PROMOCJA NAJNOWSZYCH OPRACOWAŃ PAŃSTWOWEGO INSTYTUTU GEOLOGICZNEGO DLA WROCŁAWIA
S. Cwojdziński
   
W dniu 18 lutego br. na sesji w Urzędzie Wojewódzkim we Wrocławiu odbyła się prezentacja opublikowanego Atlasu geochemicznego Wrocławia oraz materiałów Atlasu geologiczno-środowiskowego złóż kruszyw naturalnych doliny Odry. W sesji wzięli udział: wojewoda dolnośląski - Witold Krochmal, wicemarszałek Zarządu Województwa Dolnośląskiego - Andrzej Kosiór, wiceprezydent Wrocławia - Andrzej Łoś, Dyrektor Biura Terenowego ds. Usuwania Skutków Powodzi - Jan Winter, dyrektorzy wydziałów Urzędu Wojewódzkiego: Ochrony Środowiska - Stanisław Zięba, Nieruchomości i Nadzoru Geodezyjno-Kartograficznego - Marek Kończak, Architektury, Budownictwa i Gospodarki Przestrzennej - Włodzimierz Szostek, Prezes WFOŚiGW we Wrocławiu - Janusz Stanisławski, dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej - Andrzej Nalberczyński, Główny Geolog Województwa Dolnośląskiego - Janina Wikło oraz Wojewódzki Konserwator Przyrody - Halina Liberadzka. Dyrekcja PIG była reprezentowana przez Macieja Podemskiego i Stefana Cwojdzińskiego.

Tej bardzo reprezentatywnej grupie władz państwowych i samorządowych województwa i miasta Wrocławia przedstawiono dorobek Instytutu i wspomniane opracowania. Prezentacji Atlasu geochemicznego Wrocławia, na tle całego instytutowego programu kartografii geochemicznej, dokonał Ryszard Strzelecki, a atlasu kruszyw doliny Odry - Jacek Koźma.

Małgorzata Sikorska-Maykowska przedstawiła zasady opracowania i możliwości wykorzystania map geologiczno-gospodarczych. Opracowania wzbudziły zainteresowanie obecnych, z których każdy otrzymał w prezencie atlas geochemiczny oraz informację o zawartości atlasu kruszyw doliny Odry. Ten ostatni, wykonany jedynie w 3 egzemplarzach, został uroczyście wręczony dyrektorowi Wydziału Ochrony Środowiska UW - Stanisławowi Ziębie. Będzie on pomocny w działalności Głównego Geologa województwa. W dyskusji wzięło udział wielu gości. Bez fałszywej skromności możemy stwierdzić, iż wyrażane były nadzwyczaj pochlebne opinie o naszym Instytucie, jego aktywności, wysokim poziomie merytorycznym i wydawniczym.

Dyrektor M. Podemski udzielił wywiadu Gazecie Wyborczej oraz kilku lokalnym rozgłośniom radiowym. O atlasie geochemicznym, w aspekcie stanu środowiska Wrocławia i jego okolic, mówiłem w Telewizji Wrocław (audycja Fakty) oraz w godzinnej radiowej audycji Radia Wrocław 22 lutego br.

Cała prezentacja wzbudziła więc w regionie wrocławskim znaczne zainteresowanie pracami PIG. Jego następstwem będzie bliższa współpraca Instytutu z ośrodkami władz państwowych i samorządowych. Już teraz, zainteresowanie współpracą z PIG w zakresie analizy geologiczno-środowiskowej doliny Odry zgłosił Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, a władze miasta - w dziedzinie wykorzystania do planowania przestrzennego Wrocławia danych o zanieczyszczeniach gleb, wód i osadów wodnych.


Spotkanie Dyrektora Naczelnego z pracownikami Instytutu
B. Bańkowska-Zajączkowska, H. Sylwestrzak
   
W dniu 15 marca odbyło się, podobnie jak w latach ubiegłych, spotkanie Dyrektora Naczelnego z pracownikami. Witając zebranych, którzy tłumnie wypełnili salę E. Rühlego, Dyrektor zaproponował, aby zebranie było swobodną wymianą myśli i poprosił o pytania.

Głosy z sali dotyczyły wielu problemów, zarówno bieżących, takich jak funkcjonowanie elektronicznego systemu kontroli czasu pracy (W. Zapolski) jak i bardziej ogólnych, dotyczących stanu zatrudnienia w poszczególnych działach (M. Jarosiński) oraz źródeł finansowania Instytutu w roku bieżącym (M. Muranowicz).

Obawy dotyczące nadmiernego zatrudnienia w działach administracji Dyrektor rozproszył podając, że stan zatrudnienia w tych działach wynosił niegdyś 18,6% stanu całkowitego, natomiast obecnie spadł do 8,6%, czyli do dolnej granicy stanu zapewniającego sprawne funkcjonowanie instytucji. Podkreślił też, że udział administracji w kosztach jest jeszcze niższy, gdyż stanowiska pracy w tych działach są tańsze niż w działach merytorycznych. Przykładem efektu celowych działań oszczędnościowych jest sprawa ochrony Instytutu, której koszty są obecnie o połowę niższe niż w latach ubiegłych.

Na pytanie o kondycję finansową PIG w roku bieżącym Dyrektor odpowiedział, że katastroficzne pogłoski są nieuzasadnione. Już w tej chwili jest zapewniona znaczna część niezbędnych środków finansowych. Sytuacja ta nie zwalnia nas jednak od dyscypliny finansowej i racjonalnego wydawania pieniędzy. Dyrektor stwierdził też, że od przyszłego roku zostanie zmieniony system rozliczania godzin. W roku bieżącym chodzi o określenie kondycji finansowej poszczególnych Zakładów i stąd pochodzą pewne komplikacje rozliczeniowe.

Na pytanie o remonty w sali muzealnej (J. Dębski) Dyrektor odpowiedział, że wszystkie terminy przewidzianych prac są zagwarantowane. Przewidywane na połowę października uroczyste otwarcie zmodernizowanego Muzeum nie jest zagrożone. Dodać należy, że założenia nowego świetlika w muzeum nie jest specjalnym obciążeniem dla Instytutu, gdyż jest ono poważnie dofinansowane z osobnej dotacji KBN. Na uwagę, że od dawna wspominano o konieczności założenia windy w starym gmachu (M. Muranowicz), Dyrektor odpowiedział, że sprawa ta jest przesądzona; jednocześnie z remontem świetlika zostanie założona winda przystosowana dla osób niepełnosprawnych.

Pytania dotyczyły również wykorzystania ankiety oceny pracowników oraz stanu zatrudnienia w Instytucie (T. Nałęcz). Dyrektor wyjaśnił, że wyniki ankiety zostały już w praktyce wykorzystane podczas ostatnich podwyżek, zaś stanu zatrudnienia nie można uznać za zbyt wysoki; w niektórych działach jest nawet trochę za mało pracowników. Zatrudnienie podlega zresztą ciągłym zmianom, np. z siedmiu zakładów surowcowych powstał jeden, a każdego roku zatrudnienie Instytutu zmniejsza się o kilkanaście osób. Przeprowadza się też racjonalizację zatrudnienia, to znaczy przenosi się pracowników do nowych zadań. Zainteresowane osoby zwykle potem stwierdzają, że są zadowolone z nowej sytuacji.

Na zakończenie szereg osób podniosło sprawę oprogramowania komputerowego, w tym zakupu programów specjalnych. Dyrektor zwrócił uwagę, że w bieżącym roku zostanie uruchomiona Centralna Baza Danych Geologicznych. Przewidziane są duże środki finansowe na zakup sprzętu i oprogramowania, które są dostosowywane do nowych warunków.

Zamykając zebranie Dyrektor podziękował za liczną frekwencję i głosy w dyskusji.


Kurs geologiczny dla samorządów powiatowych
M. Gientka
   
Utworzone od 1 stycznia 1999 r. samorządy powiatowe zostały obarczone niektórymi kompetencjami z dziedziny geologii. Starosta powiatowy został organem koncesyjnym dla złóż kopalin pospolitych, których powierzchnia nie przekracza 2 ha, a roczne wydobycie 10 000 m3; zatwierdza on projekty badań dla ujęć wód podziemnych o wydajności do 50 m3 na godzinę; przejął on także niemal całość kompetencji z dziedziny geologii inżynierskiej. Powstało 382 powiatów, wliczając w to również "powiaty grodzkie" i miasta wydzielone na prawach powiatu. Przyjąć należy, że tylko w nielicznych powiatach osoby zajmujące się tymi sprawami będą miały wykształcenie geologiczne i doświadczenie w pracy w administracji.

Wychodząc naprzeciw potrzebom powiatów Instytut zorganizował w dniach 17-19 marca br. kurs dla przedstawicieli samorządu powiatowego na temat zmian w prawie geologicznym i górniczym.

Szkolenie odbyło się w Jaworzynce koło Wisły. Program objął następujące tematy: wybrane zagadnienia z postępowania administracyjnego - mec. Anna Stańczyk (Trybunał Konstytucyjny); podstawowe pojęcia z geologii złożowej, ze szczególnym zwróceniem uwagi na błędy w dokumentowaniu złóż - prof. dr hab. Ryszard Wyrwicki (Uniwersytet Warszawski, zastępca przewodniczącego Komisji Zasobów Kopalin); hydrogeologia i geologia inżynierska - prof. dr hab. Andrzej Sadurski (PIG); prawo geologiczne i górnicze - mgr Michał Gientka (PIG); zasady koncesjonowania poszukiwań i eksploatacji kopalin - mgr Barbara Koszarowska (NFOŚiGW); dotychczasowe formy współpracy geologów wojewódzkich z Ministerstwem OŚZNiL - inż. Edward Werbanowski (MOŚZNiL); zagadnienia kartografii geośrodowiskowej w planowaniu przestrzennym - dr Małgorzata Sikorska-Maykowska (PIG).

W szkoleniu uczestniczyło 57 osób. Tylko około 30 % uczestników miało wykształcenie geologiczne lub zbliżone (górnicy, geografowie), stąd wiele przedstawianych zagadnień stanowiło dla większości z nich całkowitą nowość.


Polsko-czeska narada geofizyków i geologów w Oddziale Dolnośląskim PIG
S. Cwojdziński
   
W dniach 21 i 22 stycznia 1999 r. w Oddziale Dolnośląskim PIG odbyło się spotkanie geofizyków i geologów Polski i Czech. Celem narady było uzgodnienie zasad współpracy dotyczącej badań geofizyczno-geologicznych na obszarze Sudetów.

W naradzie wzięli udział przedstawiciele przedsiębiorstwa Geofizyka z Brna - dyrektor Pavel Misek, Vit Hladil i Jiři Sedlak, Czeskiej Służby Geologicznej z Oddziału w Brnie - Oldrich Krejči, ze strony polskiej - A. Kurcz z Departamentu Geologii MOŚZNiL w Warszawie, dyrektor A. Gajewski, A. Pepel i J. Farbisz z Przedsiębiorstwa Badań Geofizycznych oraz gospodarze z Oddziału Dolnośląskiego PIG - S. Cwojdziński, A. Ihnatowicz i W. Kozdrój. Wrocławskie spotkanie nawiązywało do podobnych spotkań organizowanych przez Geonaftę w Krakowie, podczas których skoordynowano współpracę polsko-słowacką w zakresie badań geofizyczno-geologicznych w Karpatach.

Dotychczasowe badania geofizyczne w Sudetach były przez obie strony wykonywane niezależnie, stąd uzyskane obrazy nie łączą się, lecz kończą się na granicach państw. Uzgodniono wymianę danych grawimetrycznych i magnetycznych i opracowanie wspólnych map całych Sudetów. Zgodzono się także co do wykonania w Sudetach głębokich badań magnetotellurycznych oraz kompleksowej interpretacji geofizyczno-geologicznej wzdłuż 6 regionalnych profili, przecinających południową część monokliny przedsudeckiej, blok przedsudecki i Sudety, aż po północno-czeską płytę kredową.

Powołano zespół koordynacyjny w składzie: J. Farbisz, J. Sedlak, A. Pepel i S. Cwojdziński, który ma przygotować założenia projektu takich badań.


Współpraca polsko-litewska w dziedzinie geofizyki
Cz. Królikowski
   
Obszerny artykuł w ubiegłym (3/94) numerze "Wiadomości" o ogólnym tytule "Współpraca polsko-litewska" zdawał się sugerować, że obejmie wszystkie aspekty współpracy Instytutu z partnerami litewskimi. Pominął on jednakże trwającą od dawna współpracę w dziedzinie geofizyki.

W latach 1996-1998 zrealizowany został temat Badanie pola magnetycznego i grawimetrycznego Polski i Litwy. W jego wyniku opracowano mapy anomalii magnetycznych i grawimetrycznych w obszarze przygranicznym. Udało się ujednolicić tam i połączyć zdjęcia grawimetryczne i magnetyczne o różnych charakterach. Ponadto wymieniono podstawowe materiały grawimetryczne i magnetyczne Litwy i północno-wschodniej Polski. Będą one służyć do interpretacji anomalii pod kątem zagadnień strukturalno-tektonicznych i petrologicznych masywu suwalskiego i jego otoczenia. Mapy te będą w tym roku opublikowane przez Instytut.

Od 1997 roku realizowany jest kolejny projekt: Strukturalno-tektoniczna charakterystyka podłoża krystalicznego w oparciu o dane pól potencjalnych NE Polski i Litwy. Celem jego jest kompleksowa analiza danych geofizycznych z tego obszaru. Zawiera on trzy główne zadania: 1. Grawimetryczne i magnetyczne pomiary po obydwu stronach granicy oraz uzupełniające zdjęcie magnetyczne w litewskiej strefie przygranicznej; 2. Strukturalno-tektoniczną rejonizację w syneklizie perybałtyckiej i na wyniesieniu mazursko-białoruskim; 3. Modelowanie geofizyczne na podstawie danych pól potencjalnych wzdłuż profilu głębokich sondowań sejsmicznych P4 z programu "Polonaise". Wynikiem będą m.in. mapy anomalii pól potencjalnych, ich transformacje, a także rejonizacja i charakterystyka głównych jednostek strukturalnych podłoża prekambryjskiego.

Kierownictwo w obydwu tematach sprawują ze strony litewskiej J. Jacyna, ze strony polskiej Cz. Królikowski. Od początku towarzyszy naszej współpracy bardzo dobra atmosfera. Nie ma problemów z udostępnianiem i wymianą niezbędnych materiałów, a wspólne sesje robocze, organizowane na przemian w Warszawie i w Wilnie, są bardzo owocne.


Badania rop naftowych z regionu bałtyckiego
J. Pokorski
   
W październiku 1998 roku odbyła się w Wilnie międzynarodowa konferencja Perspektywy poszukiwań ropy naftowej w rejonie bałtyckim. Omawiano głównie wyniki współpracy międzynarodowej w zakresie głębokiej budowy geologicznej obszaru Bałtyku i przyległego lądu. Szczególną uwagą i zainteresowaniem cieszyły się wyniki badań skał macierzystych dolnego paleozoiku. Badania te, rozpoczęte przez zespół skandynawsko-litewsko-łotewski z dużym rozmachem, postanowiono kontynuować zapraszając również geologów z Polski do udziału w tych pracach.

Nowy temat Oil in the Baltic region: composition and origin prowadzony jest przez służbę geologiczną Danii (GEUS). Jego kierownikiem jest Jorgen Bojesen-Koefoed. W realizacji tematu uczestniczą: O. Zdanaviciute (Litwa), S. Kanev (Łotwa), A. Khubldikov (Rosja, Kaliningrad), B. Buchardt, M. Hansen, H. P. Nytoft i P. Rosenberg (Dania). Polskę reprezentuje J. Pokorski wraz z Z. Modlińskim i I. Grotek. Próbki rop naftowych uzyskano za zgodą PGNiG oraz PP Petrobaltic ze złóż położonych na Bałtyku i w lądowej strefie przybrzeżnej. W wyniku projektowanych badań wyznaczone zostaną obszary występowania skał macierzystych i określone warunki generacji i ekspulsji węglowodorów.


Ważniejsze wydarzenia marca 1999 r.
Redakcja
  • plik .doc


  • Centralne Archiwum Geologiczne Państwowego Instytutu Geologicznego
    J. Uberna, H. Sylwestrzak
  • Dodatek Specjalny (plik .doc)