9 października 2023 r. o godz. 18:23:09.9 UTC tj. o godz. 20:23:09.9 czasu lokalnego we wschodniej Słowacji miało miejsce trzęsienie ziemi o magnitudzie M5.0. Według European-Mediterranean Seismological Centre (EMSC) źródło wstrząsów było zlokalizowane na głębokości 10 km, a jego epicentrum znajdowało się 18 km na NW od miasta Humenné (stan na 10 października 2023 r., godz. 11.00).
Najważniejsze parametry tych zjawisk zostały zaprezentowane w poniższej tabeli na podstawie danych EMSC i NEIC (National Earthquake Information Center – USGS).
Parametry zjawiska sejsmicznego z dnia 9 października 2023 r., godz. 18:23:09.9 (UTC), region: wschodnia Słowacja
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M5.0 z dnia 9 października 2023 r., godz. 18:23:09.9 UTC we wschodniej Słowacji – oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa bazowa: PAT
Słowacja należy do krajów o małej aktywności sejsmicznej. W okresie ostatnich 10 lat od 1 stycznia 2013 r. do 10 października 2023 r. miało tutaj miejsce 26 wstrząsów sejsmicznych, z których 15 (57.7%) miało magnitudę poniżej granicy odczuwalności (magnituda poniżej 2.5). Najsilniejsze zjawisko (poza opisywanym trzęsieniem) z regionu wschodniej Słowacji w tym okresie miało magnitudę M3.7 i wystąpiło 23 kwietnia 2020 r. o godz. 23:18:27 UTC.
Statystykę zjawisk sejsmicznych z rejonu Słowacji w okresie ostatnich 10 lat na podstawie bazy EMSC przedstawia tabela poniżej. Lokalizacje epicentrów wszystkich zjawisk sejsmicznych zarejestrowanych tym okresie zostały przedstawione na poniższej mapie.
Statystyka wstrząsów sejsmicznych zarejestrowanych w bazie EMSC z rejonu Słowacji w okresie 1 stycznia 2013 r. do 10 października 2023 r.
Lokalizacja epicentrów trzęsień ziemi na Słowacji z okresu 1 stycznia 2013 r. do 10 października 2023 r. – oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa bazowa: PAT
20 lat temu w rejonie wschodniej Słowacji w odległości ok. 40 km na SE od obecnego trzęsienia ziemi miało miejsce zjawisko sejsmiczne o magnitudzie M4.3. Lokalizacja tego zjawiska (według danych NEIC) została zaprezentowana na mapie poniżej.
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi 20 maja 2003 r., o godz. 20:13:40 UTC według danych NEIC na tle aktywności sejsmicznej regionu w okresie 1 stycznia 2013 r. do 10 października 2023 r. wg danych EMSC – oprac. PSG, wg danych NEIC i EMSC, mapa bazowa: PAT
Według dostępnych danych epicentrum trzęsienia ziemi znajduje się w obszarze Karpat Zewnętrznych (fliszowych) dokładniej w obrębie płaszczowiny magurskiej i jej podjednostki bystrzyckiej. Strefa ta oddalona jest o ok. 18 km od północnej granicy pienińskiego pasa skałkowego (PPS) i ok. 30 km na północ od obszarów występowania neogeńskich wulkanitów stref Slanskiej i Vyhorlatu.
Lokalizacja trzęsienia ziemi może mieć związek z jednym z uskoków dużej strefy dyslokacyjnej obejmującej dolinę rzeki Ondava, pomiędzy miejscowościami Stropkov a Vranov. Strefa dyslokacyjna przecina zarówno Karpaty Zewnętrzne, jak i pieniński pas skałkowy i rozdziela w/w strefy wulkanitów. Lokalizację omawianego trzęsienia ziemi na tle mamy geologicznej przedstawiono na poniższej mapie.
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M5.0 z dnia 9 października 2023 r., godz. 18:23:09.9 UTC na Słowacji na tle mapy geologicznej (za https://www.geology.sk/maps-and-data/mapovy-portal/geological-maps).
Według doniesień prasowych w rejonie trzęsienia ziemi nie odnotowano ofiar w ludziach i większej ilości zniszczeń w infrastrukturze. Wstrząs ten był odczuwalny w promieniu kilkuset kilometrów od epicentrum. Mapy zasięgu odczuwalności i intensywności wstrząsów zaprezentowano na mapie poniżej.
Mapa intensywności wstrząsów wywołanych trzęsieniem ziemi o magnitudzie M5.0 w dniu 9 października 2023 r., godz. 18:23:09.9 we wschodniej Słowacji - źródło: EMSC.
Omawiane trzęsienie ziemi zostało zarejestrowane również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej. Położenie epicentrum, wyznaczone na podstawie zapisów stacji sieci PSG_Sejs_NET opisują współrzędne geograficzne 49.00°N 21.72°E. Ognisko wstrząsów zlokalizowane zostało na głębokości 18 km, a magnitudę zjawiska wyznaczono na M5.1 (PSG_Sejs_NET). Zjawisko to zostało zarejestrowane na wszystkich stacjach sieci PSG_Sejs_NET. Zapisy wstrząsu na wybranych stacjach zlokalizowanych w południowej części Polski zaprezentowano na poniższym rysunku.
Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsienia ziemi o magnitudach M5.0 z epicentrum we wschodniej Słowacji z dnia 9 października 2023 r., o godz. 18:23:09.9 (UTC) zarejestrowany przez stacje sejsmiczne południowej Polski.
Monitorowanie zjawisk sejsmicznych w Polsce należy do stałych zadań Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB. Prowadzony jest w ramach zadania państwowej służby geologicznej (psg) i jest finansowany ze środków narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W 2023 r. monitoring jest prowadzony w oparciu dane sieci sejsmologicznej „PSG_Sejs_Net” obejmującej 2 stałe szerokopasmowe stacje i 40 stacji mobilnych.
Informację przygotował zespół z Centrum Geozagrożeń: Kamila Karkowska, Tomasz Czerwiński, Piotr Nescieruk, Kaj Michałowski oraz Mirosław Musiatewicz
