550 Nowe tematy geologiczne zamawiane przez głównego geologa kraju - Henryk Jacek Jezierski
KALENDARIUM
553 Informacje o przyszłych wydarzeniach - Barbara Żbikowska
554 Przegląd ważniejszych wydarzeń (20 maja - 15 czerwca 1998 r.) - Barbara Żbikowska
WIADOMOŚCI KONCESYJNE
556 Przegląd koncesji wydanych w 1998 roku - Anna Bagińska, Eligiusz Balcerzak, Przemysław Krogulec, Barbara Żbikowska
KONGRESY, SYMPOZJA I KONFERENCJE
559 Druga sesja naukowa promująca geologiczny park krajobrazowy - Chęciny, 22-24.05.1998 - Ewa Wróblewska
560 Techniczne, przyrodnicze i gospodarcze uwarunkowania eksploatacji i zagospodarowania wyrobisk w górnictwie skalnym - Polanica Zdrój, 13-15.05.1998 - Edward Miziołek
561 VII Krajowa Konferencja Naukowo-Techniczna - Najnowsze osiągnięcia metodyczno-interpretacyjne w geofizyce wiertniczej - Koninki, 22-24.04.1998 - Jadwiga Jarzyna
562 Pierwsze Karpackie Warsztaty Mikropaleontologiczne - MIKRO' 98 - Kraków, 13-14.03.1998 - Krzysztof Bąk, Michael A. Kaminski, Marzena Oliwkiewicz - Miklasińska & Jarosław Tyszka
KRONIKA
555 Zjazd geologów Uniwersytetu Wrocławskiego rocznika 1978 - Urszula Kołodziejczyk
564 Nowi członkowie Rady Geologicznej
564 18 września - Międzynarodowy Dzień Geologiczny - Tymoteusz Wróblewski
565 565 Mój polarny świat - wystawa fotograficzna Ryszarda Czajkowskiego w Muzeum Ziemi PAN - Magdalena Mizerska
566 Nominacje profesorskie - Jerzy Głazek - Jerzy Fedorowski
567 Nominacje profesorskie - Teresa Oberc-Dziedzic - Waldemar Sroka
RECENZJE
567 D. Miller (Ed.) & D.I. Groves - Potassic Igneous Rocks and Associates Gold-Copper Mineralization - Tadeusz Gałkiewicz
WIADOMOŚCI GOSPODARCZE
568 Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego - Jerzy Zagórski
570 Andaluzyt, antymon, arsen, beryl, cyrkon, diamenty, nikiel, poszukiwania geologiczne, sól kamienna, surowce mineralne, węgiel kamienny, złoto - Bronisław Orłowski
PRAWO GEOLOGICZNE
574 Ratownictwo górnicze - Aleksander Lipiński
576 Likwidacja zakładu górniczego - Aleksander Lipiński
ARTYKUŁY INFORMACYJNE
579 Propozycje zmian w obowiązującej w Polsce klasyfikacji zasobów złóż ropy naftowej i gazu ziemnego i w trybie ich zatwierdzania - Zygmunt Śliwiński
582 Ocena waloryzacji wód podziemnych dla potrzeb Mapy hydrogeologicznej Polski 1 : 50 000 - Bronisław Paczyński
586 Historia górnictwa węglowego w okolicach Tenczynka i Rudna k. Krzeszowic - w stulecie otwarcia sztolni Krystyna - Jacek Płonczyński, Józef Boratyn
ARTYKUŁY PRZEGLĄDOWE I DONIESIENIA NAUKOWE
594 Zastosowanie roślin w prospekcji geologicznej oraz w pracach rekultywacyjnych - Zdzisław M. Migaszewski, Agnieszka Gałuszka

Badania geobotaniczne i biogeochemiczne znalazły szerokie zastosowanie w poszukiwaniu złóż rud metali, szczególnie miedzi, złota i uranu, oraz wyznaczaniu przebiegu uskoków. Dzięki tym metodom odkryto złoża typu "porphyry copper" w południowo-zachodniej części USA oraz jedno z największych złóż uranu na świecie - Athabasca w Kanadzie. W ostatnim z omawianych przypadków, gleby nie wykazywały obecności znaczącej mineralizacji uranowej (od 1,8 do 2,5 mg g-1 U), w przeciwieństwie do gałązek czarnego świerku [Picea mariana (Miller) BSP] (od 5 do 886 mg g-1 U). Mak kalifornijski (Eschscholtzia mexicana Greene) jest związany przypuszczalnie z glebami miedzionośnymi, występującymi na obszarach południowo-zachodniej części USA. Rośliny wykorzystuje się również do rekultywacji terenów górniczych oraz obszarów skażonych. Należy jednak zachować dużą ostrożność we właściwym doborze gatunków roślin, ponieważ stopień wiązania przez nie pierwiastków śladowych zależy nie tylko od całkowitej koncentracji i formy występowania pierwiastków, lecz również od wielu czynników topograficznych, klimatycznych, edaficznych, fizjologicznych i genetycznych.

599 Paleogeograficzny aspekt litostratygrafii glin zwałowych na przykładzie południowo-zachodnich Mazur - Stanisław Lisicki

Ze zwałowych glin powierzchniowych, z otworów płytkich wierceń mechanicznych, odkrywek terenowych i otworów kartograficzno-badawczych, z rejonu na północ od Działdowa, pobrano łącznie 57 próbek. Poddano je analizie petrograficznej, a jej wyniki pozwoliły na zaliczenie tych glin do trzech litotypów: B2 i B1 - młodszego i starszego stadiału zlodowacenia wisły oraz W2 - młodszego stadiału zlodowacenia warty. Wyniki tej analizy dają możliwość odtworzenia stadialnych zasięgów, najmłodszego na omawianym obszarze, lądolodu wisły. Jednocześnie wyniki te sugerują możliwość określenia w innych rejonach zasięgu najmłodszego, na danym obszarze, lądolodu skandynawskiego.

603 Wpływ górnictwa i hutnictwa rud metali na zanieczyszczenie pierwiastkami śladowymi aluwiów Odry - Izabela Bojakowska, Gertruda Sokołowska

Eksploatacja i przeróbka rud cynkowo-ołowiowych i rud miedzi prowadzona na obszarze zlewni Odry powoduje uruchamianie do środowiska dużych ilości pierwiastków śladowych, z których znaczna część zatrzymywana jest w osadach wodnych. Próbki osadów pobrano wzdłuż biegu Odry, a z jej dopływów, w pobliżu ich ujść. W próbkach oznaczono zawartość: Ag, As, Cd, Cu, Co, Ni, Pb i Zn. Odprowadzanie ścieków z górnictwa i hutnictwa miedzi wywiera wyraźny wpływ na występowanie miedzi, arsenu, ołowiu, cynku i srebra w aluwiach Odry, na odcinku od ujścia Kaczawy do ujścia Warty. Przetwórstwo rud cynkowo-ołowiowych wywiera znacznie mniejszy wpływ na stężenie pierwiastków śladowych w osadach Odry; jest on widoczny poniżej ujścia dopływów drenujących Górny Śląsk - Małej Panwi, Kłodnicy i Rudy. Osady deponowane w dolnym biegu Odry, poniżej ujścia Warty, charakteryzują się znacznie niższymi zawartościami badanych pierwiastków, w porównaniu do osadów górnej i środkowej Odry.

609 Uskok śródsudecki a regionalne strefy ścinań podatnych w Sudetach - Zbigniew Cymerman

Uskok śródsudecki, jedna z najważniejszych dyslokacji w Sudetach Zachodnich, rozgranicza blok karkonosko-izerski od metamorfiku kaczawskiego. Uskok ten, będąc systemem kruchych dyslokacji, nie jest ani regionalną strefą ścinania podatnego ani pozostałością szwu kolizyjnego ani też granicą terranów. Regionalne strefy ścinań podatnych, wczesniej powstałe w kompleksach metamorficznych wokół tego uskoku, nie są też strefami przesuwczymi. Uskok śródsudecki nie przedłuża się ku SE wzdłuż SW krawędzi metamorfiku sowiogórskiego, ale kontynuuje się dalej od okolic Ciechanowic ku E jako uskok Domanowa. Rozwój uskoku śródsudeckiego został tylko w części zlokalizowany wśród waryscyjskich, heterogenicznych, podatnych stref ścinań. Charakterystyczną cechą tego uskoku jest jego bliska równoległość z przebiegiem uskoków normalnych dolnopermskich rowów ekstensyjnych. Kruchy uskok śródsudecki powstał podczas permu dolnego i był odnawiany podczas deformacji alpejskich.

617 Morfologia stromatoporoidów jako wskaźnik paleośrodowiska - Piotr Łuczyński

Stromatoporoidy są ważnym elementem wielu paleozoicznych kompleksów węglanowych. Występują one w ciągłym wachlarzu kształtów obejmującym formy tabliczkowe, kopulowe, bulwiaste i krzaczaste. Pomimo nadal niepewnej pozycji systematycznej stromatoporoidów, ich cechy morfometryczne są uważane za dobre wskaźniki paleośrodowiska i co za tym idzie mogą być brane pod uwagę w rozważaniach paleoekologicznych. Obok samego kształtu są to układ latylamin oraz typ powierzchni. Wpływ czynników ekologicznych na cechy morfologiczne danego okazu jest tu większy niż w innych grupach bentosu osiadłego ze względu na stosunkowo niski poziom organizacji kolonii. Przedstawiona została metoda parametryzacji kształtów, stromatoporoidów (ryc. 1-3) zaproponowana przez Kershawa i Ridinga (1978) i udoskonalona przez Kershawa (1984). Głównymi elementami środowiska depozycji mającymi wpływ na kształt stromatoporoidów były: tempo depozycji, dynamika wód, prądy morskie i charakter podłoża.

622 Tufit wśród zlepieńców górnoeoceńskich Tatr i jego znaczenie stratygraficzne - Jerzy Głazek, Andrzej Przybycin, Adam Sochaczewski

Warstwa tufitów witrokrystaloklastycznych została znaleziona pomiędzy górnoeoceńskimi zlepieńcami podstawowymi w dolinie Suchej Wody na północnym brzegu Tatr (ryc. 1-3). Tufit ten o miąższości 70 cm jest złożony ze słabo wysortowanych drobnych cząstek popiołu szklistego i krystaloklastów skaleni, obu silnie zmienionych w illit i mieszanopakietową substancję smektytowo/illitową z podrzędną domieszką piroklastcznego i detrytycznego kwarcu (ryc. 4-12). Prawdopodobnie jest to dacytowy popiół wulkaniczny wyrzucony przez erupcję typu pliniańskiego osadzony w spokojnym środowisku (czego dowodzą maty glonowe na podściełających zlepieńcach pomiędzy żwirowymi nasypami - rewami) w strefie sublitoralnej. Warstwa ta może być korelowana z tufitami z Polan w płaszczowinie magurskiej i tzw. piaskowcem biotytowym - warstwą tufitów o miąższości 1-5 m w spągu priabonu na Małej Nizinie Węgierskiej. Wszystkie te tufity, mogą być łączone z północnowęgierskimi dacytowymi stratowulkanami, a ich wiek można oszncować na około 40ą2 mln lat. Prawdopodobnie ta warstwa jest szeroko rozprzestrzeniona i może być wykorzystana jako regionalny poziom korelacyjny w górnoeoceńskich sekwencjach Karpat.