Poniższe informacje nie stanowią porady prawnej. Przedstawione odpowiedzi stanowią jedynie ustosunkowanie się do przedstawionego stanu faktycznego w pytaniu i co do zasady nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (jako jednostka naukowo-badawcza) nie jest organem wydającym decyzje administracyjne ani jednostką mogącą dokonywać wiążącej interpretacji przepisów prawa lub oceny danego stanu faktycznego. Z uwagi na fakt, że każda sprawa jest inna i wymaga pogłębionej analizy w oparciu m.in. o dokumenty, wskazane jest aby osoby zainteresowane uzyskaniem konkretnej porady prawnej lub bardziej szczegółowych informacji skontaktowały się z podmiotami świadczącymi usługi w tym zakresie.
W 2022 r. marszałek zatwierdził dokumentację surowcową dla złoża X. Z jakiś powodów przedsiębiorca stwierdził, że jednak wolałby aby przyszłościowo koncesję udzielił mu starosta. Przedłożył staroście dokumentacje, w których złoże X zostało podzielone na złoże XA i XB, tak aby spełniały warunki dla dokumentacji surowcowych zatwierdzanych przez starostę. We wniosku o zatwierdzenie przedsiębiorca poinformował, że opracowuje dokumentację rozliczającą złoże X, która zostanie złożona marszałkowi. Dokumentacje złożone staroście zostały wykonane w oparciu o materiał archiwalny, tj. otwory wykonane na potrzeby dokumentacji z 2022 r. zatwierdzonej przez marszałka. Rozumiem, że zgodnie z art. 89 ust. 5 Pgg takie rozwiązanie jest dopuszczalne? Rozumiem, że do sporządzenia dokumentacji przedłożonej u starosty przedsiębiorca mógł wykorzystać materiał archiwalny, tj. dane z dokumentacji zatwierdzonej przez marszałka, nie ma potrzeby sporządzać ponownie PRG celem zatwierdzenia u starosty? Czy ma znaczenie, która dokumentacja zostanie pierwsza zatwierdzona, tj. przez starostę dokumentująca
Zamierzenie takie jest dopuszczalne i w pierwszej kolejności należałoby dokonać podziału złoża, z zachowaniem wymagań określonych w § 2 ust. 2 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. z 2015 r. poz. 987), tj. nazwa powstałych złóż winna przybrać postać X1 i X2. Idealnym stanem winno być jednoczesne (w podobnym terminie) przedłożenie dwóch dokumentacji do starosty, oraz złożenie dodatku do dokumentacji geologicznej dotychczasowego złoża, w którym nastąpi rozliczenie jego zasobów. Nie jest natomiast wskazane najpierw rozliczenie zasobów złoża X w dotychczasowych granicach przez np. „wyzerowanie” jego zasobów, gdyż procedowanie zatwierdzenia nowych dokumentacji po jego podziale będzie wówczas bezprzedmiotowe. Zalecana jest zatem współpraca organów powiatowej i wojewódzkiej administracji geologicznej, aby z jednej strony uwzględnić zamierzenia przedsiębiorcy i równocześnie bezproblemowo „wyegzekwować” jego obowiązek wynikający z art. 89 ust. 5 Pgg. Jest to zarazem przykład postępowania, gdyż z zapytania nie wynika, jaka jest powierzchnia złoża i czy po wyodrębnieniu dwóch nowych złóż, pozostanie jakaś część zasobów złoża X.
Odpowiedzi udzieliła: Agata Spiżewska ; styczeń, 2025 r.
O jakie paragrafy rozporządzenia powinien oprzeć się starosta sprawdzając dodatek do dokumentacji złożowej, w której dokonano aktualizacji zasobów w związku z prowadzoną eksploatacją złoża jak i wyłączeniem części złoża? Nie wykonano żadnych nowych otworów badawczych. Czy o § 4 i 7 rozporządzenia, czy o § 8 również? Czy w części graficznej, jeżeli nie wykonano nowych otworów wiertniczych, należy zamieścić profile otworów, które posłużyły do sporządzenia pierwotnej dokumentacji?
Odpowiadając wprost na tak zadane pytanie, z którego wynika, iż rozpatrywany jest dodatek do dokumentacji złoża kopaliny aktualizujący zasoby w związku z wyeksploatowaniem części złoża (zmniejszenie powierzchni granic złoża), dla którego organem właściwym jest starosta, zastosowanie będzie miał § 7 i § 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. z 2015 r. poz. 987). To czy należy zamieścić profile otworów, które posłużyły do sporządzenia pierwotnej dokumentacji, oczywiście zależy od dokumentowania powstałych zmian. Zapewne zmiany zobrazowane będą również w postaci graficznej, więc zostaną wykorzystane niektóre profile otworów do sporządzenia aktualnego przekroju geologicznego, które w wersji pierwotnej mogą być zamieszczone w dodatku do dokumentacji.
Odpowiedzi udzieliła: Agata Spiżewska ; czerwiec, 2024 r.
Udzielenie koncesji dot. wydzielonego złoża bez rozliczenia zasobów większego złoża w dodatku. Starosta zatwierdził dokumentację geologiczną złoża X. Część gruntów, na których udokumentowane zostało ww. złoże stanowi fragment terenu, na którym udokumentowane zostało wcześniej złoże Y. Zleceniodawca opracowania dokumentacji dla złoża X, w decyzji zatwierdzającej dokumentację pouczony został, że ma obowiązek sporządzenia dodatku do dokumentacji geologicznej złoża Y i przedłożenia go, celem zatwierdzenia, właściwemu organowi administracji geologicznej tj. Marszałkowi Województwa, zgodnie z zapisami art. 89 ust. 5 oraz art. 160 ustawy - Prawo geologiczne i górnicze. Wg posiadanych informacji, nie został jeszcze sporządzony dodatek do dokumentacji złoża Y, a przedsiębiorca zamierza wystąpić do Starosty o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny z wydzielonego złoża X. Zachodzi obawa, że przedsiębiorcy nie będzie się opłacało w ogóle wykonać dodatku do dokumentacji złoża Y, a Starosta nie ma podstaw do egzekwowania przedłożenia dodatku do dokumentacji geologicznej do Marszałka. Ponadto, żaden organ nie udzielał koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża Y (były przed laty udzielane koncesje na wydobywanie kopaliny z kolejnych złóż wydzielanych ze złoża Y i były sporządzane kolejne dodatki do dokumentacji złoża Y). Wobec powyższego - czy są jakieś formalne przeszkody do udzielenia koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża X w związku z opisaną sytuacją (nierozliczeniem zasobów złoża Y w kolejnym dodatku)?
W mojej ocenie brak jest podstaw do odmowy udzielenia koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża ze względu na nieprzedłożenie dodatku rozliczającego zasoby złoża Y po wydzieleniu z tego złoża nowego złoża X. Obecnie przepis art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (t.j. opubl. w Dz. U. z 2024 r., poz. 1290 — ze zm.), dalej jako: „PGG” ustanawia dwie przesłanki odmowy udzielenia koncesji: sprzeciwianie się interesowi publicznemu oraz uniemożliwienie wykorzystania nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem. Również art. 89 ust. 5 PGG nie daje podstawy do odmowy udzielenia koncesji. Należy również zwrócić uwagę na konstrukcję podziału złoża. O ile nową dokumentację dla wydzielanego złoża winien opracować podmiot zainteresowany tą częścią zasobów, o tyle dodatek rozliczający winien wykonać podmiot dotychczas uprawniony do korzystania z informacji geologicznej do pozostałej (niewydzielanej) części złoża, ale na koszt podmiotu wydzielającego nowe złoże (przepis wskazuje na „podmiot, który sfinansował wykonanie nowej dokumentacji”. Tym samym niewykonanie obowiązku przez inny podmiot niż podmiot wnioskujący o udzielenie koncesji nie może obciążać tego ostatniego, w szczególności poprzez uniemożliwienie udzielenia mu koncesji. Oczywiście z praktycznego punktu widzenia mamy do czynienia z przepisem dalekim od ideału, pozwalającym na wydzielenie złoża bez rozliczenia zasobów pozostałej części, bowiem brak rozliczenia złoża będzie powodować przekłamania np. w krajowym bilansie zasobów złóż kopalin. Można co najwyżej rozważać egzekwowanie wykonania obowiązku na podstawie przepisów o egzekucji w administracji, tyle, że nie względem wnioskującego o udzielenie koncesji, lecz „dotychczasowego” podmiotu.
Odpowiedzi udzielił: mec. Hubert Schwarz ; grudzień, 2023 r.
Inwestor rozpoznaje NOWE złoże na złożu wcześniej udokumentowanym (udokumentowanym jeszcze za czasów PRL). Jaki przepisy lub jakie zasady określone w poradnikach metodycznych lub opublikowanych podręcznikach uznają to za nieprawidłowe i uznają za właściwe dokonanie podziału złoża z czasów PRL. Oczywiście znana mi jest treść art. 89 ust. 5 ustawy Pgig: =11.0ptże w przypadku dokonywania podziału złoża… należy sporządzić nową dokumentację dla części złoża przewidzianej do zagospodarowania; dla pozostałej części należy sporządzić rozliczenie zasobów złoża w formie dodatku… na koszt podmiotu, który sfinansował wykonanie nowej dokumentacji. Ale przepis określa, że robi się to w przypadku dokonywania podziału złoża tymczasem Inwestor dokumentuje NOWE złoże, którego nie dzieli a starego złoża praktycznie nie zauważa.
Dokumentowanie nowego złoża, na które składać się mają zasoby złoża już udokumentowanego, jest sprzeczne z przepisami prawa, co daje podstawę do odmowy zatwierdzenia dokumentacji geologicznej takiego złoża na podstawie art. 93 ust. 3 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. — Prawo geologiczne i górnicze (t.j. opubl. w Dz. U. z 2024 r., poz. 1290 — ze zm.), dalej jako: „PGG”. Wedle tego przepisu organ odmawia (obligatoryjnie, przepis nie pozostawia tutaj organowi luzu decyzyjnego) zatwierdzenia dokumentacji, która nie odpowiada wymaganiom prawa albo powstała w wyniku działań niezgodnych z prawem.
Złożem kopaliny jest naturalne nagromadzenie minerałów, skał oraz innych substancji, których wydobywanie może przynieść korzyść gospodarczą. Nie jest to definicja idealna (art. 6 ust. 1 pkt 19 PGG), jednakże wynika z niej, że naturalne nagromadzenie minerałów, skał oraz innych substancji jest złożem kopaliny (liczba pojedyncza), a nie złożami kopalin. Złoże, odkryte i rozpoznane w wyniku prowadzenia prac geologicznych podlega udokumentowaniu (art. 89 ust. 1 PGG), a temu, kto — ponosząc koszt prac prowadzonych w wyniku decyzji wydanych na podstawie ustawy — uzyskał informację geologiczną, przysługuje prawo do nieodpłatnego korzystania z niej (art. 99 ust. 2 PGG). Ponadto Skarbowi Państwa przysługuje prawo do informacji geologicznej (art. 99 ust. 1 PGG).
Dokumentując po raz wtóry złoże z zasobów już raz udokumentowanych koniecznym będzie posłużenie się informacją geologiczną zawartą w „starej” dokumentacji, wszak dokumentacja powinna zawierać w części opisowej m.in. stan zagospodarowania złoża kopaliny i jego otoczenia i inne informacje dotyczące zasobów, a stanowiące informację geologiczną (§ 4 ust. 2 pkt 3 lit. b rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów; Dz. U. poz. 987).
Przede wszystkim jednak takie ponowne udokumentowanie złoża należy uznać za obejście przepisów dotyczących praw do informacji geologicznej (art. 99) oraz przepisów o korzystaniu z informacji geologicznej (art. 100, w szczególności ust. 2 PGG), a także przepisów o podziale złoża (art. 89 ust. 5 PGG).
Reasumując organ administracji geologicznej winien odmówić zatwierdzenia dokumentacji geologicznej złoża tworzonego z zasobów już udokumentowanego złoża, gdyż stanowi to obejście przywołanych wyżej przepisów i jest równoznaczne ze sporządzeniem dokumentacji w wyniku działań niezgodnych z prawem (art. 93 ust. 3 PGG). Podmiot zainteresowany eksploatacją winien nabyć prawo do korzystania z informacji geologicznej (art. 100 ust. 2 PGG).
Bez znaczenia dla odmowy zatwierdzenia dokumentacji pozostaje fakt udokumentowania złoża „w czasach PRL”, aczkolwiek może to mieć znaczenie przy ocenie, komu przysługuje prawo do informacji geologicznej. W poprzednim stanie prawnym takie prawo mogło przysługiwać także innym osobom niż Skarb Państwa, a regulacje dotyczące tego zagadnienia ulegały na przestrzeni lat zmianom. Przedstawiłem je szczegółowo w komentarzu do art. 99 (teza 13; H. Schwarz, Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Art. 1-103, Wrocław 2013, s. 529-532 lub Legalis, a także H. Schwarz, Prawo do informacji geologicznej w ujęciu historycznym, https://www.researchgate.net/publication/333092818_Prawo_do_informacji_geologicznej_w_ujeciu_historycznym).
Odpowiedzi udzielił: mec. Hubert Schwarz ; grudzień, 2023 r.
Sprawa dotyczy starego złoża udokumentowanego na powierzchni 30 ha, na jego większej części odbywa się eksploatacja na mocy koncesji udzielonej w czasach, kiedy nie było wymogu uzyskania decyzji środowiskowej. Obecnie przedsiębiorca zamierza włączyć do eksploatacji pozostałą część złoża, przy okazji uaktualnić granice złoża i wyłączyć tereny już wyeksploatowane - zatem zwiększeniu nie ulegnie powierzchnia obszaru i terenu górniczego (chociaż zmieni się obszar planowany do eksploatacji) i nie zmieni się również termin obowiązywania koncesji. I teraz pytanie - czy należy uzyskać decyzję środowiskową dla całego terenu planowanego do eksploatacji (w tym dla części, która już znajduje się w granicach starego obszaru górniczego) czy tylko dla tej projektowanej do przyłączenia do obszaru górniczego części.
Przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko (Dz. U. poz. 1839 — ze zm.) uznają za przedsięwzięcie także rozbudowę czy przebudowę przedsięwzięcia wymienionego w którymkolwiek z przepisów przywołanego rozporządzenia (zob. § 2 ust. 2 oraz § 3 ust. 2 rozporządzenia). Jednocześnie przepis art. 72 ust. 2 pkt 2 lit. i ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (t.j. opubl. w Dz. U. z 2024 r., poz. 112, ze zm.), dalej jako: „UOOŚ” stanowi, że decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia nie wymaga zmniejszenie granic obszaru górniczego i terenu górniczego. Ten ostatni przepis — a contrario — można interpretować w ten sposób, że zwiększenie obszaru lub terenu górniczego będzie wymagać decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach, jeśli nic innego nie wynika z przepisów rozporządzenia.
Tym samym należy uznać, że wyłączenie terenów z obszaru górniczego lub terenu górniczego nie będzie wymagać uprzedniego pozyskania DŚU, decyzja taka będzie jednak potrzebna dla objęcia obszarem górniczym nowych terenów, o ile spełnione zostaną warunki określone w przepisach rozporządzenia. Przepis § 2 ust. 1 pkt 27 lit. a rozporządzenia uznaje za przedsięwzięcia mogące zawsze znacząco oddziaływać na środowisko wydobywanie kopaliny metodą odkrywkową na powierzchni obszaru górniczego nie mniejszej niż 25 ha. Próg ten należy jednak oceniać z uwzględnieniem m.in. przepisu § 3 ust. 2 rozporządzenia, gdyż może się zdarzyć, że taka rozbudowa będzie uznana za przedsięwzięcie mogące jedynie potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko.
Odpowiedzi udzielił: mec. Hubert Schwarz ; grudzień, 2023 r.
Czy w dodatku rozliczeniowym do dokumentacji geologicznej złoża (objętym zadaniami starosty) sporządzanej na etapie wygaszenia koncesji na wydobywanie kopalin jest wymagane sporządzenie karty informacyjnej złoża, skoro przepis rozporządzenia (§ 8) w sprawie dokumentacji geologicznej złoża wskazuje jednoznacznie, że kartę taką sporządza dla złoża które będzie przedmiotem koncesji, cyt. „ Dokumentacja geologiczna złoża kopaliny, która może stanowić podstawę do ubiegania się o koncesję na wydobywanie kopalin ze złóż zgodnie z wymaganiami określonymi w art. 22 ust. 2 ustawy składa się z ……..:1) części tekstowej zawierającej:…..a) kartę tytułową dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, której wzór określa załącznik nr 1 do rozporządzenia. W przypadku rozliczenia zasobów złoża (wygaszenie koncesji) zasoby złoża możliwe do wydobycia zostały wyeksploatowane i nie będzie stanowił podstawy o ubieganie się o koncesję. Nadmieniam, że w dodatku takim z reguły wnosi się o wykreślenie tego złoża z rejestru złóż prowadzonego przez PIG?
Wspomniany § 8 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. 2015, poz. 987) dotyczy wyłącznie dokumentacji geologicznych, które mogą stać się podstawą do ubiegania się o koncesję. W przypadku zakończenia eksploatacji złoża dokonuje się rozliczenia jego zasobów (§ 7 ust. 2.), co następuje w drodze sporządzenia i zatwierdzenia dodatku do dokumentacji geologicznej. Wzór kart informacyjnej dla dokumentacji innych, niż określonych w § 8, określa § 4 ust. 2 pkt 1 lit. d-e. Rozliczenie zasobów następuje w drodze dodatku do dokumentacji geologicznej, do zatwierdzania którego stosuje się art. 93 ust. 1-3 pr.g.g. (art. 93 ust. 4 pr.g.g.). Brak więc podstaw do pominięcia wspomnianej karty. Z objaśnień do jej wzoru wynika zresztą, że nie zawsze wszystkie rubryki karty muszą zostać wypełnione.
Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; grudzień, 2021 r.
Ile egzemplarzy oryginalnych map obszaru i terenu górniczego przekazanych przez wnioskodawcę razem z wnioskiem o koncesję, należy przesłać do ROG?
Mapy obszaru i terenu górniczego przesyłane do ROG, przekazywane są wg. rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 16 października 2014 r. w sprawie rejestru obszarów górniczych i zamkniętych podziemnych składowisk dwutlenku węgla (Dz.U. 2014 poz. 1469) do:
- przedsiębiorcy – 1 egz.
- właściwego miejscowo organu koncesyjnego (jest to organ wydający decyzję do której mapa jest załącznikiem ) – 1 egz.
- organu nadzoru górniczego – 1 egz.
- gminy (wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) – 1 egz.
Jeden egzemplarz mapy pozostaje w archiwum rejestru.
Zatem podstawowy komplet map to 5 egzemplarzy. Jeżeli obszar górniczy zlokalizowany jest w kilku gminach lub koncesja została udzielona większej liczbie użytkowników należy przesłać do ROG odpowiednio więcej egzemplarzy map.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Elwira Drążek; wrzesień, 2021 r.
Jak prawidłowo rozliczyć złoże po zakończonej eksploatacji?
Jednym z obowiązków przedsiębiorcy wynikającym z zakończenia działalności górniczej jest rozliczenie złoża po zakończeniu eksploatacji (art. 89 ust. 7 Pgg, który wszedł w życie z dniem 28 października 2023 r.). Zgodnie z art. 93 ust. 4 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz. U z 2019 r. poz. 868 z późn. zm.) zmiany dokumentacji geologicznej, o której mowa w art. 88 ust. 2 pkt 1-3 P.g.g., w tym dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, dokonuje się przez sporządzenie dodatku. Do postępowania w sprawie zatwierdzenia dodatku do dokumentacji geologicznej złoża stosuje się art. 93 ust. 1-3 P.g.g., tj. dodatek przedkłada się właściwemu organowi administracji geologicznej w 2 egzemplarzach w postaci papierowej oraz w postaci elektronicznej na 4 informatycznych nośnikach danych. Dodatek podlega zatwierdzeniu, w drodze decyzji, przez właściwy organ administracji geologicznej, z zastrzeżeniem że w przypadku, jeśli nie odpowiada on wymogom prawa lub powstał w wyniku działań niezgodnych z prawem, organ wyda decyzję odmawiającą jego zatwierdzenia.
Na podstawie § 7 ust. 2 rozporządzenia Ministra Środowiska w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów z dnia 1 lipca 2015 r. (Dz.U. z 2015 r. poz. 987), dalej jako rozporządzenie MŚ, w przypadku zaniechania lub zakończenia eksploatacji złoża kopaliny dokonuje się rozliczenia zasobów złoża kopaliny w dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny. Zgodnie z rozporządzeniem MŚ, w dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny zamieszcza się materiały, które dokumentują powstałe zmiany w części tekstowej, tabelarycznej i graficznej, rozliczenie zasobów złoża kopaliny oraz wyjaśnienie stwierdzonych różnic w wielkości dokumentowanych zasobów. W dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny sporządzonym w celu dokonania rozliczenia zasobów pozostałych w złożu, należy stosować kryteria bilansowości lub graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, służące do obliczenia zasobów, przyjmowane w ostatniej dokumentacji geologicznej złoża kopaliny zatwierdzonej lub przyjętej bez zastrzeżeń lub w dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny. Dodatkowo zapisy § 4 ust. 3 rozporządzenia MŚ wskazują, że w odniesieniu do dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, rozliczającego zasoby złoża, w przypadku zaniechania lub zakończenia eksploatacji złoża, nie mają zastosowania przepisy zobowiązujących do wykazania się dowodem istnienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, na której podstawie sporządzono dokumentację geologiczną złoża kopaliny. Należy stwierdzić, że w pozostałym zakresie należy spełnić wymagania formalne dotyczące dokumentacji geologicznej złoża, dotyczące m.in. odpowiedniej budowy dokumentacji (część tekstowa, część graficzna, w tym wskazane w niej elementy obowiązkowe).
W dodatku rozliczającym złoże należy uwzględnić ubytki zasobów wynikające z dokonywanych obmiarów geodezyjnych złoża oraz sporządzanych corocznie operatów ewidencyjnych zasobów złoża, które zgodnie z art. 101 ust. 7 P.g.g. dołącza się do posiadanego egzemplarza dokumentacji geologicznej złoża, ponieważ – oprócz tego, że rejestrują zmiany zasobów w złożu, dostarczają cennej informacji o budowie złoża, pozyskaną w trakcie jego eksploatacji.
W przypadku zatwierdzenia dodatku do dokumentacji geologicznej złoża rozliczające zasoby złoża, jest on przekazywany do państwowej służby geologicznej w celu uwzględnienia zmian w krajowym bilansie zasobów złóż.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Czy w dodatku do dokumentacji geologicznej rozliczającej zasoby bilansowe złoża po zakończeniu jego eksploatacji, istnieje możliwość rozliczenia zasobów metodą inną niż ta którą zastosowano przy ustaleniu zasobów przed uzyskaniem koncesji i na podstawie której ustalono zasoby złoża w decyzji o zatwierdzeniu dokumentacji geologicznej. Autor dodatku wskazuje, że jest to metoda nowocześniejsza i dokładniejsza od metody średniej arytmetycznej bo jest to model matematyczny odwrotnych odległości uwzględniający rzeźbę terenu. Dodatkowo autor wskazał, że obliczył tą metodą także zasoby bilansowe początkowe. Różnica miedzy obiema metodami wynosi ok. 17 % tj. zmniejszenie zasobów początkowych o ok 19 tyś ton przy zastosowaniu nowej, dokładniejszej metody. Jak się to odnosi do zasobów zatwierdzonych decyzją i ujętych we wniosku o wydanie koncesji. Inwestorowi podczas całego okresu wykonywania koncesji nie chciało się zaktualizować zasobu tą metodą i dopiero przy rozliczeniu zasobów stosuje się metodę zmniejszającą dostosowując wyniki obliczeń do faktycznego wydobycia wykazanego w informacjach o wydobytej kopalinie. Z rozliczenia zasobów wynika dużo niższy procent wykorzystania złoża i dużo większe straty eksploatacyjne i pozaeksploatacyjne ( 82,8 tyś ton ) niż wykazane we wniosku o udzielenie koncesji ( 51 tyś ton ). Zasoby operatywne wynosiły 67 tyś ton a wydobyto faktycznie 22,15 tyś ton. Na koniec wyzerowano zasoby złoża.
Odpowiadając na zadane pytanie, to zasadniczo w świetle obowiązującego prawa nie ma takiej możliwości.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 1 lipca 2015 r. w sprawie dokumentacji geologicznej złoża kopaliny, z wyłączeniem złoża węglowodorów (Dz. U. z 2015 r. poz. 987) część tekstowa dokumentacji geologicznej zawiera m.in. rozliczenie zasobów złoża kopaliny w stosunku do zasobów udokumentowanych w ostatniej dokumentacji geologicznej zatwierdzonej lub przyjętej bez zastrzeżeń lub dodatku do dokumentacji geologicznej i zawierające wyjaśnienie stwierdzonych różnic (§ 4 ust. 2 pkt. lit. k). Z § 5 ust. 2 wynika, iż „W dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny sporządzonym w celu dokonania rozliczenia zasobów pozostałych w złożu, należy stosować kryteria bilansowości lub graniczne wartości parametrów definiujących złoże i jego granice, służące do obliczenia zasobów, przyjmowane w ostatniej dokumentacji geologicznej złoża kopaliny zatwierdzonej lub przyjętej bez zastrzeżeń lub dodatku do dokumentacji geologicznej złoża kopaliny.”
Zgodnie natomiast z „Metodyką dokumentowania złóż kopalin stałych” – Część I i IV (Nieć i in., 2012) m.in.:
- Wartości parametrów złożowych służących do obliczania zasobów: powierzchni, miąższości, zawartości składnika użytecznego i gęstości przestrzennej podaje się w zaokrągleniu, stosownym do dokładności ich pomiaru. Maksymalny błąd pomiaru nie powinien przekraczać 10%. Należy opisać sposób pomiaru lub obliczenia powierzchni złoża, także w przypadku gdy realizowane są przy wykorzystaniu technik komputerowych. Do obliczania zasobów przyjmuje się rzeczywistą miąższość złoża.
- Obliczenia zasobów wykonuje się metodą dostosowaną do formy i budowy złoża oraz do podziału wynikającego z jego naturalnych własności lub z przyjętego lub projektowanego sposobu zagospodarowania złoża. Wybór metody wymaga uzasadnienia i powinien być dostosowany do wymagań rozliczania ubytku zasobów w wyniku eksploatacji.
- Kontrolę dokładności obliczeń przeprowadza się zwykle obliczając zasoby inną metodą. Zaleca się obliczenie zasobów dwiema metodami i porównanie ich wyników. Jeżeli różnica obliczeń przekracza 5% należy wyjaśnić przyczyny jej występowania. Należy przeprowadzić analizę dokładności oszacowania zasobów, a w szczególności: dokładności pomiarów parametrów złoża, oceny możliwego błędu oszacowania średnich wartości parametrów złoża i jego zasobów. Sposób obliczania zasobów zależy od trzech czynników: budowy złoża, liczby danych o parametrach złoża i rozmieszczenia miejsc ich pomiaru, znanego lub zakładanego modelu zmienności jego parametrów.
Poza tym, zgodnie z art. 101 ustawy Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2024 r. poz. 1290), Przedsiębiorca prowadzi ewidencję zasobów złoża kopaliny, ustalając ich zmiany spowodowane:
1) dokładniejszym rozpoznaniem złoża;
2) eksploatacją złoża i powstałymi wskutek niej stratami … itd.
W ramach prowadzonej ewidencji zasobów kopaliny sporządza się corocznie, operat ewidencyjny zasobów złoża kopaliny. W przypadku działalności prowadzonej na podstawie koncesji udzielonej przez starostę obmiaru wyrobisk dokonuje się co 3 lata, ale w corocznie sporządzanym operacie ewidencyjnym określa się stan zasobów złoża kopaliny, wielkość wydobycia i strat jako wielkości szacunkowe, pozostawiając szczegółowe ich ustalenie do czasu dokonania obmiaru wyrobisk (art. 101 ust. 6 ustawy).
Pytanie brzmi, jaki nadzór nad działalnością Przedsiębiorcy miał organ koncesyjny, czy kiedykolwiek Przedsiębiorca był kontrolowany i okazywał operat ewidencyjny podczas kontroli ?
Czy Przedsiębiorca w trakcie trwania eksploatacji wykonywał obmiary ?
Co stało się z kopaliną, którą wydobyto ze złoża i określono w dodatku jako straty eksploatacyjne i pozaeksploatacyjne ?
W jaki sposób Przedsiębiorca uzasadnia czterokrotnie większe straty niż wydobyte zasoby ?
W tej sytuacji decyzja należy do organu koncesyjnego, nie mniej proponuję, aby Przedsiębiorca mógł wyjaśnić w jaki sposób rozliczał corocznie zasoby i czy przy sporządzaniu obmiaru nie wyniknął wcześnie problem z oszacowaniem zasobów. Rozliczenie zasobów wiąże się niewątpliwie z opłatą eksploatacyjną, tj. z jej nadpłatą lub niedopłatą w trakcie trwania eksploatacji, dlatego organ koncesyjny zatwierdzając dodatek nie może mieć wątpliwości co do rzetelnego rozliczenia zasobów złoża.
Odpowiedzi udzieliła: Agata Spiżewska, październik 2024 r.
Czy można stosować wymiennie Urząd Gminy, Gmina, Wójt Gminy jako jednego inwestora/zleceniodawcę? W dokumentacjach geologicznych są różne przypadki użycia tych form.
„Gmina” w znaczeniu przyjętym przez prawo jest osobą prawną (podmiotem prawa, zob. art. 2 ust. 2 ustawy z 8.03.1990 r. o samorządzie gminnym, Dz. U. 2024, poz. 1465 ze zm.). Wójt jest jej organem wykonawczym. Przede wszystkim kieruje on bieżącymi sprawami gminy i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 31), wykonując swe zadania przy pomocy „urzędu gminy” (art. 33 ust. 1). „Urzędem” w tym znaczeniu jest zespół osób i środków (finansowych, rzeczowych) zapewniających realizację zadań gminy oraz jej organów. Praktyka nie zawsze dostrzega to zróżnicowanie, a dodatkowa trudność polega na tym, że wójt (burmistrz, prezydent miasta) jest jednocześnie organem administracji, którego kompetencje oraz prawne formy działania określają ustawy. Stroną postępowania administracyjnego może być gmina jako osoba prawna, reprezentowana przez wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Jeżeli zatem wniosek o podjęcie decyzji (np. zatwierdzającej projekt bądź dokumentację geologiczną) składa „wójt” (burmistrz, prezydent miasta), niezbędne jest wyjaśnienie, czy działa on w imieniu i na rzecz gminy (jako osoby prawnej), czy jako organ administracji.
Wskazanie w decyzji, że została ona podjęta w wyniku wniosku „wójta” bądź „urzędu gminy” jest zatem nieprawidłowe. Czy tego rodzaju błąd może zostać oceniony jako „nieistotny”, tj. taki który nie mógł wpłynąć na wynik postępowania, czy też błąd „istotny” czyli skutkujący nieważnością decyzji, można rozstrzygnąć tylko na podstawie analizy konkretnego stanu faktycznego.
Odpowiedzi udzielił: prof. dr hab. Aleksander Lipiński; listopad, 2022 r.
Odpowiedzi na pytania przedstawicieli terenowej administracji geologicznej są wyrazem poglądów ich autora i zostały sporządzone w oderwaniu od konkretnych stanów faktycznych, w szczególności bez dostępu do akt spraw.
