Materia w stanie stałym może być bezpostaciowa (amorficzna) charakteryzująca się brakiem uporządkowanej struktury wewnętrznej i krystaliczna, w której cząsteczki są rozmieszczone według pewnego wewnętrznego porządku. Takimi ciałami są MINERAŁY, które opisujemy jako powstałe w sposób naturalny ciała stałe, jednorodne fizycznie i chemicznie. Ich skład chemiczny jest stały, choć w pewnym z góry określonym zakresie może się zmieniać. Poza nielicznymi wyjątkami mają właściwą sobie strukturą krystaliczną.

Zewnętrznym przejawem tego uporządkowania jest powstawanie prawidłowych wielościanów ograniczonych płaskimi ścianami, zbiegającymi się w krawędziach i narożach. Zewnętrzna postać kryształu powstaje jednak tylko wówczas, gdy wzrasta on w sprzyjających warunkach (np. w rozwartej szczelinie), natomiast podczas równoczesnej krystalizacji wielu kryształów w skale zewnętrzna postać nie może się wytworzyć, gdyż kryształy te wzajemnie sobie przeszkadzają.

Struktura krystaliczna nie ulega zniszczeniu podczas kruszenia kryształu - drobne, obtoczone ziarna piasku kwarcowego mają wewnętrzną strukturę identyczną, jak duże kryształy kwarcu.

MINERALOIDY to ciała stałe o strukturze niekrystalicznej. Przykładem jest opal - bezpostaciowa krzemionka, która zresztą z biegiem czasu przechodzi w skrytokrystaliczną odmianę kwarcu.

Minerały skrytokrystaliczne (kryptokrystaliczne) mają właściwą sobie sieć przestrzenną, nie mają natomiast zewnętrznej postaci symetrycznych wielościanów.

Pojęcie minerału nie obejmuje substancji syntetycznych uzyskanych w warunkach laboratoryjnych, cieczy naturalnych takich jak rtęć, składników ropy naftowej, gazów, substancji pochodzenia organicznego.  Minerały są składnikami skał i złóż kruszcowych. Dziedziną geologii, która zajmuje się badaniem struktury i własności minerałów ich genezy i występowania jest mineralogia.

W przyrodzie występuje około 4 000 minerałów, w skład których wchodzą pierwiastki od wodoru do uranu. Większość minerałów występuje bardzo rzadko. Najpospolitsze są te minerały, w skład których wchodzi 8 najpospolitszych pierwiastków w skorupie ziemskiej: tlen, krzem, glin, żelazo, wapń, sód, potas i magnez. Minerały te (skalenie, kwarc, łyszczyki, pirokseny, amfibole i oliwiny) noszą nazwę skałotwórczych.