Nielegalne składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym
Nielegalne składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym
W przypadku odpadów, które zostały zdeponowane/porzucone w środowisku np. w wyrobiskach po eksploatacji kopalin, na działkach rolnych i leśnych czy na nieruchomościach niezabudowanych w sposób niezgodny z prawem (np.: brak pozwoleń na prowadzenie takiej działalności, zanieczyszczony teren ma inne przeznaczenie niż magazynowanie czy składowanie odpadów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego czy studium uwarunkowań i zagospodarowania przestrzennego) a sprawca odpowiedzialny za deponowanie odpadów jest nieznany możemy stwierdzić, że mamy do czynienia z nielegalnym składowaniem odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym.
W przypadkach nielegalnego składowania odpadów główny problem stanowi ustalenie faktycznego sprawcy, który zdeponował odpady w sposób niezgodny z prawem w środowisku. Zgodnie z art. 26 ust.1 Ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz.797 z późn. zm.), to na posiadaczu odpadów (wg definicji art. 3 ust.1 pkt 19) ciąży obowiązek ich niezwłocznego usunięcia z miejsc nieprzeznaczonych do składowania odpadów. Natomiast gdy trudno jest ustalić posiadacza odpadów lub wręcz jest to niemożliwe, ustawodawca we wspomnianym powyżej art. 3 pkt 19 wskazał, poprzez domniemanie, że władający powierzchnią ziemi (w rozumieniu art. 3 pkt 44 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska - tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r., poz. 1219 z późn. zm.) jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości i to on z mocy prawa jest odpowiedzialny za uprzątnięcie terenu. Obowiązek ten, władający terenem, może przenieść na faktycznego posiadacza odpadów tylko i wyłącznie gdy dysponuje dowodami, że to nie on dopuścił się zanieczyszczenia terenu i znana jest tożsamość tego posiadacza odpadów. W każdym innym przypadku odpowiedzialność ponosi władający terenem.
Jeżeli posiadacz odpadów nie wywiązuje się z przestrzegania zapisów prawa, właściwy organ administracji nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania. Nakaz wydawany jest w drodze decyzji z urzędu, w której określa się: termin usunięcia odpadów, rodzaj odpadów oraz sposób usunięcia odpadów (art. 26 ust.6 Ustawy o odpadach). Decyzję wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta. Natomiast gdy zdarzenie miało miejsce na terenach zamkniętych (zdefiniowanych w art. 3 pkt 40 Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska) oraz na nieruchomościach, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi, decyzję wydaje regionalny dyrektor ochrony środowiska. W przypadku gdy nieruchomość położona jest na obszarze dwóch lub więcej organów, orzekanie należy do tego organu na którego obszarze położona jest większa część nieruchomości (art. 21 § 1, pkt 1 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r., poz. 256 z późn. zm.: Rakoczy B., 2016).
W praktyce może zdarzyć się przypadek, że odpady zdeponowane zostały w sposób nielegalny na granicy dwóch gmin i zalegają częściowo na obszarze jednej gminy jak i drugiej. Wówczas obowiązek wydania decyzji spoczywa na organach obu gmin i dotyczy powierzchni będącej w ich granicach administracyjnych (wg Rakoczy B., 2016). Podobnie będzie w przypadku gdy odpady zostaną zdeponowane na granicy gminy i terenu zamkniętego – zobowiązany do wydania decyzji będzie zarówno wójt, burmistrz lub prezydent miasta (dla terenu właściwego sobie miejscowo) oraz regionalny dyrektor ochrony środowiska dla terenów zamkniętych (Rakoczy B., 2016).
Wykonanie obowiązków zawartych w wydanej decyzji egzekwuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta wykorzystując tryb egzekucji wynikający z przepisów o egzekucji w administracji (art. 6§1 oraz art. 15 Ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r. poz. 1427z późn.zm.). Egzekucja może zostać wykonana przy użyciu kary grzywny i/lub zastępczego wykonania decyzji tj. uprzątnięcia terenu przez organ wydający decyzję i obarczenia kosztami posiadacza odpadów (art. 26a Ustawy o odpadach).
Wyjątkiem jest, gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania przez organ administracji decyzji o cofnięciu zezwoleń związanych z gospodarką odpadami (zezwolenie na przetwarzanie odpadów oraz zezwolenie na zbieranie odpadów), stwierdzeniu ich nieważności, uchylenia lub wygaśnięcia (art. 47 Ustawy o odpadach). W tym przypadku to posiadacz odpadów, który dysponował zezwoleniem jest zobowiązany do usunięcia odpadów i powstałych z tego tytułu negatywnych skutków lub szkód w środowisku w rozumieniu Ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zapobieganiu szkodom w środowisku i ich naprawie (tekst jednolity: Dz.U. z 2020 r., poz. 2187).
Nielegalne składowanie odpadów w miejscu na ten cel nieprzeznaczonym należy zgłosić do wójta, burmistrza i prezydenta miasta.
