Geologiczny, 56: 359-360.
  
  

Biogram opracował Włodzimierz Mizerski