O projekcie

 

Jednym z zadań realizowanych przez Państwowy Instytut Geologiczny-Państwowy Instytut Badawczy jest „Monitoring odkrywkowej eksploatacji kopalin” (MOEK). Głównym celem zadania jest gromadzenie informacji dla terenu całego kraju o skali niekoncesjonowanej eksploatacji kopalin. Zadanie to realizowane jest na zlecenie Ministra Środowiska i finansowane w całości ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Niekoncesjonowane wydobycie kopalin stanowi przyczynę wielu szkód o charakterze środowiskowo-społeczno-finansowym, generując również straty dla Skarbu Państwa.

Przede wszystkim wpływa w negatywny sposób na konkurencyjność gospodarki, stawiając podmioty eksploatujące kopaliny bez koncesji w uprzywilejowanej sytuacji w stosunku do firm działających legalnie. Największe straty odczuwane są w sektorze małych przedsiębiorstw górniczych, których roczne wydobycie nie przekracza 10 tys. ton.

Ponadto, w wyniku takiej działalności często powstają wyrobiska stwarzające realne zagrożenie bezpieczeństwa publicznego ze względu na brak oznakowań i zabezpieczeń, a także dla obiektów infrastruktury, w tym dróg i linii energetycznych (Fot. 1 i 2).

Skutki niekoncesjonowanej eksploatacji to także:

  • niekontrolowany ubytek w bilansie zasobów naturalnych kraju,
  • niekontrolowane użytkowanie i trwała degradacja gruntów oraz krajobrazu,
  • nieodwracalne przekształcenia środowiskowe,
  • pozostawienie nisz często wykorzystywanych do nielegalnego składowania odpadów,
  • nieracjonalna gospodarka surowcami mineralnymi.

Stan zasobów kopalin w Polsce ulega ciągłemu zmniejszaniu pod względem ilości złóż, a więc i zasobów kopalin, co wpływa bezpośrednio na bezpieczeństwo surowcowe kraju.

Na podstawie przeprowadzonych dotychczas w ramach zadania prac, kameralnych i terenowych, opracowane zostały Raporty zawierające informacje na temat wyrobisk, w których, stwierdzono przede wszystkim:

  • prowadzenie eksploatacji bez koncesji zarówno poza granicami złóż, jak i w ich granicach;
  • naruszenie warunków koncesji poprzez przekroczenie granic złoża lub obszaru górniczego;
  • brak rekultywacji na złożach, na których eksploatacja została zaniechana.

 Poza ww. wymienionymi aspektami w Raportach znajdują się także: ogólna charakterystyka fizyczno-geograficzna powiatu z uwzględnionymi warunkami geologiczno-surowcowymi, opis przeprowadzonych prac kameralnych i terenowych, porównanie statusu wyrobisk zinwentaryzowanych w latach ubiegłych ze statusem w kolejnej inwentaryzacji, czy zagrożenia środowiskowe.

Przy okazji realizacji prac terenowych, rejestrowano także nielegalnie składowane odpady w wyrobiskach podlegających inwentaryzacji, zarówno w niszach eksploatacyjnych/ poeksploatacyjnych, jak i w najbliższym ich otoczeniu (w strefach krawędziowych czy wzdłuż dróg dojazdowych). Na przestrzeni lat obserwuje się silny wzrost liczby wyrobisk wykorzystywanych do nielegalnego składowania odpadów (Fot. 3). 

          102007_014_04-male.jpg

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Fot. 1 Uszkodzenie słupa energetycznego w konsekwencji nielegalnie prowadzonych prac wydobywczych

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 102806 028 03male

Fot. 2 Niebezpieczne skutki niekoncesjonowanej eksploatacji kopalin

 smieci2

Fot. 3 Odpady w nielegalnym wyrobisku

 

Informacją dodatkową pozyskiwaną w ramach zadania jest wstępna analiza zgodności faktycznego stanu zagospodarowania złóż, a stanem zagospodarowania, o jakim wiedzę ma PSG (w formie bazy MIDAS) na podstawie informacji przesyłanych przez użytkownika złoża. Przeprowadzone prace wykazały wiele niezgodności w tym zakresie, co może sugerować brak rzetelnego przepływu danych do PSG.

 

HISTORIA PROWADZONYCH DZIAŁAŃ