1888 - 1945

Urodził się 21 marca 1888 roku w Załoźcach na Wołyniu w rodzinie Mariana Bujalskiego, lekarza kopalnianego i Michaliny, z domu Stankiewicz. Do szkoły podstawowej uczęszczał w Obertynie, zaś do gimnazjum w Kołomyi. W 1906 roku rozpoczął studia przyrodnicze na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, ze specjalizacją w geologii. Studia ukończył w 1911 roku, a rok później uzyskał doktorat na podstawie pracy „Dolny cenoman w Nieźwiskach i okolicy” wykonanej pod kierunkiem prof. Rudolfa Zubera.

Już podczas studiów, od 1909 roku, należał do tajnego Związku Walki Czynnej, którego celem było przygotowanie kadr przyszłych Legionów Polskich. W 1912 roku Bolesław Bujalski został powołany do rocznej służby w 13. Pułku Cesarskich Strzelców Tyrolskich w Rovereto w Trydencie. Po powrocie, aż do wybuchu I Wojny Światowej, pracował jako nauczyciel w prywatnym gimnazjum w Komarnie koło Lwowa.

Podczas I wojny światowej służył w wojsku austriackim, aż do końca października 1918 roku. Walczył na froncie włoskim i rosyjskim, był ranny w walkach na Bukowinie. Awansował na podporucznika.

Bolesław Bujalski w latach studiów na Uniwersytecie Lwowskim (zdjęcie pochodzi z archiwum rodzinnego, za: Miecznik J.B., Wołkowicz S., 2013 – Bolesław Bujalski – geolog o bohaterskim życiorysie. Prz. Geol., 61, 4: 230–233)

W przeddzień zajęcia miasta przez Ukraińców - 31 października 1918 roku - dotarł do Lwowa. Przystąpił do formujących się oddziałów polskich i został dowódcą I Odcinka Obrony Lwowa. Za męstwo i sprawne dowodzenie został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Wojennego Virtuti Militari. Walczył następnie jako dowódca batalionu w 39. pułku piechoty. W styczniu 1919 roku został ranny pod Prusami koło Lwowa, wskutek czego trwale utykał na nogę. Po pobycie w szpitalu wrócił do służby frontowej, a do rezerwy został przeniesiony z końcem 1919 roku w stopniu kapitana.

W styczniu 1920 roku Bolesław Bujalski rozpoczął pracę w Państwowym Urzędzie Naftowym w Krakowie. Latem tego roku ponownie brał udział w wojnie, tym razem polsko-bolszewickiej. Po jej zakończeniu awansował na stopień majora. W latach 1922 – 1939 podjął pracę w Towarzystwie Naftowym „Galicja” S.A., co wymagało wyjazdu do Bitkowa w Karpatach Wschodnich. Od 1924 roku był jednocześnie współpracownikiem tymczasowym Państwowego Instytutu Geologicznego, a w latach 1928–1933 pracownikiem stałym. Z Instytutem współpracował także w późniejszych latach, podobnie jak ze Stacją Geologiczną w Borysławiu i Spółką Akcyjną „Pionier”.

Po wybuchu II wojny światowej Bujalski wrócił do pracy geologa w grudniu 1939 roku, na wezwanie nowego dyrektora kopalni nafty w Bitkowie. Tereny Karpat Wschodnich znalazły się w sowieckiej strefie okupacyjnej. W lipcu 1941 roku, po wyparciu Sowietów przez Niemców, Bujalski pracował jako geolog w Beskiden Erdol GmbH w Stanisławowie i pozostał w przemyśle naftowym do czasu ucieczki Niemców w 1944 roku.

Od 1942 roku B. Bujalski prowadził charytatywną działalność, wspomagającą ludzi, którzy zostali dotknięci skutkami wojny. Był przewodniczącym Polskiego Komitetu Opiekuńczego w Stanisławowie (miejscowej struktury ogólnokrajowej Rady Głównej Opiekuńczej). Działalność kontynuował również po powrocie Sowietów. W dniu 5 stycznia 1945 roku został aresztowany przez NKWD i umieszczony w miejscowym więzieniu, z którego już nie wyszedł. Według relacji współwięźniów zmarł wiosną 1945 roku na skutek ciężkich chorób.

W dorobku naukowym Bujalskiego szczególnie cenna była umiejętność łączenia badań podstawowych z realizacją celów poszukiwawczych. Jeszcze jako geolog Państwowego Urzędu Naftowego rozpoczął w 1921 roku szczegółowe zdjęcie geologiczne rejonu Bitkowa. Podsumowaniem prac jest rozprawa pt. „Budowa geologiczna Karpat w obszarze Bitkowa” z 1925 roku - do dziś klasyczna pozycja w literaturze geologicznej Karpat Wschodnich. Zawarty w niej materiał kartograficzny został włączony do wydanej w tym samym roku „Mapy geologicznej polskich Karpat Wschodnich” w skali 1:200 000 (autorstwa Bujalskiego, Jabłońskiego, Tołwińskiego i Weignera, 1925).

Badania w rejonie Bitkowa miały istotne znaczenie dla rozwijania koncepcji poszukiwań ropy w skali regionalnej. Był to rejon roponośny, o pozycji geologicznej bardzo zbliżonej do obszaru Borysławia. W celu znalezienia roponośnego wgłębnego fałdu borysławskiego Bujalski inicjował później szczegółowe badania w okolicach Starego Sambora. Równie ważna, z poznawczego i złożowego punktu widzenia, była jego pionierska praca z 1930 roku pt. „Budowa geologiczna Przedgórza Karpat Wschodnich między Łukwią a Rybnicą”. W 1930 roku Bujalski odkrył okno tektoniczne Mszany Dolnej w Karpatach Zachodnich. W roku 1938 ukazał się jego arkusz Nadwórna seryjnej mapy w skali 1:100 000, drugi w Karpatach (po arkuszu Skole Tołwińskiego). W rękopisie pozostał arkusz Stanisławów i inne materiały kartograficzne. Ambitne plany kartograficzne udało mu się jednak zrealizować tylko częściowo, z powodu wybuchu wojny.

Jako geolog naftowy projektował i nadzorował liczne wiercenia w Karpatach Wschodnich i w rejonie jasielskim. W 1928 roku odkrył złoże gazu Strachocina. Stworzył jedno z największych archiwów materiałów wiertniczych, profilów wierceń, map i przekrojów geologicznych, zestawień produkcji itp., które w większości nie przetrwały wojny, podobnie jak inne materiały.

B. Bujalski był współzałożycielem i przewodniczącym założonego w 1937 roku Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Stanisławowie. Prof. Stanisław Wdowiarz, który pracował przed wojną pod kierunkiem Bujalskiego, tak go wspominał: Cieszył się wyjątkowym szacunkiem i sympatią wśród kolegów geologów i pracowników nafty. Zawdzięczał to nie tylko swojej dużej wiedzy i pracowitości, ale i swojemu szlachetnemu charakterowi, który cechowała głęboka etyka, z jaką postępował, tak w życiu publicznym, jak i prywatnym (Wdowiarz, 1950).

Symboliczny grób dr. Bujalskiego znajduje się na Starym Cmentarzu w Jaśle przy ul. Zielonej.

Bibliografia

• Bujalski B., 1942 – Życiorys dr. Bolesława Bujalskiego. Arch. rodzinne, rękopis, s. 2
• Wdowiarz S., 1950 – Bolesław Bujalski 1888–1945. Rocz. Pol. Tow. Geol., 19, 1: 13–19
• Bujalski L., 1966 – Mjr dr. filoz.-geolog Bolesław Dominik Ludwik Bujalski h. Kościesza. Arch. rodzinne [maszynopis]
• Miecznik J.B., Wołkowicz S., 2013 – Bolesław Bujalski – geolog o bohaterskim życiorysie. Prz. Geol., 61, 4: 230–233
  
  

Opracował Jerzy B. Miecznik