Podstawa prawna
Uruchomienie stacji paliw wiąże się ze spełnieniem szeregu wymogów względem środowiska, które należy uwzględnić już na etapie planowania inwestycji.
Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 10 września 2019 r w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko. (Dz.U. z 2019 r., poz. 1839) stacja paliw jest przedsięwzięciem mogącym potencjalnie znacząco oddziaływać na środowisko i wymaga uzyskania decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach zgodnie z procedurą zawartą w ustawie z dnia 3 października 2008 r. o udostępnieniu o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U z 2021 r., poz.247).
Natomiast wymagania techniczne jakie stacje paliw muszą spełniać zawarto w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 21 listopada 2005 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać bazy i stacje paliw płynnych, rurociągi przemysłowe dalekosiężne służące do transportu ropy naftowej i produktów naftowych i ich usytuowanie (t.j. Dz. U z 2014 r., poz. 1853 z późn. zm.). Paragraf § 97 ust. 1 pkt 3 tego rozporządzenia mówi o obowiązku wyposażenia stacji paliw płynnych w instalacje kanalizacyjne i inne urządzenia zabezpieczające przed przenikaniem produktów naftowych do gruntu, wód powierzchniowych i gruntowych.
Natomiast konieczność prowadzenia monitoringu wód podziemnych wynika z § 11, ww. rozporządzenia, który nakłada obligatoryjny wymóg wyposażenia w instalacje umożliwiające monitoring wód obiektów typu stacje paliw. Przepis ten uszczegółowia postanowienia ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1219 z późn. zm.) – dotyczące instalacji (stacja paliw jest instalacją w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy Prawo ochrony środowiska). Zgodnie bowiem z art. 141 tej ustawy eksploatacja instalacji nie powinna powodować przekroczenia standardów jakości środowiska. Aby wymóg ten mógł być spełniony i egzekwowany, wyposaża się instalacje w urządzenia służące do monitoringu wód.
Obowiązek zastosowania urządzeń chroniących środowisko np.: w zakresie budowy piezometrów powinien wynikać z decyzji środowiskowej, poprzedzającej proces inwestycyjny. Instalacje związane z magazynowaniem produktów będących pochodnymi ropy naftowej są przykładem inwestycji mogących spowodować skażenie środowiska glebowego i wód podziemnych. Dlatego też na terenie stacji niezbędnym jest stosowanie zabezpieczeń uniemożliwiających migrację wycieków, a także wykonanie piezometrów w celu obserwacji jakości wód podziemnych.
W celu zaprojektowania monitoringu wód podziemnych i montażu piezometrów niezbędne jest dokładne rozpoznanie budowy geologicznej i warunków hydrogeologicznych podłoża terenu przeznaczonego na inwestycję.
Dokumentacje
Dokumentacje niezbędne do budowy piezometrów
Wykonanie otworów obserwacyjnych – piezometrów, poprzedzone powinno być wykonaniem Projektu robót geologicznych. Dokument taki należy przedłożyć do zatwierdzenia właściwemu organowi administracji geologicznej (w przypadku stacji paliw jest to starosta), który ma 30 dni na wydanie decyzji o zatwierdzeniu projektu lub zgłoszeniu uwag. Po otrzymaniu decyzji zatwierdzającej Projekt robót geologicznych, wykonawca robót geologicznych jest zobowiązany zgłosić zamiar przystąpienia do wykonywania robót geologicznych właściwemu organowi administracji geologicznej, organowi nadzoru górniczego (w przypadku lokalizacji w obszarze górniczym) oraz wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwym ze względu na miejsce wykonywanych robót. Zgłoszenia dokonuje się na piśmie najpóźniej na dwa tygodnie przed zamierzonym terminem rozpoczęcia prac.
Wyniki badań z przeprowadzonych prac opracowane w formie Dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno-inżynierskiej, w terminie do 6 miesięcy po wykonaniu robót geologicznych, przekazuje się w czterech egzemplarzach właściwemu organowi administracji geologicznej. Szczegółowe wytyczne przy sporządzaniu Dokumentacji hydrogeologicznej i geologiczno-inżynierskiej określają następujące akty prawne:
W terminie 2 miesięcy od dnia otrzymania dokumentacji geologicznej organ zawiadamia pisemnie o przyjęciu dokumentacji bez zastrzeżeń, a w przypadku gdy dokumentacja nie odpowiada wymaganiom określonym ww. przepisach prawa, zażąda, w drodze decyzji, uzupełnienia lub poprawienia dokumentacji.
W terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania uzupełnionej lub poprawionej dokumentacji organ zawiadamia o przyjęciu jej bez zastrzeżeń.
Monitoring wód podziemnych
Monitoring wód podziemnych
Obszar stacji paliw wymaga prowadzenia monitoringu w trakcie oraz po eksploatacji, ze względu na ryzyko potencjalnego zanieczyszczenia wód podziemnych oraz gruntu i powierzchni ziemi. Pomimo zastosowania najnowocześniejszych urządzeń zabezpieczających środowisko (m.in. systemu automatycznej kontroli przestrzeni międzypłaszczowej zbiorników z paliwem), może dojść do niekontrolowanego wycieku ze zbiorników lub rurociągów. Zakres i częstotliwość prowadzonego monitoringu dla stacji paliw wynika z decyzji starosty o środowiskowych uwarunkowaniach realizacji przedsięwzięcia. Starosta decyzję taką podejmuje na podstawie dołączonej do wniosku dokumentacji hydrogeologicznej.
Badania hydrogeologiczne dla wszystkich inwestycji projektuje się tak, aby zapewnić właściwe ustalenie tła hydrochemicznego i hydrodynamiki wód w rejonie stacji paliw, w tym: kierunek spływu wód oraz wielkość spadku hydraulicznego. Na tej podstawie przygotowuje się dokumentację hydrogeologiczną, która m.in. określa sposób prowadzenia monitoringu wód podziemnych w tym: częstotliwość wykonywania pomiarów i obserwacji hydrogeologicznych, zakres badań laboratoryjnych oraz formę dokumentowania i przekazywania wyników.
Podstawą prowadzonego monitoringu wód podziemnych są piezometry. Ich lokalizacja powinna umożliwić monitorowanie wód w rejonie obiektu, zarówno na ich dopływie, jak i odpływie, we wszystkich wyznaczonych wcześniej kierunkach spływu wód. Otwory należy rozmieścić tak, aby obejmowały miejsca poniżej zbiorników i dystrybutorów. Wskazane jest aby zainstalowanych było przynajmniej trzy piezometry: jeden w sąsiedztwie zbiorników, dwa pozostałe w pobliżu dystrybutorów. Otwory obserwacyjne należy wykonać przed pierwszym napełnieniem zbiorników paliwowych. Wtedy też powinny być wykonane pierwsze pomiary poziomu zwierciadła wody i badania fizyczno-chemiczne, stanowiące stan „zerowy” monitoringu.
Zakres badań jakości wód podziemnych powinien obejmować wskaźniki charakterystyczne dla tego typu działalności, czyli dla stacji paliw to:
- poziom zwierciadła wody,
- odczyn (pH),
- przewodność elektrolityczną właściwą,
- ogólny węgiel organiczny (OWO),
- metale ciężkie (Cu, Zn, Pb, Cd, Cr+6, Ni i Hg),
- związki ropopochodne,
- suma węglowodorów szeregu C12 – C35 (oleje mineralne),
- suma węglowodorów szeregu C6 – C12 (BTEX : benzen, etylobenzen, toluen i ksylen),
- suma wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA).
Pobór wody do badań laboratoryjnych powinien być wykonany przez akredytowanych zespół próbkobiorców, a analizy wykonane przez laboratorium posiadające akredytację (zgodnie z art. 147 a, ust.1 Prawa ochrony środowiska) w zakresie wymienionych wskaźników, nadaną przez Polskie Centrum Akredytacji.
Wyniki z monitoringu wód podziemnych powinny być przechowywane i przedstawiane organom ochrony środowiska. Należy podkreślić, iż w trakcie kontroli stacji paliw przeprowadzanych przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, inspektor ma prawo pobrać próbki wód podziemnych z piezometru, w celu przeprowadzenia oceny tych wód.