Inne surowce chemiczne

 

Surowce ilaste do produkcji farb mineralnych

Surowce ilaste do produkcji farb mineralnych, zwane inaczej barwinami, to najczęściej produkty wietrzenia skał bogatych w związki żelaza, takie jak ochra, umbra, sjena, minie żelazowe czy ugier brunatny. Stosowane są jako pigmenty mineralne w farbach, emaliach i kitach.

W Polsce udokumentowane są tylko dwa złoża ochry, iłów i iłowców ochrowych: Buk w województwie mazowieckim i Baczyna w województwie świętokrzyskim. Żadne z nich nie jest eksploatowane, a zapotrzebowanie pokrywane jest importem.

 

Diatomit

Diatomit to skała osadowa powstała w wyniku nagromadzenia się krzemionkowych pancerzyków mikroskopijnych organizmów zwanych okrzemkami. Krzemionka budująca pancerzyki występuje w postaci amorficznej - opalu. W polskich diatomitach średnia zawartość krzemionki to około 72%. Jest to jasna, najczęściej biała lub kremowa, i lekka skała. Jest bardzo porowata oraz posiada dobre własności sorpcyjne, co sprawia, ze doskonale nadaje się jako materiały filtracyjne, sorbenty, a także nośniki różnych substancji np. nawozów czy środków ochrony roślin. Dzięki wysokiej zawartości krzemionki sprawdza się także jako materiał izolacyjny oraz polerski.

W Polsce udokumentowane są 4 złoża diatomitów, z czego eksploatowany jest tylko złoże Jawornik, w którym w 2019 r. wydobycie wyniosło 0,68 t diatomitu.

 

Stront

Stront występuje dość powszechnie w skałach osadowych, najczęściej jednak w postaci rozproszonej. Ze względu na niskie koncentracje występujące w Polsce, nie jest najczęściej ujmowany w bilansie zasobów jako odrębny surowiec - co oczywiście może się zmienić wraz z rozwojem technologii i zapotrzebowania. Stront jest srebrzystoszarym bardzo miękkim metalem, który niezwykle łatwo reaguje z innymi pierwiastkami.

Duża część strontu wykorzystywana była w produkcji ekranów telewizyjnych, jednak wraz z rozwojem technologicznym zapotrzebowanie na ten pierwiastek w tej gałęzi przemysłu z roku na rok spada. Związki strontu odpowiadają za czerwony kolor sztucznych ogni. Ponieważ stront łatwo wbudowuje się w strukturę kości, badanie jego składu izotopowego pozwala określić pochodzenie skamieniałości. Podobną metodę stosuje się także przy badaniu skał.