Relacja 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Uczestnicy podczas otwarcia 3WGS

 

Uroczystego otwarcia konferencji dokonał prof. dr hab. Krzysztof Szamałek, Dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB. Specjalne wystąpienie do uczestników skierował również prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos, Główny Geolog Kraju, który podkreślił rolę współpracy międzysektorowej w rozwiązywaniu aktualnych wyzwań branży oraz w rozwijaniu nowoczesnych narzędzi wspierających administrację geologiczną.

Prof. dr hab. Krzysztof Szamałek podczas otwarcia 3.WGS

Wystąpienie Głównego Geologa Kraju prof. dr. hab. inż. Krzysztofa Galosa

 

W ramach konferencji odbyło się osiem paneli dyskusyjnych, w których poruszano różnorodne aspekty pracy w administracji geologicznej oraz omawiano bieżącą sytuację prawną mającą wpływ na sektor geologiczno-górniczy. Wybrana formuła wydarzenia, oparta na wymianie doświadczeń i poglądów, stanowiła kontynuację pozytywnych doświadczeń z poprzednich edycji konferencji. Wśród panelistów znaleźli się przedstawiciele administracji geologicznej, przedsiębiorców oraz innych instytucji zaangażowanych w omawiane zagadnienia. Uczestnicy konferencji mieli także możliwość aktywnego udziału w dyskusjach, zadawania pytań i dzielenia się wiedzą, co znacząco wzbogaciło merytoryczną wartość spotkania.

Pierwszego dnia konferencji zaprezentowano cztery referaty, w tym jeden wprowadzający do pierwszego panelu dyskusyjnego, który uwypuklił kluczowe problemy przedsiębiorców górniczych mające wpływ na tło inwestycji geologiczno-górniczych oraz przedstawił diagnozę czynników ograniczających dostęp do złóż i ich zasobów. Pierwszy inauguracyjny panel moderował prof. dr hab. Krzysztof Szamałek. Uczestnicy mieli okazję przedstawić kluczowe problemy wynikające z działalności w sektorze geologiczno-górniczym oraz podzielić się swoimi doświadczeniami i spostrzeżeniami.

Paneliści 1. panelu dyskusyjnego (od lewej: dr inż. Łukasz Machniak, dr Marzena Gancarz, prof. dr hab. inż. Krzysztof Galos, dr Piotr Otawski, Agata Spiżewska, prof. dr hab. Krzysztof Szamałek- moderator)

 

Referat drugi dotyczył wód podziemnych, w szczególności zasobów eksploatacyjnych oraz ewidencji ich poboru. Dr Małgorzata Woźnicka zwróciła uwagę na problem zawyżania wielkości zasobów eksploatacyjnych wynikający z uwarunkowań prawnych. W trakcie wystąpienia zapowiedziano również planowaną ankietę skierowaną do administracji geologicznej, której celem będzie identyfikacja problemów w postępowaniach administracyjnych oraz przygotowanie propozycji zmian legislacyjnych.

Dr Małgorzata Woźnicka w trakcie wystąpienia

 

W kolejnym wystąpieniu przybliżono prace nad powołaniem Sekcji Geologii Samorządowej Polskiego Towarzystwa Geologicznego, określono jej cele oraz zachęcono do udziału w planowanym na styczeń 2025 r. I Sympozjum pn. „Wybrane problemy geologii samorządowej w Polsce”.

 

Dr Rafał Sikora oraz Marek Czernek prezentują cele PTGeolu oraz Sekcji Geologii Samorządowej

 

Ostatnia prezentacja, wygłoszona przez sponsora wydarzenia, dotyczyła platformy zakupowej kruszywa „Platforma SCHÜTTFLIX”.

W pierwszym dniu odbyło się również robocze spotkanie Głównego Geologa Kraju z geologami wojewódzkimi, na którym przedstawione zostały planowane kierunki zmian ustawy prawo geologiczne i górnicze. Geolodzy wojewódzcy poruszyli natomiast najważniejsze problemy w obszarze działania wojewódzkich organów administracji geologicznej.

Geolodzy wojewódzcy na spotkaniu z Głównym Geologiem Kraju prof. dr. hab. inż. Krzysztofem Galosem

 

W drugim dniu konferencji odbyły się trzy panele dyskusyjne, których tematyka dotyczyła złóż w ujęciu ich ochrony i planowania przestrzennego, dokumentowania i eksploatacji, w tym nielegalnej. Pierwszy panel rozpoczął się od wykładu wprowadzającego, którego tezy dotyczyły podstawowych problemów związanych z ochroną złóż na terenach gminnych a wynikających m.in.: z braku spójności w planowaniu przestrzennym, chaotycznej urbanizacji i suburbanizacji, fragmentacji własności gruntów czy niskiej partycypacji społecznej w procesach planistycznych.

Dyskusja skupiła się na ocenie wprowadzanych zmian w ustawie o zagospodarowaniu przestrzennym i ich wpływie na funkcjonowanie ochrony kopalin. Poruszono również kwestie związane z waloryzacją złóż, opracowaniem wykazu złóż strategicznych oraz audytem krajobrazowym.

Uczestnicy 2. panelu dyskusyjnego (od lewej: Iwona Kędzierska-Gębska, Magdalena Piątkowska, Paweł Mikołajewski Szymon Dolata, Michał Kowalski – moderator)

 

Kolejny panel dyskusyjny zdominowany był problemami związanymi z dokumentowaniem złóż oraz podziałem i określaniem kompetencji organów. Zagadnienia, nad którymi dyskutowali paneliści dotyczyły zasadności zdefiniowania granic złoża (brak jest takiej definicji w prawodawstwie), poprawności i jakości dostarczanych do organów administracji dokumentacji, a także roli organu nadzoru górniczego w procesie opiniowania projektów zagospodarowania złóż. Polemika obejmowała również ważne kwestie związane z obowiązującą formą przekazywanej do organów administracji geologicznej dokumentacji oraz załączników mapowych i związanych z tym problemów technicznych.

Uczestnicy 3. panelu dyskusyjnego (od lewej: Piotr Wojtaszek, Grażyna Szałamacha, Michał Sokołowski, Jarosław Mgłosiek, Marzena Gancarz – moderator)

 

Trzeci panel koncentrował się na niekoncesjonowanej działalności związanej z wydobywaniem kopalin, omawiając zarówno kwestie formalne, administracyjne, jak i jej wpływ na środowisko oraz gospodarkę. Wprowadzeniem do panelu były wygłoszone dwie prezentacje: „Wstępnie o niekoncesjonowanej eksploatacji kopalin w Polsce” (którą przedstawiła dr Olimpia Kozłowska – Z-ca dyrektora PIG-PIB ds. państwowej służby geologicznej) oraz „Nielegalna eksploatacja kopalin” (prezentowana przez Janusza Orlofa – Zastępcę Dyrektora Departamentu Ochrony Środowiska i Gospodarki Złożem Wyższego Urzędu Górniczego). Koncentrowały się one na zagadnieniach związanych z przedstawieniem skali nielegalnej eksploatacji w Polsce, skutkach środowiskowych i gospodarczych oraz rozwiązaniach prawnych umożliwiających wprowadzenie sankcji karnych dla przedsiębiorstw/osób fizycznych.

Dyskusja natomiast skupiła się wokół tematyki zapobiegania nielegalnej eksploatacji złóż. Zwrócono uwagę, że administracja geologiczna nie posiada zasobów kadrowych, które mogą umożliwić szybkie jej reagowanie na zgłoszenia.

Dodatkowo zaproponowano zmiany w przepisach prawnych (np. wprowadzenie opłaty podwyższonej dla gruntów klas V-VI), kontrolę pozyskiwania kruszywa w inwestycjach liniowych w aspekcie ich legalności, akcje edukacyjne dla społeczności, organów samorządowych oraz instytucji kontrolnych (policja, prokuratura, PGW Wody Polskie).

 

Uczestnicy 4. panelu dyskusyjnego (od lewej: Jolanta Pomorska, Hubert Schwarz, Tomasz Lizoń, dr Olimpia Kozłowska, Janusz Orlof – moderator)

 

Trzeci dzień konferencji rozpoczął się panelem poświęconym zagadnieniom likwidacji zakładów górniczych z uwzględnieniem zagospodarowania odpadów. Dyskusja pokazała, że temat ten jest szczególnie złożony, zwłaszcza w kontekście wypełniania czynnych wyrobisk zakładów górniczych.

Problem, który został poruszony na początku dyskusji dotyczył możliwości wykorzystania odpadów do rekultywacji wyrobisk, w tym uzyskania niezbędnych zezwoleń i wymagań dla zakładu, w przypadku, gdy przedsiębiorca będzie zamierzał wybudować na swoim terenie instalacje do przerobu odpadów. Zwrócono również uwagę na kwestie proceduralne i techniczne w przypadku wypełniania wyrobisk produktem (tj. gdy nastąpi utrata statusu odpadu), które z punktu widzenia przedsiębiorcy są obecnie złożone i wymagają znacznych nakładów finansowych. Stwierdzono, że zastosowanie odpadów do rekultywacji wyrobisk wymaga modyfikacji niektórych zapisów prawa.

Ponadto zwrócono również uwagę, że wydając decyzje rekultywacyjne nie należy się obawiać innych kierunków rekultywacji niż rolny, które mogą być korzystniejsze z punktu widzenia społeczności lokalnej oraz aspektów środowiskowych i krajobrazowych gminy. Pomocnym dla przedsiębiorców i organów nadzoru byłoby opracowanie wytycznych dla przedsiębiorców, którzy są zainteresowani wykorzystaniem odpadów w procesie rekultywacji wyrobisk.

Uczestnicy 5. panelu dyskusyjnego (od lewej: Krzysztof Halaczek, Agnieszka Dzik, Łukasz Ludwisiak, Beata Trybus, Mariusz Rolek – moderator, Tadeusz Styn)

 

Kolejny 6. panel dyskusyjny, skupiony na wyzwaniach i dylematach związanych z Krajowym Planem w dziedzinie Energii i Klimatu, przyciągnął dużą uwagę uczestników. Poruszone zostały na nim zagadnienia dotyczące transformacji energetycznej w branży górniczej. Omówiono cele i założenia Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu. Stwierdzono, że nie zawiera on żadnych zapisów obejmujących wsparcie dla społeczeństwa, natomiast niektóre mogą być nierealne do realizacji ze względu na ich zbyt dużą ogólność.

Zwrócono również uwagę, że wprowadzone regulacje w ustawie Prawo geologiczne i górnicze odnoszą się już do zapisów zawartych w dokumencie strategicznym w ramach transformacji energetycznej. Omówiono również kwestie zapisów Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady UE w sprawie redukcji metanu w sektorze energetycznym, które nakłada na podmioty branży górniczej obowiązek monitorowania, raportowania i ograniczania emisji metanu w Polsce.

Kontrowersje wśród panelistów i zgromadzonych uczestników dotyczyły przyjętych limitów emisji metanu, terminów wdrożenia zapisów tego rozporządzenia oraz związanych z tym kosztów.

Uczestnicy 6. panelu dyskusyjnego (od lewej: Maciej Młynarczyk, dr hab. Miranda Ptak, Rafał Kudrewicz, Marek Sioła, Anita Palukiewicz – moderator)

 

Ostatni panel trzeciego dnia konferencji, dotyczący dokumentowania geologiczno-inżynierskiego oraz geotechnicznego, wywołał długą dyskusję, w trakcie której uczestnicy wymieniali się doświadczeniami i wskazywali na kluczowe wyzwania związane z praktycznym zastosowaniem obowiązujących standardów. Szczególną uwagę zwrócono na problemy (bariery i przeszkody) w dokumentowaniu geotechnicznym z punktu widzenia przedsiębiorcy, geologa dokumentatora oraz organów samorządowych. Punktem wspólnym w dyskusji była niedoskonałość przepisów prawnych i ich rozdrobnienie na kilka ustaw i rozporządzeń, a także niejednolitość ich interpretacji. Zdaniem przedsiębiorców, zapisy prawa są różnie interpretowane przez organy administracji geologicznej a procedura zatwierdzająca projekt robót geologicznych zbyt obszerna. W trakcie dyskusji padło wiele wniosków o zaktualizowanie przepisów prawnych oraz wzmocnienie roli geologii inżynierskiej.

Uczestnicy 7. panelu dyskusyjnego (od lewej: Piotr Wąsik, Anna Szulik, Piotr Paprocki, dr Edyta Majer, dr inż. Jarosław Kos – moderator)

 

Ostatni panel dyskusyjny dotyczył tematyki zagrożeń geologicznych związanych z osuwiskami i zapadliskami (na terenach po eksploatacji górniczej). W trakcie panelu przedstawiono problemy dotyczące kompetencji i finansowania działań geologów powiatowych w aspekcie rejestrowania i monitorowania osuwisk.

Zwrócono uwagę na brak podstaw prawnych do klasyfikacji osuwisk (Karta osuwiska) jako informacji geologicznej (a wg geologów powiatowych jest to istotna kwestia), a także na problemy związane z dostępem do terenu, szczególnie na działkach prywatnych. W drugiej części panelu skupiono się nad zagadnieniami powstawania zapadlisk na terenach pogórniczych oraz na metodach ich likwidacji z punktu widzenia przepisów prawnych.

Zwrócono również uwagę na potrzebę usprawnienia wymiany informacji (obecnie jest to możliwe tylko w formie zapytania o opinię) pomiędzy organami nadzoru górniczego oraz innymi instytucjami dotyczącej zinwentaryzowanych zapadlisk i terenów nimi objętych.

Na koniec zaprezentowano nową aplikację Systemu Osłony Przeciwosuwiskowej SOPO, która jest aplikacją publikacyjną i edycyjną umożliwiającą zgłoszenie osuwisk i uwag do każdego zarejestrowanego w bazie osuwiska również z poziomu starostw.

Uczestnicy 8. panelu dyskusyjnego (od lewej: Daniel Huk, Marek Czernek, Hanna Bukowy-Olejnik, Janusz Orlof, dr Tomasz Wojciechowski – moderator)

 

Odbyło się także spotkanie geologów wojewódzkich, przedstawicieli nadzoru górniczego, Ministerstwa Klimatu i Środowiska oraz państwowej służby geologicznej, na którym omówione zostały m.in. problemy w różnych obszarach działania i współpracy zaproszonych gości, związane również z ostatnimi zmianami przepisów prawa geologicznego i górniczego.

Uczestnicy spotkania

 

Konferencja Współczesna Geologia Samorządowa to wydarzenie, które ma ogromne znaczenie dla geologów, górników, przedstawicieli administracji geologicznej i wszystkich podmiotów zaangażowanych w ochronę środowiska naturalnego. Uczestnicy konferencji mieli okazję nie tylko do wymiany własnych doświadczeń, poglądów i wiedzy, ale przede wszystkim do zacieśnienia szeroko rozumianej współpracy.

Organizatorzy bardzo dziękują uczestnikom, prelegentom, instytucjom, które udzieliły patronatów oraz sponsorom. Ich obecność i aktywność na konferencji wniosła znaczący wkład w dalszy rozwój geologii i górnictwa. Liczymy, że taka współpraca będzie kontynuowana w przyszłości.

Konferencja przygotowana została przez Zakład Geologii Środowiskowej PIG-PIB w ramach zadania państwowej służby geologicznej „Geologia Samorządowa serwis informacyjno-edukacyjny PIG-PIB w zakresie geologii, górnictwa, ochrony środowiska, administracji i przepisów prawa” . Zadanie to jest finansowane ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki i Wodnej.