SKAŁY OSADOWE
Skały osadowe to utwory geologiczne stanowiące nagromadzenie cząstek mineralnych i organogenicznych w zbiornikach wodnych lub subaeralnych. Utwory te są zbudowane z okruchów skał starszych, a także z nowych minerałów, które powstały na miejscu depozycji. Materiał okruchowy jest transportowany do zbiorników sedymentacji przez wiatr, wodę i lód. Skały osadowe dzieli się na luźne (nieskonsolidowane) i zwięzłe. Do skał osadowych zalicza się także produkty rozpylenia lawy podczas erupcji (utwory piroklastyczne).
Kolejne kryterium podziału odnosi się do natury składników pierwotnych; są to:
- składniki okruchowe przenoszone przez wleczenie,
- składniki ilaste transportowane głównie w zawiesinie,
- składniki chemiczne transportowane w postaci roztworów.
Najliczniejszą grupę skał osadowych stanowią utwory okruchowe, złożone z fragmentów skał, ziaren mineralnych i bioklastów. Zależnie od wielkości ziaren (uziarnienia) wyróżnia się: skały psefitowe (żwir, gruz, zlepieńce, brekcje), psamitowe (piaski, piaskowce), aleurytowe (pyły, pyłowce) oraz pelitowe (iły, iłowce, łupki). Te ostatnie wydziela się jako osobną grupę: skały ilaste.
Wśród osadów chemicznych przeważają skały węglanowe. Ponadto wyróżnia się skały żelaziste, krzemionkowe, fosforanowe, siarczanowe i solne. Osobną grupę stanowią torfy oraz węgle brunatne i kamienne.
Skały osadowe są od zarania dziejów wykorzystywane przez człowieka jako kamienie budowlane, surowce ceramiczne lub chemiczne oraz źródła energii (ropa naftowa).
