Polska Izba Gospodarcza „Ekorozwój” nagrodziła ekspertów PIG-PIB - Tomasza Nałęcza, Wojciecha Wołkowicza i Dariusza Choromańskiego - za projekt rozbrojenia istnej bomby ekologicznej, składowiska, w którym gromadziło się ponad 600 000 m3 silnie żrącej cieczy. Gratulujemy!
Zielone Laury to doroczne nagrody w konkursie organizowanym przez Polską Izbę Gospodarczą „Ekorozwój” (PIGE), przyznawane instytucjom, samorządom, firmom i osobom indywidualnym za działania proekologiczne, a zwłaszcza za istotny wkład w poprawę jakości wód, powietrza, gleby oraz ograniczenia hałasu.
Uroczysty finał XI konkursu Zielony Laur odbył się w dniu 6 kwietnia 2016 r. w Sali Lustrzanej Pałacu Staszica PAN w Warszawie. Galę poprowadzili prof. dr hab. Marek Gromiec, przewodniczący kapituły Zielonego Lauru, oraz Krzysztof Zaręba, prezydent PIGE. Imprezę zaszczyciło swoją obecnością wielu znakomitych gości z kraju i zagranicy, z ministrem środowiska prof. Janem Szyszko na czele. Obecni byli przedstawiciele administracji centralnej i parlamentu, włącznie z przewodniczącym Senackiej Komisji Środowiska - senatorem Zdzisławem Pupą oraz jego zastępczyniami - Jadwigą Rotnicką i Alicją Zając. W uroczystości wzięło udział także wielu przedstawicieli uczelni, instytutów i ośrodków naukowo-badawczych, a także przemysłu i samorządów oraz mediów.
Minister Jan Szyszko, dziękując i gratulując laureatom konkursu, podkreślił znaczenie wszystkich wyróżnionych przedsięwzięć dla zrównoważonego rozwoju
W gronie laureatów tegorocznej edycji konkursu znaleźli się eksperci PIG-PIB - zastępca dyrektora PIG-PIB dr Tomasz Nałęcz, dr Wojciech Wołkowicz i mgr Dariusz Choromański, którzy zostali nagrodzeni za projekt likwidacji zbiornika odpadów niebezpiecznych „Górka” w Trzebini i rekultywacji jego obszaru.
Nagrodę wręczyli naszym ekspertom przewodniczący kapituły Zielonego Lauru prof. Marek Gromiec oraz były wicepremier i minister środowiska prof. Józef Kozioł. Jak zaznaczył przewodniczący kapituły, projekt ten został uznany za jedno z najbardziej udanych przedsięwzięć proekologicznych.
Tomasz Nałęcz, składając w imieniu Instytutu podziękowania za przyznane wyróżnienie, podkreślił, że efektywna rekultywacja kamieniołomu jest rezultatem współpracy ekspertów Państwowej Służby Geologicznej z konsorcjantami przygotowującymi Wielowariantową koncepcję rekultywacji oraz Studium wykonalności, które to dokumenty były podstawą do dalszych prac firm wykonawczych. Jednocześnie zapewnił, że Państwowy Instytut Geologiczny, którego misją jest dbałość o środowisko i jego zasoby, nadal będzie rzetelnie i z troską realizował projekty, których celem jest przywrócenie wartości użytkowych i przyrodniczych terenom zanieczyszczonym
Przez wiele lat zbiornik odpadów niebezpiecznych i szkodliwych po Zakładach Surowców Ogniotrwałych „Górka” w Trzebini stanowił wielkie zagrożenie dla mieszkańców położonego niżej miasta. Zbiornik ten został założony w nieczynnym kamieniołomie o powierzchni 10,5 ha. W wyniku składowania toksycznych odpadów i przemywania ich przez wody podziemne i opadowe zgromadziło się w nim ponad 600 000 m3 silnie żrącej cieczy (pH 11-13). Składowisko to budziło niepokój mieszkańców i władz Trzebini, zwłaszcza od roku 2000, w którym doszło do niekontrolowanego wypływu do gruntu nagromadzonej w zbiorniku silnie zanieczyszczonej cieczy. Skalę zagrożenia potwierdził główny inspektor ochrony środowiska, zaliczając to składowisko do tzw. bomb ekologicznych.
W 2009 r. działający pod kierunkiem dr Tomasza Nałęcza eksperci PIG-PIB, dr Wojciech Wołkowicz i mgr Dariusz Choromański, opracowali wielowariantową koncepcję rekultywacji składowiska. Koncepcja ta z powodzeniem została wdrożona w życie w latach 2011-2015. Dzisiaj kamieniołom Górka w niczym nie przypomina składowiska odpadów. Mieszkańcy Trzebini zyskali nowe, zielone miejsce do wypoczynku i rekreacji i co najważniejsze - niebezpieczeństwo w porę zostało zażegnane.
Uroczyste zakończenie realizacji projektu odbyło się w dniu 29 października 2015 r. w obecności władz województwa małopolskiego, zarządu NFOŚiGW i władz Trzebini (Trzebinia oddycha z ulgą – księżycowy krajobraz jest już historią).
Rozbrojenie bomby ekologicznej w Trzebini to przede wszystkim efekt determinacji grupy działaczy samorządowych, ale też przykład współpracy administracji, naukowców i przedsiębiorców dążących do rozwiązania problemu zagrażającego bezpieczeństwu lokalnej społeczności. Należy także zaznaczyć, że realizacja tego skomplikowanego merytorycznie i niezmiernie kosztownego zadania (30 mln zł) nie byłaby możliwa bez istotnego wsparcia ze strony NFOŚiGW, który sfinansował trzy etapy prac, z procesem rekultywacji włącznie.
Laureaci konkursu z PIG-PIB (od lewej): dr Wojciech Wołkowicz, mgr Dariusz Choromański, dr Tomasz Nałęcz oraz dr Edyta Majer – zastępca dyrektora PIG-PIB, dyrektor ds. Państwowej Służby Geologicznej
„Rodzinne” zdjęcie laureatów XI edycji Zielonego Lauru
To już 3 Zielony Laur dla PIG-PIB! Po raz pierwszy nagrodą tą uhonorowano ekspertów PIG-PIB w 2007 r. - za opracowanie map i atlasów geochemicznych Polski (patrz Przegląd Geol., 2008, nr 2), po raz drugi w 2015 r. - za wkład w zrównoważone gospodarowanie wodami podziemnymi (Zielony Laur dla Państwowej Służby Hydrogeologicznej). No cóż, ambicje rosną i nasuwa nam się pytanie, który z zespołów eksperckich zdobędzie kolejny Zielony Laur dla naszego Instytutu.
Tekst: Anna Bagińska i Wojciech Brochwicz-Lewiński
Zdjęcia: Anna Bagińska
