21 października 2023 r. na terenie projektowanego Geoparku Północnej Jury odbyło się szkolenie geologiczne dla przewodników turystycznych i edukatorów, będące kontynuacją cyklu spotkań, zainicjowanego w roku ubiegłym przez twórców projektu Geoparku – pracowników Muzeum Geologicznego, Oddziału Karpackiego i Oddziału Górnośląskiego PIG-PIB. Pierwsze takie spotkanie odbyło się we wrześniu 2022 roku. Zaprezentowano wówczas projekt Geoparku i zakres prac zrealizowanych w ramach projektu. Uczestnicy zapoznali się z budową geologiczną regionu i  charakterem osadów budujących obszar objęty projektem. Prowadzący spotkanie zwrócili szczególną uwagę na  błędy merytoryczne zawarte w powszechnie dostępnych materiałach: tablicach informacyjnych, folderach i na stronach internetowych. Szkolenie było „strzałem w dziesiątkę”. Po jego zakończeniu długo trwała dyskusja, wymiana spostrzeżeń, informacji i pomysłów na temat popularyzacji wiedzy pomiędzy prowadzącymi i uczestnikami szkolenia. Wtedy również narodził się pomysł i zarazem potrzeba organizacji kolejnego takiego spotkania, które miało obejmować zagadnienia dotyczące rodzaju skał, ich rozpoznawania i obserwacji w odsłonięciach w terenie.

Odpowiedzią na takie zainteresowanie było, potwierdzone wstępnymi zgłoszeniami otrzymanymi  w roku bieżącym, przeprowadzone w formie warsztatów drugie szkolenie. Po krótkiej prezentacji    obejmującej wprowadzenie do budowy geologicznej obszaru, uczestnicy zapoznali się z przygotowanymi w tym celu  kolekcjami dydaktycznymi skał zawierającymi  najbardziej charakterystyczne rodzaje skał (magmowych, osadowych i metamorficznych). Szczególną uwagę zwrócono na skały  budujące obszar północnej Jury i występujące w nich skamieniałości.  Warsztaty zostały zakończone ciepłym lunchem, a gdy mgły poranne ustąpiły i zawitała ciepła i słoneczna aura, uczestnicy wyruszyli w teren. W programie przewidziane było odwiedzenie trzech kamieniołomów, w których odsłaniają się wapienie jury górnej:  „Janina” w Juliance w gminie Przyrów, „Amerykan” w Złotym Potoku w gminie Janów oraz „Warszawski” w Siedlcu także w gminie Janów.  Uczestnicy na miejscu mogli zobaczyć zademonstrowane wcześniej skały ale również zapoznać się z  efektami zachodzących  w tych skałach procesów geologicznych.

Najwięcej czasu poświęcono kamieniołomowi „Janina” w Juliance. Jest to bardzo spektakularne miejsce, znajdują się tutaj jedyne na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej dostępne obserwacji odsłonięcia wapieni z koralowcami. Oprócz tego obserwować można tkwiące w ścianach wapieni ciemne konkrecje krzemienne,  piaski glaukonitowe wypełniające kopalne leje krasowe oraz wypełnione młodszymi osadami żyły neptuniczne rozcinające bogate w skamieniałości wapienie jury górnej.

W kamieniołomie „Amerykan” w Złotym Potoku obserwowano zapis podwodnego spływu grawitacyjnego sprzed 150 milionów lat. Na wapieniach mikrytowych spoczywa brekcja skalna  powstała w efekcie obrywu z górującej nad dnem zbiornika budowli (biohermy) gąbkowej. 

W kamieniołomie „Warszawskim” w Siedlcu, na jego niższym poziomie, uczestnicy mogli obserwować jasne wapienie ziarniste oraz występujące w ich obrębie charakterystyczne konkrecje krzemionkowe i dendryty manganowe. Wyższy poziom kamieniołomu okazał się małym rajem dla poszukiwaczy skamieniałości: małży i ramienionogów.

Podobnie jak ubiegłoroczne, również tegoroczne szkolenie zostało bardzo dobrze ocenione przez uczestników, którzy zgłaszali propozycje tematów do omówienia podczas ewentualnego przyszłorocznego spotkania i deklarowali swój w nim udział.

W spotkaniu 21 października 2023 r. wzięły udział 53 osoby, w przeważającej części będące przewodnikami turystycznymi, lecz także edukatorzy i nauczyciele.

Obydwa dotychczas zorganizowane szkolenia zostały sfinansowane ze środków NFOŚiGW w ramach zadania pt. Ochrona georóżnorodności, geoedukacja i geoturystyka.

Tekst i zdjęcia: Monika Krzeczyńska, Małgorzata Garecka