Ceramika szlachetna

Głównym materiałem do wyrobu ceramiki szlachetnej są gliny ceramiczne, które dzieli się na gliny białowypalające się oraz gliny kamionkowe.

 

Gliny białowypalające się stosowane są do wyrobu porcelitu i fajansu. Po wypaleniu w temperaturze powyżej 1200 stopni Celsjusza uzyskują one jasny kolor. Są odporne na zgniatanie po wysuszeniu. Ze względu na ich własności wyróżnia się kilka ich typów:

  • bardzo plastyczne
  • plastyczne
  • średnio plastyczne
  • mało plastyczne
  • bardzo mało plastyczne
  • do wzbogacenia
  • wzbogacone

Złoża glin białowypalających się znajdują się w rejonie Bolesławca na Dolnym Śląsku, gdzie towarzyszą glinom ogniotrwałym i glinom kamionkowym. Budują dwa typy złóż. Pierwszym z nich są górnokredowe iły kaolinitowe, tworzące przewarstwienia w obrębie piaskowców. Do złóż takich należą złoża Bolko II i Ocice. Drugi typ to słabo zwięzłe piaskowce o spoiwie kaolinitowym. Są to złoża Janina I, Janina-Zachód oraz Nowe Jaroszowice. Gliny pozyskiwane są z nich w procesie szlamowania piaskowca, a uzysk wynosi około 30% użytecznego surowca.

 

Gliny kamionkowe są to plastyczne skały ilaste, które po wypaleniu nie są tak jasne jak gliny białowypalające się, są jednak od nich znacznie bardziej wytrzymalsze na zgniatanie i uszkodzenia mechaniczne. Odznaczają się także małą wrażliwością na działanie środków chemicznych oraz małą nasiąkliwością. Własności te sprawiają, że są podstawowym surowcem do wyrobu mas ceramicznych do produkcji np. kamionkowych wyrobów kwasoodpornych, ceramiki budowlanej, wyrobów sanitarnych i kanalizacyjnych, a także naczyń. Do najbardziej znanych wyrobów kamionkowych należy np. ceramika bolesławiecka. Bardzo ważne jest, by surowiec nie zawierał domieszek innych minerałów np. pirytu, gipsu czy kwarcu. Gliny ceramiczne kamionkowe występują głównie w województwach: świętokrzyskim i dolnośląskim. Na Dolnym Śląsku obecne są w rejonie Zgorzelca i Bolesławca.