Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (PIG-PIB) jest jednym z najstarszych polskich instytutów naukowych o zasięgu ogólnokrajowym. W lutym 2009 r. w uznaniu zasług Instytutu dla rozwoju polskiej nauki i gospodarki, Rada Ministrów przyznała PIG status Państwowego Instytutu Badawczego. Nadzór nad Instytutem pełni Minister Środowiska.

W głównej siedzibie w Warszawie i 7 jednostkach regionalnych (Gdańsk, Kielce, Kraków, Sosnowiec, Szczecin, Wrocław i Lublin) zatrudnionych jest ponad 900 osób. Większość pracowników to geolodzy z wyższym wykształceniem, w tym ponad 120 z tytułem naukowym doktora i ponad 20 z tytułem naukowym doktora habilitowanego.

Instytut prowadzi wszechstronne badania budowy geologicznej kraju, których celem jest praktyczne wykorzystanie zgromadzonej wiedzy w gospodarce narodowej i ochronie środowiska.

Obok działalności naukowej we wszystkich dziedzinach nowoczesnej geologii, Instytut wypełnia również zadania państwowej służby geologicznej i państwowej służby hydrogeologicznej. Zapewnia bezpieczeństwo państwa w zakresie gospodarki zasobami surowców mineralnych i wód podziemnych, monitoruje stan środowiska geologicznego i ostrzega o zagrożeniach naturalnych.

Dzięki badaniom prowadzonym przez Instytut zostały odkryte najważniejsze polskie złoża surowców mineralnych – miedzi, srebra, siarki rodzimej, węgla kamiennego, węgla brunatnego, soli kamiennej, soli potasowych, rud żelaza, tytanu, wanadu, cynku, ołowiu.

Polska, dzięki badaniom Instytutu, jako jedno z niewielu państw na świecie, dysponuje niezwykle obszerną i szczegółową wiedzą o swoim środowisku naturalnym. Kilka tysięcy otworów wiertniczych (najgłębsze otwory przekraczały głębokość 6 000 m) wykonanych przez Instytut umożliwiło dokładne rozpoznanie wgłębnej i powierzchniowej budowy geologicznej Polski.

Państwowy Instytut Geologiczny jest koordynatorem i głównym wykonawcą cyfrowych seryjnych map geologicznych:


Instytut, w imieniu Skarbu Państwa, gromadzi dane geologiczne z terenu całego kraju. Dane te, w większości w postaci cyfrowej, udostępniane są przez Narodowe Archiwum Geologiczne i kilkanaście specjalistycznych baz danych (CBDG, Midas, Infogeoskarb, Rejestr Obszarów Górniczych, Bank Hydro). Instytut aktywnie podejmuje działania w celu wdrożenia dyrektywy INSPIRE, której zadaniem jest standaryzacja informacji przestrzennych państw Unii Europejskiej.

W Państwowym Instytucie Geologicznym znajdują się specjalistyczne laboratoria: Laboratorium Chemiczne, Laboratorium Analiz w Mikroobszarze i Centrum Badań Gruntów i Skał. Wyposażone są one w nowoczesną aparaturę badawczą wiodących światowych producentów. Laboratorium Chemiczne i Centrum Badań Gruntów i Skał posiadają akredytację Polskiego Centrum Akredytacji Nr AB 283 na badania chemiczne i właściwości fizycznych wód, osadów, skał, obiektów i materiałów biologicznych, produktów rolnych oraz na pobieranie próbek wody i gleby. Laboratorium Analiz w Mikroobszarze, wyposażone w mikrosondę jonową SHRIMP IIe/MC i mikrosondę elektronową CAMECA SX 100, prowadzi badania pierwiastków śladowych w mikroobszarze oraz analizy izotopowe, mające szerokie zastosowanie m.in. w datowaniu skał i procesów geologicznych, a także w ochronie środowiska, materiałoznawstwie, mikropaleontologii, mikrobiologii oraz archeologii. 

Instytut współpracuje z ośrodkami geologicznymi w kilkudziesięciu krajach świata. Jako członek EuroGeoSurveys, organizacji zrzeszającej europejskie służby geologiczne, uczestniczy w przygotowaniu opracowań realizowanych pod jej patronatem oraz bierze czynny udział w pracach grup eksperckich, których celem jest doradzanie odpowiednim strukturom Komisji Europejskiej.