Centrum Geozagrożeń oraz Oddział Górnośląski Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) opracowali „Raport trzeci z prac analitycznych o deformacjach terenu w Trzebini”. Opracowanie to obejmuje cały obszar oddziaływania byłej Kopalni Węgla Kamiennego „Siersza” i odzwierciedla stan prac przeprowadzonych przez PIG-PIB na dzień 14.07.2023 r. Z raportem można zapoznać się na stronie Centrum Geozagrożeń w zakładce „zapadliska” https://www.pgi.gov.pl/zapadliska.html.
Wyniki naziemnego skanowania laserowego wybranych zapadlisk powstałych w pobliżu infrastruktury
Raport trzeci jest raportem końcowym i stanowi uzupełnienie poprzednich raportów o najnowsze wyniki badań przeprowadzonych przez PIG-PIB. Przedstawione w raporcie wyniki są efektem zestawienia dotychczas wykonanych terenowych prac inwentaryzacyjnych oraz szeregu analiz danych satelitarnych, danych z lotniczego oraz naziemnego skaningu laserowego, fotogrametrycznych, geologiczno-górniczych oraz pozostałych danych archiwalnych.
Dzięki kompleksowej inwentaryzacji deformacji górniczych w obszarze oddziaływania dawnej KWK „Siersza” z wykorzystaniem nowoczesnych metod zdalnych i prac terenowych dziś już wiemy, że zapadliska występują również poza granicami udokumentowanej płytkiej eksploatacji złóż węgla kamiennego oraz, że zagrożenie mogą stanowić również stare, zlikwidowane leje zapadliskowe. Łącznie zinwentaryzowano 527 zapadlisk, 254 deformacje nieciągłe typu liniowego (uskoki, progi, szczeliny) oraz 52 obszary, w których w przeszłości zlikwidowano zapadliska poprzez ich zasypanie. Wskazano też miejsca, w których mogło dochodzić do eksploatacji nieudokumentowanej, czyli tam gdzie pokłady węgla znajdują się najpłycej, a nie ma dokumentów wskazujących na ich eksploatację. Przetworzenie licznych danych satelitarnych pozwoliło stwierdzić, że obecnie teren dawnej KWK „Siersza” podlega stałym, niewielkim ruchom podnoszącym o wartościach do ok. 20 mm/rok w jego centrum, co ma związek z odbudowywaniem ciśnień hydraulicznych w górotworze. Analiza zinwentaryzowanych deformacji z danymi geologiczno-górniczymi pozwoliła dać znacznie szerszy obraz zagrożeń.
Obszar największego zagęszczenia zapadlisk na tle udokumentowanej płytkiej eksploatacji (źródło podkładu: GUGiK).
Raport zawiera również najnowszą bazę danych zapadlisk w formacie SHP zawierającą podstawowe dane dotyczące zinwentaryzowanych zapadlisk. Dane te są dostępne w Portalu Mapowym PIG-PIB https://geologia.pgi.gov.pl/zapadliska/. Dodatkowo na stronie centrum geozagrożeń, w zakładce „zapadliska” https://www.pgi.gov.pl/zapadliska.html udostępniono pliki KMZ obrazujące niektóre wyniki zawarte w raportach.
Pomimo opracowania raportu końcowego, wsparcie PIG-PIB w zakresie deformacji występujących w rejonie Trzebini będzie kontynuowane. Nowopowstałe lub reaktywowane zapadliska będą inwentaryzowane w trybie interwencyjnym. Ponadto planowany jest okresowy monitoring powierzchni terenu poprzez skaning laserowy. Pozwoli to na ocenę dynamiki zjawisk w przyszłości i ocenę skuteczności podejmowanych działań ograniczających zagrożenie deformacjami w Trzebini.
