granit

Skały - Skały metamorficzne

Spis treści

SKAŁY METAMORFICZNE

marmurSkały metamorficzne są produktami przeobrażenia wszystkich typów skał (magmowych, osadowych oraz wcześniej powstałych metamorficznych) przez procesy metamorfizmu. Zjawiska te    prowadzą do zmiany struktury i składu mineralnego skały i zachodzą w warunkach temperatur i ciśnień wyższych niż te, które panują w przypowierzchniowych warstwach Ziemi, przy czym stan skupienia minerałów w trakcie tych przemian pozostaje stały. Do procesów metamorficznych należą również procesy przenikania (migracji) substancji chemicznych zachodzące na drodze dyfuzji.

 

Czynnikami metamorfizmu są: temperatura, ciśnienie statyczne, ciśnienie kierunkowe oraz obecność nośników (rozpuszczalników) ułatwiających wędrówkę substancji. Najważniejszymi wskaźnikami warunków tworzenia się skał metamorficznych są występujące w nich minerały. Mogą to być minerały pojedyncze lub ich zespoły (paragenezy).

 

Niektóre minerały są wspólne dla skał magmowych i metamorficznych, należą do nich skalenie, kwarc, łyszczyki, amfibole i pirokseny. W obrębie trzech ostatnich grup minerałów są jednak minerały występujące wyłącznie w skałach metamorficznych: flogopit (łyszczyk); aktynolit, antofyllit, glaukofan (amfibole); jadeit, omfacyt (pirokseny).

 

Bardziej charakterystyczne (typomorficzne) są minerały, których występowanie jest związane wyłącznie ze skałami metamorficznymi. Obecność takich minerałów określa warunki, w jakich przebiegały procesy metamorfizmu. Do takich należą trzy minerały o identycznym składzie chemicznym Al2SiO5:

  • sillimanit – typowy dla wysokich temperatur i ciśnień;
  • andaluzyt – typowy dla wysokich temperatur i niskich ciśnień;
  • dysten – typowy dla wysokich ciśnień.

 

Wykształcenie i ułożenie minerałów w skałach metamorficznych określa ich teksturę, która zwykle jest kierunkowa. Kierunkowość najczęściej podkreślają laminy i soczewki kwarcowe, „oczka” skaleniowe i pakiety łyszczykowe.