Skały osadowe - Skały okruchowe

Spis treści

SKAŁY OKRUCHOWE żwirSkały okruchowe dzielimy na:

- grubookruchowe o wielkości ziaren powyżej 2 mm
- średniookruchowe o wielkości ziaren 2- 0,063 mm
- drobnookruchowe o wielkości ziaren poniżej 0,063 mm.


Luźne skały grubookruchowe to żwiry i gruzy, różniące się owalnymi lub ostrokrawędzistymi zarysami ziarn. Po lityfikacji tworzą one zlepieńce i brekcje. Bywają one jednoskładnikowe (oligomiktyczne, np. zlepieńce kwarcowe) lub złożone z wielu składników (polimiktyczne). Nazwy żwirów i zlepieńców często określają ich pochodzenie np. żwir lodowcowy, zlepieniec rzeczny itp.


Luźne skały średniookruchowe to piaski, a zlityfikowane piaski - piaskowce. Podstawę nowoczesnej klasyfikacji piaskowców stanowi systematyka Krynine`a (1948) oparta na projekcji trójkąta równobocznego, w którego narożach znajdują się: kwarc, skalenie oraz miki. Obecnie diagram ten ma znaczenie historyczne, a klasyfikacje piaskowców są oparte na trójkącie R. H. Dotta (1964), w którego narożach wpisano kwarc, skalenie i okruchy skał. Skład spoiwa piaskowców określa przymiotnik, np. piaskowce wapniste, glaukonitowe, żelaziste. w zależności od środowiska depozycji wyróżnia się piaskowce rzeczne, fluwioglacjalne, wydmowe itp. Warstwy piaskowców mają dobre właściwości kolektorskie – występować w nich mogą złoża ropy naftowej i gazu ziemnego.


Luźne skały drobnookruchowe to pyły i muły przeobrażające się w procesach posedymentacyjnych w pyłowce i mułowce. Szczególną odmianą jest less – pylasty osad eoliczny. Najdrobniej uziarnione skały okruchowe (iły, iłowce, łupki) należą do skał ilastych.