21 czerwca 2022 r. w Zamku Arcybiskupów Gnieźnieńskich w Uniejowie odbyła się konferencja pt. „Geotermia i OZE szansą na rozwój gmin i samowystarczalność energetyczną”. Jej organizatorem był Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi, a uczestnikami przedstawiciele jednostek samorządu terytorialnego z województwa łódzkiego. Na zaproszenie Funduszu w konferencji również udział wzięli także przedstawiciele Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB).
Dr Mariusz Socha z Zakładu Geologii Złożowej i Gospodarczej przedstawił potencjał geotermalny województwa łódzkiego w zakresie geotermii średniotemperaturowej, a Mateusz Żeruń z Zakładu Geologii Inżynierskiej wskazał na możliwości wykorzystania potencjału płytkiej geotermii, wykorzystującej ciepło zgromadzone w gruncie na głębokości do 200 metrów za pomocą gruntowych pomp ciepła.
Prezentacja dr Mariusza Sochy o potencjale geotermalnym województwa łódzkiego w zakresie geotermii średniotemperaturowej
Zagospodarowanie energii geotermalnej uwarunkowane jest przez szereg czynników, do których można zaliczyć: warunki geologiczne i hydrogeologiczne, parametry złożowe oraz właściwości fizyczne i chemiczne wody termalnej. W trakcie swojej prezentacji Mariusz Socha scharakteryzował te czynniki dla województwa łódzkiego. Wskazał, że z punktu widzenia projektowania instalacji geotermalnych ważne są nie tylko własności zbiornikowe wód podziemnych, ale także odpowiednia lokalizacja i precyzyjne określenie sposobu zagospodarowania energii. W prezentacji zostały przedstawione wyniki prac dotyczących najbardziej perspektywicznych lokalizacji dla budowy ciepłowni geotermalnych w kategorii miejscowości do 50 tys. mieszkańców. W województwie łódzkim są to Kutno i Zgierz.
Lokalizacje perspektywiczne dla budowy ciepłowni geotermalnych na Niżu Polskim (miejscowości do 50 tys. mieszkańców)
Mariusz Socha podkreślił, że podejmowanie decyzji poszukiwawczych w zakresie złóż wód termalnych odbywa się w warunkach niepewności, która dotyczy zarówno wartości parametrów geologicznych, jak i ekonomicznych złoża. Mimo przeprowadzonych badań geologicznych nieznane są do końca wartości takich cech jak: temperatura i mineralizacja wód a także potencjalna wydajność ujęcia, czy litologia skał w profilu (do chwili wykonania otworu badawczego).
Problematyczne w związku z tym jest również precyzyjne określenie kosztów wierceń czy w długiej perspektywie cen nośników energii, co jest szczególnie istotne w obecnej sytuacji na rynku energii w Polsce. Ocena ryzyka związanego z realizacją projektów geotermalnych jest jednym z kluczowych elementów realizacji inwestycji, dlatego również te zagadnienia zostały omówione w trakcie prezentacji.
W ostatnich latach podejmowane są działania przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, a także Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, które to ryzyko skutecznie ograniczają. Wsparcie legislacyjne i ogromne wsparcie finansowe w formie programów dotacyjnych powodują, że pojawia się coraz więcej podmiotów zainteresowanych inwestowaniem w geotermię.
Co więcej są to coraz bardziej świadomi inwestorzy, głównie samorządy, które doskonale rozumieją, że inwestycja w geotermię to nie tylko niewyczerpalne źródło energii gwarantujące czyste powietrze, ale to także rozwój gospodarczy, nowe miejsca pracy i wzrost zamożności mieszkańców. W cały tern proces włączają się również geolodzy, dlatego w podsumowaniu swojego wystąpienia dr Mariusz Socha zaprosił gminy województwa łódzkiego do współpracy z PIG-PIB w celu określenia potencjału geotermalnego dla zainteresowanych samorządów.
Alternatywę dla konwencjonalnego wykorzystania zasobów geotermalnych poprzez otworowe wymienniki ciepła i nowoczesne systemy magazynowania energii cieplnej w przypowierzchniowej strefie podłoża gruntowo-skalnego przedstawił Mateusz Żeruń.
Mateusz Żeruń podczas prezentacji
Wskazał, że predysponowane miejsca wykonania wymiennika to obszary, na których występują grunty i skały charakteryzujące się wysokimi wartościami przewodności termicznej i pojemości cieplnej. Jako szczególnie atrakcyjne pod względem potencjału wymienił nawodnione piaski, piaskowce, granity – utwory o dużej zawartości kwarcu.
Podkreślił, że inne grunty i skały nie wykluczają możliwości instalacji systemu, jedynie zwiększają zapotrzebowanie na ilość wymienników. W jego prezentacji zostały przedstawione także efekty prac państwowej służby geologicznej zrealizowane w ramach zadania „Ocena potencjału energetycznego i uwarunkowań środowiskowych dla wsparcia zrównoważonego rozwoju geotermii niskotemperaturowej” i możliwości wykorzystania zdobytej wiedzy przez przyszłych inwestorów.
Dodatkowo Mateusz Żeruń poruszył w temat wzbudzający zainteresowanie coraz szerszych grup potencjalnych beneficjentów, czyli możliwości magazynowania energii w podłożu. Omówił najczęściej spotykane technologie wykonania magazynów wraz z ich głównymi zaletami i potencjalnymi ograniczeniami technologicznymi.
Oprócz wystąpień pracowników PIG-PIB zostały przedstawione następujące prezentacje:
- Potencjalne źródła finansowania transformacji energetycznej Polski - Marcin Janiak, Zastępca Dyrektora Departamentu Funduszy Europejskich, Ministerstwo Klimatu i Środowiska,
- Energia geotermalna szansą dla transformacji samorządu terytorialnego - Hubert Skowron, Doradca Zarządu ds. Rozwoju i Inwestycji, Geotermia Polska Sp. z o.o.,
- Zagadnienia dotyczące rozwoju energetyki odnawialnej w gminie - Beata Wiszniewska, Dyrektor Generalny Polskiej Izby Gospodarczej Energetyki Odnawialnej i Rozproszonej,
- Zarządzanie klimatyczno-energetyczne - Antonina Kaniszewska, Zastępca Dyrektora, Departament Gospodarki Niskoemisyjnej Krajowej Agencji Poszanowania Energii S.A,
- Spółdzielnie energetyczne szansą na zwiększenie wykorzystania OZE i samowystarczalność energetyczną gminy - Jakub Szymański, Prezes Spółdzielni Energetycznej „Słoneczny Serock”
- Jak REPowerEU może wpłynąć na rozwój energetyki obywatelskiej - Zofia Wetmańska, Wiceprezeska Zarządu, Fundacja Instytut Reform.
Ponadto zasady finansowania inwestycji geotermalnych przez NFOŚiGW objaśniła Beata Kuś, Kierownik Wydziału Geologii i Górnictwa z Departamentu Ochrony Ziemi w NFOŚiGW. Natomiast o geotermii w województwie łódzkim, dotychczasowych doświadczeniach i dobrych praktykach związanych z OZE mówili: Józef Kaczmarek, Burmistrz Miasta Uniejów oraz Andrzej Peraj – Członek Zarządu Geotermii Poddębice Sp. z o.o.
W odniesieniu do wystąpienia dr Mariusza Sochy zapraszamy jednostki samorządu terytorialnego, zainteresowane wykorzystaniem potencjału geotermalnego do kontaktu z Państwowym Instytutem Geologicznym - Państwowym Instytutem Badawczym. Eksperci Instytutu bezpłatnie przygotują dla Państwa wstępną opinię na temat występowania i możliwości zagospodarowania wód termalnych na wskazanej lokalizacji.
Każda opinia zawiera informacje dotyczące:
- budowy geologicznej,
- stanu rozpoznania hydrogeologicznego i geotermalnego,
- możliwości ujęcia wód termalnych (m.in. przewidywana szacunkowa głębokość otworu wiertniczego, wydajność, temperatura i mineralizacja wód termalnych),
- zauważonych na tym etapie prac najpoważniejszych konfliktów mogących uniemożliwiać realizację potencjalnej inwestycji geotermalnej.
Opinie przygotowywane są w ramach projektu „Geologia samorządowa - serwis informacyjno-edukacyjny PIG-PIB w zakresie geologii górnictwa, ochrony środowiska, administracji i przepisów prawa” i są finansowane ze środków NFOŚiGW.
Szczegółowych informacji udzielają:
dr Mariusz Socha
tel. 22 45 92 144
e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
mgr Izabella Gryszkiewicz
tel. 22 45 92 729
e-mail Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Tekst: Redakcja
Zdjęcia: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Łodzi
Udział pracowników PIG-PIB w konferencji został sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej
