Cyna jest 49. najczęściej występującym pierwiastkiem w skorupie ziemskiej, a jej średnia zawartość wynosi zaledwie 2 ppm. Cyna rodzima występuje ekstremalnie rzadko. Jej głównym minerałem rudnym jest zaś kasyteryt. Jest to minerał o twardości zbliżonej do kwarcu i podobnie jak kwarc jest wytrzymalszy od większości minerałów skałotwórczych - dlatego też bardzo często występuje na wtórnych złożach osadowych.
Historia wydobycia cyny
Cyna znana była od najdawniejszych czasów i intensywnie wykorzystywana. Znana była już prawdopodobnie w XVIII w. p.n.e. w Chinach i Japonii, a jej wykorzystanie drastycznie wzrosło wraz z wynalezieniem brązu. Kopalnie kasyterytu znane są m. in. z Półwyspu Iberyjskiego, Francji, Austrii czy Wysp Brytyjskich. O jej znaczeniu świadczą choćby liczne wspomnienia w wielu dziełach starożytnych.
Na Dolnym Śląsku, w regionie Starej Kamienicy cyna znana była prawdopodobnie od XIV wieku, a eksploatowana od XVI do końca XVIII wieku, głównie w rejonie Gierczyna, ze złóż pierwotnych. Funkcjonowało tam wówczas około 20 kopalń.
Ponownie cyną zainteresowano się w latach 80-tych XX wieku, rozważano nawet budowę nowej kopalni na złożu „Gierczyn”. Do chwili obecnej wydobycie wciąż pozostaje nieopłacalne.
Pozostałości górnictwa cyny zostały zagospodarowane na potrzeby turystyki i dziś można zwiedzać np. sztolnie nieczynnych już kopalń.
Występowanie
Złoża rud cyny występują w łupkach krystalicznych okrywy Karkonoszy (złoża Gierczyn i Krobica). Zasoby tych złóż zostały zakwalifikowane do ewentualnego wykorzystania w przyszłości (rudy pozabilansowe), przede wszystkim ze względu na drobnoziarnistość głównego minerału cynonośnego – kasyterytu (SnO2), co utrudnia przeróbkę takich rud. Genezę tych złóż jest najczęściej wiązana z działalnością roztworów hydrotermalnych. Oprócz nich kasyteryt występował w czwartorzędowych osadach rzecznych, głównie w dorzeczu Kwisy.
Na świecie największe zasoby cyny posiadają Chiny oraz Indonezja. Pozyskuje się ją tam przede wszystkim z wtórnych złóż okruchowych.
Zastosowanie
Niemal połowa produkowanej cyny wykorzystywana jest do produkcji lutów spawalniczych. Reszta stosowana jest do produkcji stopów z miedzią i ołowiem, do cynowania innych metali, do produkcji szkła typu float oraz w medycynie.
