W dniach 18-20 września 2023 r. w Rowach odbyła się konferencja naukowa pn. "Procesy geologiczne w morzu i strefie brzegowej – GEOST IV" ,poświęcona szeroko rozumianej problematyce procesów geologicznych zachodzących obecnie i w przeszłości, w środowisku otwartego morza oraz strefie brzegowej.
Konferencja GEOST jest wydarzeniem organizowanym do tej pory cyklicznie co 2 lata (z wyłączeniem okresu pandemii) przez Uniwersytet Gdański (UG). W tym roku po raz pierwszy konferencja GEOST została zorganizowana wspólnymi siłami Pracowni Geologii Morza Katedry Oceanografii Chemicznej i Geologii Morza UG oraz Oddziału Geologii Morza (OGM) Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB.
Patronat honorowy nad konferencją objął Marszałek Województwa Pomorskiego Mieczysław Struk oraz Wójt Gminy Ustka Anna Sobczuk-Jodłowska. Patronami konferencji zostali JM Rektor Uniwersytetu Gdańskiego Prof. dr hab. Piotr Stepnowski, Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB dr inż. Mateusz Damrat oraz Przewodniczący Komitetu Badań Morza PAN dr hab. Waldemar Surosz, Prof. UG.
W trakcie konferencji przedstawiono najnowsze wyniki badań geologicznych dotyczących obszaru Morza Bałtyckiego i jego strefy brzegowej, jak również środkowego Atlantyku. Udział w wydarzeniu wzięło ponad 50 uczestników wśród których, obok przedstawicieli Państwowego Instytutu Geologicznego - PIB i Uniwersytetu Gdańskiego, znaleźli się przedstawiciele: Uniwersytetu Szczecińskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu, Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Uniwersytetu w Chersoniu, Uniwersytetu w Wilnie, Instytutu Budownictwa Wodnego PAN w Gdańsku, Instytutu Oceanologii PAN w Sopocie, Urzędu Morskiego w Szczecinie, firmy MEWO S.A. oraz Nature Research Centre w Wilnie.
Konferencję otworzyli wspólnie, dr hab. Małgorzata Witak, Prof. UG oraz dr inż. Mateusz Damrat, Dyrektor PIG-PIB, który w trakcie swojego wystąpienia zwrócił uwagę m.in. na rolę i wyzwania współczesnej geologii morza w kontekście dynamicznego wzrostu ilości inwestycji infrastrukturalnych realizowanych w obrębie obszarów morskich naszego kraju.
Otwarcie konferencji GEOST IV
Dyrektor PIG - PIB dr inż. Mateusz Damrat podczas otwarcia konferencji GEOST IV
Część referatową konferencji rozpoczął wykład plenarny dr inż. Piotra Szmytkiewicza (IBW PAN) dotyczący mechaniki i inżynierii brzegów morskich w kontekście przekopu Mierzei Wiślanej.
Uczestnicy konferencji GEOST IV podczas jednej z sesji referatowych
Zróżnicowana tematyka pierwszej sesji plenarnej dotyczyła:
- eksploracji Grzbietu Śródatlantyckiego w obszarze polskiej koncesji (dr Michał Tomczak, Oddział Pomorski (OP) PIG-PIB),
- holoceńskich zmian poziomu morza i sztormów na południowym wybrzeżu Bałtyku (prof. dr hab. Szymon Uścinowicz, IBW PAN),
- roli dryfujących gór lodowych w kształtowaniu rzeźby dna Bałtyckiego Jeziora Lodowego (dr Urszula Pączek, OGM PIG-PIB),
- śladów gór lodowych w rzeźbie i budowie dna południowego Bałtyku (dr Radosław Wróblewski, UG i MEWO),
- zagrożenia osadem wyniesionym po wybuchu Nord Stream (dr inż. Anna Przyborska, IO PAN),
- bioróżnorodności flory okrzemkowej na tle stężenia rtęci w osadach powierzchniowych zewnętrznej Zatoki Puckiej (mgr Dominika Hetko, UG).
Druga sesja plenarna dotyczyła:
- badań brzegów Bałtyku i mierzei nad nim leżących: Assessment of longshore sediment transport patterns along southeastern Baltic Sea coast (Lithuania–Latvia) based on sediment magnetic susceptibility (dr Donatas Pupienis, Vilnius University oraz Nature Research Centre in Vilnius),
- classification of soft cliff coast dynamics using remote sensing and data mining methods (dr hab. Paweł Terefenko, Prof. US),
- modelowania procesów geologicznych i dynamiki klifu (dr Łukasz Jasiński, Oddział Dolnośląski (OD) PIG-PIB),
- powstania i ewolucji wybrzeża mierzejowego w warunkach niedoboru materiału piaszczystego na przykładzie wybrzeża południowego Bałtyku (dr Paweł Sydor, OP PIG-PIB),
- nowych danych o rozwoju Mierzei Wiślanej w świetle badań odsłonięć na budowie kanału żeglugowego (mgr Krzysztof Ninard, UJ oraz dr hab. Anna Hrynowiecka, prof. PIG-PIB, OGM).
Trzecia sesja plenarna dotyczyła:
- modelu ewolucji brzegu wydmowego Zatoki Pomorskiej (dr Andrzej Giza, US),
- modelowania zmian objętościowych brzegu morskiego Mierzei Dziwnowskiej spowodowanych przez umiarkowane i słabe warunki hydrodynamiczne (dr Natalia Bugajny, US),
- zastosowania metod geofizycznych w identyfikacji form dna morskiego (mgr Marek Bogucki, MEWO),
- długoterminowej dynamiki wydm przednich na obszarze Słowińskiego PN (dr hab. Maciej Dłużewski, Prof. UW),
- gęstości traw a rozwoju wydmy przedniej na przykładzie wydm Słowińskiego PN (dr hab. Joanna Rotnicka, Prof. UAM).
Ostatni referat pokazał, jak wielowymiarowa zarówno w czasie jak i przestrzeni jest geologia morza. Wygłosiła go Pani Agata Kuźma, magistrantka z Wydziału Geografii i Geologii UJ a dotyczył on sedymentologii utworów głębokomorskich kredy dolnej w profilu Krzyworzeki w Poznachowicach Górnych.
W trakcie sesji posterowej przedstawiono 16 posterów, wśród których pracownicy PIG-PIB zaprezentowali tematykę dotyczącą:
- modelowania ruchu osuwisk z wykorzystaniem skaningu laserowego LiDAR i fotogrametrii UAV (mgr Jerzy Frydel, OGM PIG - PIB),
- podobieństw i różnic w zapisie palinologicznym z osadów Bałtyku i pobrzeży (dr hab. Anna Hrynowiecka, prof. PIG-PIB, OGM),
- warunków geologiczno-inżynierskich klifu w Jarosławcu (mgr Krzysztof Majer, PIG-PIB),
- Rynny Żarnowieckiej jako przykładu doliny tunelowej (dr Anna Małka, OGM PIG - PIB),
- budowy geologicznej podbrzeża na odcinku Ustka–Dąbki (mierzeja jeziora Bukowo) (mgr Lesław Mil, OGM PIG - PIB),
- budowy geologicznej nadbrzeża na odcinku Ustka-Dąbki (Mierzeja jeziora Bukowo) (dr Grzegorz Uścinowicz, OGM PIG - PIB),
- utylitarnego znaczenia badań strefy brzegowej w zadaniach państwowej służby geologicznej (dr Grzegorz Uścinowicz, OGM PIG - PIB).
Pracownicy Uniwersytetu Gdańskiego natomiast zaprezentowali postery dotyczące:
- otwornic w badaniach środowiska morskiego południowego Bałtyku (dr Patrycja Jernas),
- możliwości lokalnej teledetekcji satelitarnej na przykładzie rzeki Piaśnicy (dr Marcin Paszkuta),
- mikroplastiku w wodach powierzchniowych Zatoki Puckiej (dr Ewa Szymczak),
- struktury sejsmicznej wałów piaszczystych Zatoki Puckiej (dr Radosław Wróblewski).
Uczestnicy z Uniwersytetu Szczecińskiego przedstawili postery o tematyce:
- long term monitoring of Southern Baltic Sea Coastline Morphology (dr hab. Joanna Dudzińska-Nowak, Prof. US)
- analiza morfodynamiki wybrzeża wydmowego z użyciem UAV i LiDAR (mgr Jakub Śledzikowski).
Pozostałe postery dotyczyły:
- możliwości i ograniczeń zastosowania lotniczego skaningu laserowego z BSP w badaniach morfologii i morfodynamiki systemu plaża-wydmy przednie (mgr inż. Jacek Jóźwiak, SGGW),
- morfodynamiki rampy eolicznej i jej roli w zasilaniu wydmy przedniej (dr hab. Maciej Dłużewski, Prof. UW) ,
- investigations of non-tidal coastal barriers using georadar: Imaging longshore heterogeneity (dr Oleksiy Davydov, Nature Research Centre w Wilnie i Uniwersytet w Chersoniu, Ukraina, dr Donatas Pupienis, Nature Research Centre w Wilnie i Uniwersytet w Wilnie).
Ostatniego dnia konferencji odbyła się wycieczka terenowa, podczas której uczestnicy mogli zapoznać się z wynikami badań prowadzonych przez PIG-PIB w obrębie wybrzeża morskiego oraz niezapomnianymi widokami klifu w Wiciu (Budowa geologiczna obszaru – dr Grzegorz Uścinowicz), klifu w Jarosławcu (Budowa geologiczna rejonu Jarosławca – dr Grzegorz Uścinowicz, dr Paweł Sydor. Warunki geologiczno-inżynierskie w rejonie Jarosławca przedstawił mgr Krzysztof Majer z Zakładu Kartografii Geologicznej PIG - PIB. Modelowanie procesów geologicznych i dynamikę klifu objaśnił dr Łukasz Jasiński z Oddziału Dolnośląskiego PIG - PIB, a wzmożoną działalność erozyjną morza na przykładzie Zatoki Usteckiej zaprezentował dr Wojciech Jegliński, dyrektor Oddziału Geologii Morza PIG - PIB w Gdańsku.
Strona konferencji: https://geost4.ug.edu.pl/
Księga abstraktów
Tekst: Anna Hrynowiecka, Wojciech Jegliński
Zdjęcia: Andrzej Osadczuk