Jest to metal o jasnym, lekko złotawym zabarwieniu i wysokim połysku. Jest piątym najczęściej występującym pierwiastkiem na Ziemi, jednak bardzo rzadko występuje w postaci rodzimej w skorupie ziemskiej. Najczęściej łączy się z innymi pierwiastkami, a większość metalicznego niklu, który znajdujemy pochodzi z meteorytów. Ogromne ilości niklu występują za to wewnątrz naszej planety, gdzie obok żelaza jest głównym składnikiem jądra ziemskiego.

Nikiel wykorzystywany był od czasów prehistorycznych, najczęściej jednak zupełnie nieświadomie jako przypadkowy składnik stopów. Do produkcji metalowych przedmiotów wykorzystywano także nikiel z meteorytów żelaznych. Wyizolowany i opisany został dopiero w 1751 roku, a 50 lat później doczekał się poprawionego opisu.

Większość niklu wykorzystywana jest do produkcji stali nierdzewnej i innych stopów oraz w galwanotechnice. Pozostałe kilka procent ma liczne zastosowania, w których jednak wykorzystuje się śladowe ilości niklu. Wśród nich na uwagę zasługuje np. nikiel Raneya będący katalizatorem np. przy produkcji nylonu, sorbitolu, parafin czy margaryny oraz spieniony nikiel wykorzystywany w budowie alkalicznych ogniw paliwowych.

 Złoża rud niklu występują na Dolnym Śląsku, wokół bloku gnejsowego Gór Sowich, i są to złoża wietrzeniowe. Średnia zawartość niklu w polskich złożach to ok. 0,8%, zaś obliczone zasoby bilansowe wynoszą 17.21 mln t rudy i 125.0 tys. t metalu. Wydobycie tych rud zostało zaniechane z przyczyn ekonomicznych, były eksploatowane ze złoża w Szklarach koło Ząbkowic Śląskich do 1983 r. Postęp technologiczny i wysokie ceny niklu sprawiają, że złoża te ponownie stały się obiektem zainteresowania. Poszukiwane są także nowe złoża. Niewielkie ilości niklu odzyskuje się przy przeróbce rud miedziowo-srebrowych ze złóż monokliny przedsudeckiej. Najważniejszymi minerałami niklu są pentlandyt, milleryt, nikielin oraz garnieryt.