W dniach 28-29 lutego 2024 r. w Aarhus w Danii odbyły się warsztaty pt. "Baltic Sea Wind farm Workshop 2024". Spotkanie zorganizowano dzięki uprzejmości służby geologicznej Danii i Grenlandii GEUS w ramach projektu Geological Service For Europe (GSEU). W wydarzeniu wzięli udział przedstawiciele siedmiu państw: Danii, Szwecji, Finlandii, Polski, Litwy, Niemiec oraz Wielkiej Brytanii. Państwowy Instytut Geologiczny-PIB rezprezentowali Dorota Kaulbarsz z Oddziału Geologii Morza w Gdańsku i Adam Popławski z Zakładu Geologii Inżynierskiej.

Pierwszego dnia warsztatów zaprezentowano osiągniecia poszczególnych służb geologicznych w zakresie badań budowy geologicznej dna Morza Bałtyckiego oraz status rozwoju sektora morskiej energetyki wiatrowej w każdym z reprezentowanych krajów. Omówiono również największe wyzwania, przed którymi stoją służby geologiczne w obliczu dokładniejszego rozpoznania budowy geologicznej obszarów morskich. Prezentację delegacji polskiej państwowej służby geologicznej (psg) przedstawiła Dorota Kaulbarsz z Oddziału Geologii Morza w Gdańsku.

Stwierdzono, że istnieje bardzo duże podobieństwo wyzwań, przed którymi stoją wszyscy uczestnicy warsztatów. Jednogłośnie uznano też, że granice administracyjne nie powinny wyznaczać granic jednostek geologicznych. W kontekście regionalnych prac kartografii geologicznej konieczne jest, aby zebrane dane i informacje były pomocą przy budowie szczegółowych modeli geologicznych podłoża, jak również służyły do wstępnej oceny i ewaluacji obszarów, wspierając proces zarządzania obszarami morskimi, w tym planowania przestrzennego. Przykładem właściwego przeprowadzenia ewaluacji informacji geologicznej dla sektora morskiej energetyki odnawialnej może być Szwecja: https://doi.org/10.1144/qjegh2021-091.

Warta przytoczenia jest także prezentacja niemieckiej BSH (Federal Maritime and Hydrographic Agency), w której podkreślono, że plany zagospodarowania obszarów morskich nie są dokumentami stałymi. W Niemczech w ciągu ostatnich kilku lat kilkukrotnie rewidowano założenia planu zagospodarowania celem zyskania dodatkowej przestrzeni dla rozwoju morskiej energetyki wiatrowej (m.in. zmniejszono szerokość korytarza komunikacyjnego).

W Polsce w ramach bieżących prac psg prowadzone są działania zmierzające do uszczegółowienia rozpoznania budowy geologicznej obszarów morskich i opracowania mapy geologicznej w skali 1:100 000 (wstępna faza realizacji). Aktualizowany jest również zasób Mapy Geośrodowiskowej POM, gdzie w formie kartograficznej oraz w postaci cyfrowej bazy danych zostały po raz pierwszy zestawione stan i zasoby środowiska polskich obszarów morskich.

Wyzwaniem na obecnym etapie jest dostęp do danych pozyskanych przez inwestorów, jak również zaprojektowanie badań w sposób umożliwiający integrację danych sejsmicznych i otworowych oraz interpretację danych w oparciu o najnowszą wiedzę naukową. Pracownicy państwowej służby geologicznej opracowują obecnie poradnik dotyczący zasad dokumentowania geologiczno-inżynierskiego warunków posadowienia morskich farm wiatrowych.

Kolejnym etapem warsztatów była dyskusja na temat wzmocnienia zbiorowej pozycji służb geologicznych UE jako kluczowego centrum usług w zakresie informacji geologicznej na obszarach morskich, a także na temat współpracy międzynarodowej przy opracowywaniu modelu budowy geologicznej rejonu Morza Bałtyckiego.

W kontekście planowania inwestycji o znaczeniu międzynarodowym tj. bezzbiornikowe magazyny dwutlenku węgla lub morskie farmy wiatrowe należy podkreślić, że uskoki lub aktywność sejsmiczna nie znają pojęcia granic administracyjnych. Ze względu na bezpieczeństwo tych strategicznych inwestycji niezbędna jest współpraca na szczeblu międzynarodowym.

Warsztaty zorganizowano w formie pokojów dyskusji (breakout rooms). Na około 30 uczestników zorganizowano trzy pokoje do dyskusji, dodatkowo organizatorzy zadbali, by uczestnicy w trakcie trwania trzech sesji zmieniali się między pokojami tak, aby każdy mógł poznać jak najwięcej opinii i pomysłów. Każda z sesji miała za zadanie odpowiedzieć na konkretne pytania. Wyniki dyskusji posłużą do sformułowania tzw. „white paper” - dokumentu intencyjnego opracowywanego w ramach projektu GSEU (WP5 - optimised offshore windfarm siting).

Obecni na warsztatach pracownicy PIG-PIB wzbogacili swoją wiedzę na temat stanu rozpoznania budowy geologicznej dna Morza Bałtyckiego w poszczególnych krajach, statusu rozwoju morskich farm wiatrowych, a także bieżących działań i roli poszczególnych służb geologicznych w kontekście optymalizacji lokalizacji morskich farm wiatrowych. Tematyka spotkania dobrze wpisuje się w zadania psg oraz zadania prowadzone w Oddziale Geologii Morza oraz Zakładzie Geologii Inżynierskiej.