KALENDARIUM
1001 Informacje o przyszłych wydarzeniach - Barbara Żbikowska
1001 Przegląd ważniejszych wydarzeń (30 sierpnia - 20 września 1998 r.) - Barbara Żbikowska
WIADOMOŚCI KONCESYJNE
1003 Przegląd koncesji wydanych w 1998 r. - Anna Bagińska, Ewa Zalewska, Barbara Żbikowska
KONGRESY, SYMPOZJA, KONFERENCJE
1004 Rząd - społeczeństwo - świat biznesu a służba geologiczna w XXI wieku. Międzynarodowa konferencja - Geoscience Policy & Resource Sustainabilily in the 2lst Century - Delft i Enschede, Holandia, 10-16.05.1998 - Krzysztof Jaworowski
1007 XV Międzynarodowy Kongres Sedymentologiczny Alicante, Hiszpania, 12-17.04.1998 - Piotr Roniewicz
1010 Otwarcie nowej siedziby Oddziału Geologii Morza Państwowego Instytutu Geologicznego w Gdańsku-Oliwie - Barbara Żbikowska
1031 Przyznane nagrody "Zielonego Serca Przyrody" - Redakcja
RECENZJE
1011 Z. Wójcik - Karol Bohdanowicz. Szkic portretu badacza Azji - Hubert Sylwestrzak
WIADOMOŚCI GOSPODARCZE
1013 Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego - Jerzy Zagórski
1016 Kwas siarkowy, węgiel brunatny, węgiel kamienny - Bronisław Orłowski
ARTYKUŁY PRZEGLĄDOWE I DONIESIENIA NAUKOWE
1019 Nowe późnoplejstoceńskie stanowisko paleontologiczno - archeologiczne w Jaskini Komarowej na Wyżynie Częstochowskiej - sprawozdanie wstępne - Gerard Gierliński, Gwidon Jakubowski, Karol Piasecki, Mikołaj Urbanowski, Marcin Żarski

W trakcie badań geologicznych w Jaskini Komarowej w Kielnikach woj. Częstochowskie odkryto bogaty zespół kości zwierzęcych. W pozyskanym materiale przeważają szczątki niedźwiedzia jaskiniowego, występują także liczne kości innych ssaków (m. in. jeleń, łoś) oraz ptaków. Większość okazów pochodzi z warstwy C, wstępnie datowanej na podstawie cech litologicznych na wczesną część stadiału leszczyńsko-pomorskiego, której wiek bezwzględny szacuje się na ok. 30-22 tys. BP (Lindner, 1992). W osadach tych znaleziono również szczątki ludzkie składające się z czterech niewielkich fragmentów kości czaszki. Stan zachowania i niektóre cechy morfologiczne sugerują znaczny wiek tych znalezisk. Ponadto wiele kości zwierzęcych pochodzących z warstwy C nosi ślady intencjonalnej obróbki. Jakkolwiek brak narzędzi kamiennych i niejasność co do homogeniczności zespołu uniemożliwiają powiązanie wymienionych znalezisk z konkretną kulturą archeologiczną, Jaskinia Komarowa wydaje się być niezwykle interesującym stanowiskiem, wymagającym dalszych badań. Jednocześnie zważywszy na częste naruszenia osadów jaskiniowych przez grupy odwiedzających ją turystów wymaga ona skutecznej ochrony.

1023 Dane paleomagnetyczne a tektoniczne uwarunkowania sedymentacji utworów permu w Sudetach - Jerzy Nawrocki

Uzyskane na obszarze Sudetów późnokarbońskie i wczesnopermskie bieguny paleomagnetyczne wykazują niewielkie ale jednakowe co do zwrotu odchylenie od krzywej referencyjnej dla stabilnej Europy. Odchylenie to wynika z niewielkich lewoskrętnych rotacji badanych formacji skalnych wokół lokalnych osi pionowych. Analizowany obraz paleomagnetyczny pozwala na postawienie hipotezy, że sedymentacja utworów permskich w Sudetach przebiegała w warunkach lewoskrętnej transtensji.

OCHRONA LITOSFERY - XI
MAPA GEOLOGICZNO - GOSPODARCZA POLSKI W SKALI 1 : 50000
PROBLEMATYKA GEOLOGII ŚRODOWISKOWEJ

W 70. rocznicę urodzin i 35-lecie pracy w Państwowym Iustytucie Geologiczuym prof. dr hab. Stefana Kozłowskiego
1028 Wywiad z profesorem Stefanem Kozłowskim z okazji jubileuszu 70. urodzin - Marcin Piwocki
1032 Założenia ideowe Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Stefan Kozłowski
1038 Treści merytoryczne Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Stefan Kozłowski, Małgorzata Sikorska-Maykowska
1041 Baza danych gospodarczo-złożowych jako integralna część Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Tadeusz Smakowski, Ryszard Strzelecki
1043 Teksty objaśniające do arkuszy Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Małgorzata Sikorska-Maykowska, Sylwia Tarwid-Maciejowska
1047 Zasady wyznaczania obszarów perspektywicznych i prognostycznych złóż kopalin na MGGP - Stefan Kozłowski, Małgorzata Sikorska-Maykowska, Ryszard Strzelecki

W Państwowym Instytucie Geologicznym jest obecnie wykonywana Mapa geologiczno-gospodarcza Polski w skali 1 : 50 000 (MGGP). Jej historia sięga lat siedemdziesiątych kiedy powstawały pierwsze koncepcje, a przez lata następne prowadzono szereg prób jej realizacji w różnych ujęciach tematycznych i redakcyjnych. Jest to mapa seryjna, mająca pokryć całą Polskę 1069 arkuszami. Realizowana jest przy współudziale przedsiębiorstw geologicznych i placówek naukowych.

Swoją tematyką obejmuje przede wszystkim złoża kopalin oraz ich przetwórstwo i górnictwo, pokazane na tle elementów środowiska podlegających ochronie w takich dziedzinach jak: wody powierzchniowe i podziemne, gleby, lasy, obiekty przyrodnicze prawnie chronione, zabytki kultury. Obok lokalizacji udokumentowanych złóż na mapie są przedstawiane obszary perspektywiczne i prognostyczne, których definicja zawarta jest w Instrukcji opracowania MGGP w skali 1 : 50 000. Ich rozróżnienie polega generalnie na tym, że w przypadku perspektyw brane są pod uwagę przede wszystkim aspekty geologiczno-górniczo-surowcowe, a przy prognozach dodatkowo uwzględnia się aspekty ochrony środowiska. Dla tych ostatnich wyliczone są zasoby w kat. D, lub szacowane przez autora mapy.

1049 Elementy hydrologii i hydrogeologii na Mapie geologiczno-gospodarczej Polski 1 : 50 000 - Małgorzata Sikorska-Maykowska
1051 Złoża kopalin skalnych a ochrona środowiska - Halina Kościówko
1053 Problematyka strefy wybrzeża Bałtyku na Mapie geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Ryszard Dobracki, Joanna Zachowicz
1054 Aplikacje wspomagające realizację MGGP - Tomasz Nałęcz
1056 Problematyka waloryzacji terenów dla potrzeb budownictwa na mapach geologiczno-gospodarczych - Barbara Radwanek-Bąk, Ryszard Myszka
1058 MGE Map Finisher - separacja kolorów w modelu CMYK - Tomasz Gliwicz
1060 Struktura bazy danych Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Paweł Lewandowski
1061 Stan i perspektywy realizacji programu Mapy geologiczno-gospodarczej Polski w skali 1 : 50 000 - Małgorzata Sikorska-Maykowska, Ryszard Strzelecki
1063 Zastosowanie szczegółowych map geologiczno-gospodarczych (1 : 25 000, 1 : 10 000) w planowaniu przestrzennym - Ryszard Myszka, Marek Nieć
1070 Rola szczegółowych map geologiczno-gospodarczych (1 : 25 000) w dokumentowaniu złóż - Marek Nieć
1072 Profesjonalizm w aspekcie ekonomii ochrony środowiska i zasobów naturalnych - Antoni Zięba

W pracy podano matematyczne modele działalności gospodarczej człowieka w oparciu o znaną zasadą, która brzmi etyka + ekologia = efekt ekonomiczny gospodarczej działalności człowieka. Pierwszy model dotyczy działalności gospodarczej człowieka, która nie spełnia wymogów etycznych i ekologicznych. Efekt ekonomiczny działalności gospodarczej człowieka nie uwzględnia nieodwracalnych strat w środowisku naturalnym. Drugi model, do którego powinno się dopasować działalność gospodarczą uwzględnia oba wcześniej wymie nione postulaty. W efekcie działalności gospodarczej człowieka zawarta jest cena utrzymania w dobrej kondycji środowiska naturalnego.

1073 Waloryzacja i tworzenie list geologicznych stanowisk dokumentacyjnych jako części programu georóżnorodności w Polsce - Agnieszka Samsel
1077 Pierwszy arkusz Szczegółowego zdjęcia geochemicznego Górnego Śląska: M-34-63-B-b Sławków - Józef Lis, Anna Pasieczna

Geologia oraz występowanie złóż Zn-Pb i związanego z nimi przemysłu są odpowiedzialne za zanieczyszczenie środowiska metalami i siarką na badanym terenie. W celu szczegółowego rozpoznania charakteru i zasięgu anomalii wykonano pierwszy arkusz (Sławków) Szczegółowego zdjęcia geochemicznego Górnego Śląska 1 : 25 000. Próbki pobrano w siatce regularnej 250 x 250 m. Opróbowano gleby z poziomów: 0,0-0,2 m i 0,8-1,0 m, osady wodne i wody powierzchniowe. Zawartości Ag, Al, As, B, Ba, Be, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, K, Li, Mg, Mn, Na, Ni, P, Pb, S, SiO2, SO4. Sr, Ti, V i Zn zostały oznaczone metodą ICP-AES. Rtęć oznaczono metodą CV-AAS. Mapy geochemiczne utworzono z użyciem programu SURFER for WINDOWS metodą odwrotnej odległości.

Na ryc. 1 przedstawiono szkic geologiczny (według Kurek i in,. 1994). Czynnik litologiczny jest odpowiedzialny za zróżnicowanie zawartości Al, Ba, Ca, Co, Cr, Fe, Mg, Ni, Sr, Ti i V. Występujące na powierzchni dolomity kruszconośne, górnictwo, przeróbka i hutnictwo Zn-Pb odpowiadają za powstanie anomalii Cd (ryc. 2 i 3), Zn, Pb, Ag, As, Cu, Hg, Mn i S. Anomalie te są silniej zaznaczone w powierzchniowym poziomie (0,0-0,2 m) niż głębszym (0,8-1,0 m). Wody powierzchniowe są zanieczyszczone przez Zn, Pb (ryc. 4) i Cd.

1083 Tło geochemiczne wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA) w glebach leśnych - Izabela Bojakowska, Gertruda Sokołowska
1086 Chlorowcoorganiczne związki (AOX) w wodach Neru - Izabela Bojakowska, Andrzej Bellok