Poniższe informacje nie stanowią porady prawnej. Przedstawione odpowiedzi stanowią jedynie ustosunkowanie się do przedstawionego stanu faktycznego w pytaniu i co do zasady nie mogą stanowić podstawy do jakichkolwiek roszczeń. Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy (jako jednostka naukowo-badawcza) nie jest organem wydającym decyzje administracyjne ani jednostką mogącą dokonywać wiążącej interpretacji przepisów prawa lub oceny danego stanu faktycznego. Z uwagi na fakt, że każda sprawa jest inna i wymaga pogłębionej analizy w oparciu m.in. o dokumenty, wskazane jest aby osoby zainteresowane uzyskaniem konkretnej porady prawnej lub bardziej szczegółowych informacji skontaktowały się z podmiotami świadczącymi usługi w tym zakresie.
W 2021 r. została zatwierdzona dokumentacja geologiczno inżynierska. Finansującym prace geologiczne był podmiot X. Obecnie podmiot Y wykonał dodatek do tej dokumentacji. Jakim dokumentem powinien się legitymować podmiot Y, jako dowód na prawo z korzystania z informacji geologicznej zawartej w dokumentacji z 2021 r.? Czy wystarczy pisemna zgoda podmiotu X na wykorzystanie informacji geologicznej, czy podmiot Y powinien o taką zgodę wystąpić do Skarbu Państwa?
Co do zasady jeśli podmiot Y jest finansującym dodatek do dokumentacji (a nie tylko jej wykonawcą/autorem) winien zgodnie z § 4 ust. 1 pkt. 1 rozporządzenia z dnia 18 listopada 2016 r. w sprawie dokumentacji hydrogeologicznej i dokumentacji geologiczno-inżynierskiej (Dz. U. z 2016 poz. 2033) w dodatku wykazać się prawem do informacji geologicznej.
Finansujący dokumentację geologiczną (każdy rodzaj dokumentacji) w 2021 r. (w tym jego następca prawny) posiada prawo do nieodpłatnego bezterminowego korzystania z informacji geologicznej (art. 99 ust. 2 Pgg), nieodpłatnego wyłącznego prawa do korzystania z informacji geologicznej przez okres 5 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną, w celu ubiegania się o wykonywanie działalności o której mowa a art. 100 ust. 2 (art. 99 ust. 3 Pgg), a w przypadku uzyskania np. koncesji prawo to ulega przedłużeniu na okres 5 kolejnych lat od dnia utraty macy takiej koncesji. Wydłużenie z 3 lat do 5 lat ww. okresu nastąpiło w ostatniej zmianie Pgg (Dz.U. 2023 poz. 2029) i dotyczy również uprawnień, w stosunku do których bieg terminu się rozpoczął, lecz nie zakończył się przed dniem wejścia w życie niniejszej nowelizacji.
Jeżeli chodzi zaś o dokumentację geologiczno-inżynierską, to na jej podstawie nie można prowadzić działalności wyszczególnionej w art. 100 ust. 2 Pgg, a więc nie można mówić o wyłączności w korzystaniu z tej informacji. Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, prawem do informacji geologicznej rozporządza Skarb Państwa (art. 99 ust. 5 Pgg), natomiast ten, komu przysługują prawa określone w ust. 2–4, może rozporządzać nimi w granicach określonych tymi przepisami (art. 99 ust. 6 Pgg).
Rozporządzać prawem do korzystania z informacji geologicznej może: Skarb Państwa, reprezentowany przez ministra właściwego do spraw środowiska lub marszałka województwa oraz podmiot, który sfinansował powstanie informacji geologicznej.
W związku z tym Skarb Państwa może rozporządzać tym prawem na rzecz innych podmiotów.
Z powyższego wynika, iż podmiot X może zawrzeć umowę, na podstawie której upoważni podmiot Y do korzystania z informacji geologicznej, chyba, że podmiot Y jest następcą prawnym podmiotu X i posiada to prawo, co winno zostać wykazane np. we wniosku o zatwierdzenie dodatku, a w opracowaniu zamieszczone może zostać wyjaśnienie tego następstwa. Nowy podmiot Y może również wykazać się zakupem informacji geologicznej lub danych geologicznych od Skarbu Państwa.
Głębsza analiza nie jest możliwa, gdyż nie jest znany cel wykonywanego dodatku oraz to czy nowy podmiot korzysta z informacji geologicznej zawartej w dokumentacji pierwotnej.
Odpowiedzi udzieliła: Agata Spiżewska ; czerwiec, 2024 r.
Czy jeśli, jako wojewódzkie archiwum geologiczne zwracamy się z prośbą do PIG-PIB np. o przesłanie brakującej decyzji lub brakującej dokumentacji geologicznej, musimy wypisywać wniosek o udostępnienie informacji? Czy wystarczy pismo przewodnie?
Wystarczy pismo przewodnie.
Odpowiedzi udzielił: mgr Michał Sokołowski; październik, 2021 r.
Co to znaczy rozporządzanie prawem do korzystania z informacji geologicznej?
Rozporządzanie prawem do korzystania z informacji geologicznej oznacza, że podmiot, któremu przysługuje prawo do informacji geologicznej lub prawo do korzystania z informacji geologicznej zawarł umowę, na podstawie której upoważnił inny podmiot do korzystania z informacji geologicznej.
Prawo do informacji geologicznej oraz prawo do korzystania z informacji geologicznej to dwie różne instytucje prawne uregulowane w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), zwanej dalej P.g.g. Obie dotyczą praw na dobrach niematerialnych, jaką jest informacja geologiczna.
Prawo do informacji geologicznej jest zbliżone do prawa własności, które dotyczy jednak rzeczy materialnych (np. nieruchomości, książki, dokumentacji geologicznej).
Natomiast prawo do korzystania z informacji geologicznej stanowi prawo, które obciąża prawo do informacji geologicznej, przysługujące podmiotowi, który sfinansował jej powstanie. Instytucja ta została wprowadzona do systemu prawnego z dniem 1 stycznia 2002 r. Jest to wręcz przełomowa data, ponieważ do 31 grudnia 2001 r. obowiązywała zasada, że prawo do informacji geologicznej przysługuje temu, kto sfinansował jej powstanie. Począwszy od 1 stycznia 2002 r., finansujący zachowuje prawo do korzystania z informacji , jednak prawa do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa.
W związku z powyższym należy wskazać, że rozporządzać prawem do korzystania z informacji geologicznej może: Skarb Państwa, reprezentowany przez ministra właściwego do spraw środowiska lub marszałka województwa oraz podmiot, który sfinansował powstanie informacji geologicznej.
Rozporządzenie prawem do korzystania z informacji geologicznej może mieć charakter czasowy lub też definitywny (trwały). Zgodnie bowiem z art. 99 ust. 6 P.g.g. temu, komu przysługują prawa określone w ust. 2-4, może rozporządzać tymi prawami w granicach w nich określonych.
W myśl art. 99 ust. 2 P.g.g. prawo do korzystania z informacji geologicznej przysługuje temu, kto, uzyskał informację geologiczną, ponosząc koszt prac prowadzonych w wyniku decyzji wydanych na podstawie ustawy lub zgłoszenia zamiaru prowadzenia robót. Szczególne uprawnienie nadano temu podmiotowi w art. 99 ust. 3, zwane prawem do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej, które przysługuje w okresie 3 lat od dnia doręczenia decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną lub od dnia przekazania dokumentacji, wyłączność dotyczy ubiegania się o wykonywanie działalności koncesyjnej regulowanej w P.g.g. lub działalności, na którą wymagane jest pozwolenie wodnoprawne. W przypadku gdy przed upływem terminu wyłączności podmiot ten uzyska decyzję stanowiącą podstawę wykonywania działalności koncesyjnej regulowanej P.g.g. zachowuje wyłączne prawo do korzystania z informacji geologicznej przez czas określony w takiej decyzji oraz dodatkowo przez 2 lata od dnia utraty jej mocy.
W tym miejscu należy podkreślić, że w okresie, w którym podmiotowi finansującemu powstanie informacji geologicznej lub jego następcy prawnemu przysługuje prawo do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej, Skarb Państwa nie może rozporządzać tym prawem na rzecz innych podmiotów, w celach tożsamych z działalnością prowadzącą przez ten podmiot, tj. możliwe jest tylko rozporządzanie w celach naukowych lub szkoleniowych (sporządzenie pracy magisterskiej).
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Czy podmiot, który sfinansował powstanie informacji geologicznej w okresie 1994-2011 r. ma prawo do korzystania z niej po zakończeniu okresu wyłączności?
Pierwotnie zgodnie z ustawą z 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze, prawo do informacji geologicznej przysługiwało podmiotowi, który poniósł koszt jej wytworzenia. Zasada ta jednak została zmieniona od 1 stycznia 2002 r., od kiedy prawo do informacji geologicznej, niezależnie od tego, przez kogo zostało sfinansowane, przysługuje Skarbowi Państwa.
Jednocześnie podmiotowi, który poniósł koszt jej wytworzenia, przyznano szczególne uprawnienie, przysługiwało mu bowiem prawo do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej w okresie 5 lat od daty utraty mocy decyzji, na podstawie której wykonano prace będące źródłem informacji geologicznej lub będącej podstawą wykonywania innej działalności regulowanej ustawą. W przepisie tym użyto spójnika „lub”, co oznaczało w praktyce, że przedsiębiorca miał bezpieczne 5 lat od daty wygaśnięcia koncesji na rozpoznawanie na uzyskanie koncesji na wydobywanie. Celowo termin pięcioletni poprzedziłam słowem bezpieczne, ponieważ od samego początku funkcjonowania art. 47 ust. 3 ustawy P.g.g. z 1994 r. budził uzasadnione wątpliwości. Przede wszystkim pojawiało się pytanie: co w sytuacji, kiedy przedsiębiorca nie uzyskał w ww. terminie koncesji na wydobywanie, tj. czy wygasa wówczas wyłączność czy też prawo do korzystania z informacji geologicznej. Literalna wykładnia przepisu oznaczałaby, że podmiot finansujący traci definitywnie prawo do korzystania z informacji geologicznej, a chcąc ubiegać się o uzyskanie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża, musiałby zawrzeć umowę ze Skarbem Państwa oraz ponownie zapłacić za korzystanie z informacji geologicznej. Wielokrotnie można było się spotkać właśnie z taką wykładnią tego przepisu, łatwo też znaleźć argumenty prawne za taką interpretacją. Była ona jednak sprzeczna z ratio legis tego przepisu prawa, który miał stanowić swego rodzaju rekompensatę dla przedsiębiorcy za to, że prawo do informacji geologicznej będzie przysługiwało Skarbowi Państwa. Nigdy nie było zamiarem ustawodawcy odebranie przedsiębiorcom prawa do korzystania z informacji geologicznej, której powstanie sfinansowali, zaś wprowadzenie ograniczenia terminu wyłączności miało być instrumentem motywacyjnym do sprawnego przejścia od etapu rozpoznania do etapu wydobywania. Okazało się jednak, że okoliczności niezależne od przedsiębiorców (przedłużające się postępowania środowiskowe lub dotyczące zmiany aktów planistycznych gminy), uniemożliwiały uzyskanie koncesji w pięcioletnim terminie. Dlatego w Ministerstwie Środowiska ugruntowana została wykładnia, że po upływie okresu prawa do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej, wygasa wyłączność, a nie prawa do korzystanie z informacji geologicznej. Potwierdzeniem takiej woli ustawodawcy, jest obecna redakcja art. 99 P.g.g., w którym w ust. 2 uregulowano prawo do bezterminowego nieodpłatnego korzystania z informacji geologicznej, zaś w ust. 3 – terminowe prawo do wyłącznego korzystania z niej, z zastrzeżeniem możliwości wydłużenia terminu na okres posiadania koncesji na wydobywanie kopaliny ze złóż oraz dodatkowo 2 lat (art. 99 ust. 4 P.g.g.).
Uzupełniająco należy wskazać, że z prawem do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej mamy do czynienia dopiero od 1 stycznia 2002 r., we wcześniejszym okresie podmiotowi finansującemu przysługiwało prawo do informacji geologicznej, nieograniczone w czasie.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
W jaki sposób ustalić, komu przysługuje prawo do informacji geologicznej?
Informacja geologiczna jest instytucją prawa cywilnego, dlatego przy ustaleniu podmiotu, któremu przysługuje prawo do informacji geologicznej konieczne jest uwzględnienie regulacji prawnych obowiązujących w dacie jej powstanie. Należy podkreślić, że art. 99 ust. 1 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), dalej jako P.g.g., zgodnie z którym prawo do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa ma zastosowanie wyłącznie do zdarzeń prawnych, jakie miały miejsce po wejściu w życie P.g.g. tj. od 1 stycznia 2012 r. W stosunku do informacji geologicznej powstałej wcześniej zastosowania ma art. 207 P.g.g., który wprowadza ważną cezurę czasową – 1 stycznia 2002 r., kiedy to została wprowadzona obowiązująca do dzisiaj zasada, że prawo do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa, przed tą datę prawo to przysługiwało podmiotowi, który poniósł koszt jej wykonania na podstawie decyzji wydanych na podstawie poprzedniej ustawy. Pomimo że regulacja ta weszła w życie dopiero w 1994 r. powszechnie uznaje się, że dotyczy ona również informacji geologicznej powstałej wcześniej, z zastrzeżeniem że – do 1 lutego 1989 r. przedsiębiorstwa państwowe nie mogły nabywać żadnych praw dla siebie, gdyż obowiązywała zasada jednolitej władzy państwowej.
Potwierdza to wyrok NSA z dnia 25 lutego 2005 r. (Sygn. Akt GSK 1419/04, zgodnie z którym prawo do informacji geologicznej powstałej przed wejściem w życie art. 26c ust. 7 ustawy o prawie geologicznym z 1960 r. (tj. przed 27 kwietnia 1991 r.) należy do tego, który doprowadził do jej powstania (nabycie pierwotne), chyba że rozporządził już tym prawem.
Warto wskazać, że począwszy od 29 sierpnia 2018 r. Skarb Państwa może rozporządzać prawem do korzystania z informacji geologicznej, jeżeli podmiot, który ją nabył, został zlikwidowany bez rozstrzygnięcia o sukcesji prawa do informacji geologicznej lub nie jest możliwe ustalenie podmiotu, któremu przysługuje to prawo, co wynika z art. 207 ust. 3 P.g.g.).
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Komu przysługuje prawo do informacji geologicznej sfinansowanej przez przedsiębiorstwa państwowe oraz przez spółdzielnie działające w PRL?
Pojęcie informacja geologiczna w akcie normatywnym po raz pierwszy pojawiło się dopiero w 1991 r. w znowelizowanym wówczas art. 26c ustawy Prawo geologiczne z 1960 r. (na mocy ustawy z dnia 9 marca 1991 r. o zmianie ustawy o prawie geologicznym (Dz.U. Nr 31, poz. 129), zaś regulacje prawne dotyczące nabycia prawa do niej w ustawie z dnia 4 lutego 1994 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. poz. 96, z późn. zm..) Tymczasem informacja geologiczna pochodzi z czasów znacznie wcześniejszych, w tym z okresu PRL, zatem w celu ustalenia komu i w jakim zakresie przysługuje prawo do korzystania z niej, musimy skorzystać z wykładni systemowej i historycznej przepisów prawa oraz orzecznictwa sądowego.
W okresie PRL organizatorem procesu badań geologicznych było państwo. Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 1960 r. o prawie geologicznym prace geologiczne prowadziły powołane w tym celu przedsiębiorstwa i instytucje państwowe. W tym czasie obowiązywał art. 128 KC, zgodnie z którym własność narodowa przysługiwała niepodzielnie państwu, a przedsiębiorstwa państwowe tylko zarządzały mieniem państwowym. Przepis ten został uchylony dopiero z dniem 1 lutego 1989 r. i stanowi ważną cezurę czasową. Od tego momentu przedsiębiorstwa państwowe stały się pełnoprawnym podmiotem stosunków cywilnoprawnych i mogły nabywać prawo do informacji geologicznej, którą wytworzyły. Taką interpretację potwierdza uchwała Sądu Najwyższego uchwała 7 sędziów SN z 18 czerwca 1991 r. w sprawie III CZP 38/91, uznana za zasadę prawną, zgodnie z którą dopiero wejście w życie nowelizacji Kodeksu Cywilnego spowodowało, że przedsiębiorstwa państwowe uzyskały zdolność nabywania składników majątkowych na własność. Dlatego w przypadku informacji geologicznej powstałej w okresie od 1 lutego 1989 r. do 31 grudnia 2001 r. przedsiębiorstwa państwowe mogły nabyć prawo do informacji geologicznej. Dlatego następca prawny przedsiębiorstwa państwowego może posługiwać się nią legalnie, bez konieczności zawarcia umowy ze Skarbem Państwa. Niejednokrotnie mamy do czynienia z sytuacją, kiedy informacja geologiczna powstawała w okresie, kiedy nastąpiła powyższa zmiana. Wówczas – przedsiębiorca ma prawo do tej części informacji geologicznej, która powstała po 31 stycznia 1989 r., natomiast do pozostałej części prawo to przysługuje Skarbowi Państwa i na tę część przedsiębiorca zawiera umowę, aby legalnie korzystać z prawa do korzystania z informacji geologicznej w działalności górniczej.
Ww. rozważania prawne dot. przedsiębiorstw państwowych nie znajdą zastosowania do spółdzielni, ponieważ system socjalistyczny dopuszczał własność spółdzielczą jako alternatywny do państwowego rodzaj własności. Dlatego spółdzielnie od samego początku mogły nabywać prawo do informacji geologicznej.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Czy istnieje możliwość rozporządzenia przez Skarb Państwa prawem do informacji geologicznej w celach badawczych w okresie obowiązywania koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża (okres wyłączności)?
Na wstępie warto zwrócić uwagę, że w ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), dalej jako P.g.g., uregulowane zostały dwie instytucje prawne:
- prawo do informacji geologicznej (art. 99 ust. 1 P.g.g.), które ma charakter zbliżony do prawa własności, jednak dotyczy praw na dobrach materialnych, prawa to przysługuje Skarbowi Państwa, który nie może zostać przeniesione na rzecz innego podmiotu,
- prawo do korzystania z informacji geologicznej (art. 99 ust. 2 P.g.g. oraz art. 100 ust. 2 P.g.g.), które to prawo ma charakter zbliżony do prawa obligacyjnego, umożliwiającego korzystanie z praw przysługujących innemu podmiotowi.
Skarb Państwa rozporządza prawem do z informacji geologicznej poprzez zawarcie umowy o korzystanie z informacji geologicznej za wynagrodzeniem.
Prawo do rozporządzania przez Skarb Państwa informacją geologiczną jest ograniczone prawami, jakie przysługują innym podmiotom, w szczególności prawem do wyłącznego korzystania z informacji geologicznej. Obecnie ta instytucja została uregulowana w art. 99 ust. 3 P.g.g., zgodnie z którym podmiotowi, który ponosząc koszt prac prowadzonych w wyniku decyzji lub prowadzonych na podstawie zgłoszenia uzyskał informację geologiczną, przysługuje wyłączne prawo do korzystania z informacji geologicznej w celu ubiegania się o wykonywanie działalności, na którą wymagana jest koncesja lub pozwolenie wodnoprawne (art. 100 ust. 2 P.g.g.). Oznacza to, że obecnie wyłączność została ograniczona do celów, na jakie wymagane jest uzyskanie koncesji lub pozwolenia wodnoprawnego (komercyjnych), co oznacza, że Skarb Państwa ma prawo do rozporządzania prawem do korzystania z informacji geologicznej w celach, które nie naruszają uprawnień podmiotu finansującego, w szczególności w celach badawczych.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Czy przeniesienie koncesji powoduje automatycznie przeniesienie prawa do korzystania z informacji geologicznej?
Przeniesienie koncesji na inny podmiot nie powoduje przeniesienia prawa do korzystania z informacji geologicznej na inny podmiot. Przeniesienie koncesji następuje na podstawie decyzji organu administracji geologicznej, natomiast rozporządzenie prawem do informacji geologicznej wymaga zawarcia umowy.
W tym miejscu należy podkreślić, że prawo do informacji geologicznej, które przysługuje Skarbowi Państwa ma charakter nieprzenaszalny, tj. Skarb Państwa nie może go przenieść na inny podmiot, a jedynie obciążyć prawem do korzystania przez inny podmiot przez czas oznaczony. W umowach zawieranych pomiędzy ministrem działającym w imieniu Skarbu Państwa oraz korzystającym z informacji geologicznej, znajduje się zakaz rozporządzania tym prawem przez korzystającego. Natomiast praktykowane jest zawieranie umów trójstronnych z udziałem Skarbu Państwa oraz aktualnego i nowego korzystającego, pod warunkiem przeniesienia koncesji. W tym jednak przypadku mamy do czynienia z przeniesieniem prawa do korzystania z informacji geologicznej na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej pod warunkiem, nie zaś z przeniesieniem tego prawa na podstawie decyzji administracyjnej lub z mocy prawa.
Prawo do informacji geologicznej stanowi specyficzną instytucję prawną, ponieważ jego nabycie pierwotne nie wynika z decyzji administracyjnej lub czynności prawnej, lecz zdarzenia, jakim jest finansowanie prac geologicznych, oczywiście warunkiem nabycia tego prawa jest wykonywanie prac/ robót geologicznych na podstawie decyzji oraz w zgodzie z innymi wymogami prawa. Nie zmienia to jednak faktu, że historyczne uwarunkowania, w szczególności wynikające z zasady jednolitej władzy państwowej (dawny art. 128 K.c.) oraz nabyciem przez Skarb Państwa prawa do całości informacji geologicznej powstałej przed 1 lutym 1989 r. powodują, że utrzymany został wymóg, aby oprócz decyzji dotyczącej zatwierdzenia dokumentacji geologicznej, przedkładany był do organu również dowód posiadania prawa do korzystania z informacji geologicznej.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Czy sprzedaż nieruchomości, na terenie której udokumentowane jest złoże kopaliny objętej prawem własności gruntowej powoduje przeniesienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, jeżeli złoże zostało udokumentowane przez podmiot, który sfinansował powstanie informacji geologicznej?
Nie można wykluczyć sytuacji, że podmiot zainteresowany wydobyciem kopaliny objętej prawem własności nieruchomości gruntowych będzie zainteresowany kompleksowym nabyciem: nieruchomości oraz prawa do korzystania z informacji geologicznej złoża znajdującego się w obrębie przedmiotowej nieruchomości, jest to możliwe na podstawie jednej umowy, jednak taki cel powinien być każdorazowo w umowie wyraźnie wskazany, w innym przypadku sprzedaż nieruchomości nie spowoduje przeniesienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, gdyż nie jest ona ani częścią składową nieruchomości, ani przynależnością nieruchomości. Prawo do korzystania z informacji geologicznej stanowi prawo na dobrach niematerialnych, tj. wiedzę o budowie złoża kopaliny, jego położeniu, pozyskaną w trakcie prowadzonych prac geologicznych, do której prawo nabywa podmiot, który sfinansował te pracę na podstawie decyzji (koncesji lub decyzji zatwierdzającej projekt robót geologicznych), co wynika z art. 99 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), dalej jako P.g.g.
Należy podkreślić, że nie zawsze roboty geologiczne są wykonywane przez właściciela nieruchomości, prace mogą być wykonywane przez dzierżawcę lub użytkownika, oznacza to, że prawo do korzystania z informacji geologicznej nie jest prawem związanym z własnością, lecz prawem przysługującym wykonawcy, finansującemu roboty geologiczne. Dlatego w takim przypadku nie znajdzie zastosowania art. 52 K.c., zgodnie z którym czynność prawna mająca za przedmiot rzecz główną odnosi skutek także względem przynależności. Należy podkreślić, że zgodnie z art. 51 K.c. przynależnościami są rzeczy ruchome potrzebne do korzystania z innej rzeczy (rzeczy głównej) zgodnie z jej przeznaczeniem, jeżeli pozostają z nią w faktycznym związku odpowiadającym temu celowi, przy czym nie może być przynależnością rzecz nienależąca do właściciela rzeczy głównej. Jak wyżej wskazano prawo do korzystanie z informacji geologicznej nie jest rzeczą, lecz prawem na dobrach niematerialnych oraz nie zawsze prawo to przysługuje właścicielowi nieruchomości.
Uzupełniająco należy wskazać, że prawo do korzystania z informacji geologicznej nie jest również częścią składową nieruchomości, gdyż zgodnie z art. 47 § 1 K.c.. część składowa rzeczy nie może być odrębnym przedmiotem własności i innych praw rzeczowych. Tymczasem zasadą jest, że prawo do korzystania z informacji geologicznej stanowi przedmiotem odrębnej umowy.
Reasumując, sprzedaż nieruchomości gruntowej, w obrębie której położone jest udokumentowane złoże kopaliny objęte prawem własności nieruchomości gruntowej, nie powoduje przeniesienia na nabywcę nieruchomości prawa do korzystania z informacji geologicznej.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
W jaki sposób podmiot, który sam sfinansował powstanie informacji geologicznej zawartej w dokumentacji geologicznej może wykazać że posiada do niej prawo?
Zgodnie z art. 26 ust. 2 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), dalej jako P.g.g., do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża dołącza się:
- dowody istnienia prawa do korzystania z informacji geologicznej, jakie w zakresie niezbędnym do prowadzenia zamierzonej działalności przysługuje wnioskodawcy,
- kopię decyzji zatwierdzającej dokumentację geologiczną.
Wykładnia językowa ww. przepisu, w tym użycie przez ustawodawcę koniunkcji („oraz”) prowadzi do wniosku, że oba te dokumenty powinny znajdować się jako załączniki do wniosku o udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża, co w niektórych przypadkach mogłoby wydawać się nadmiernym formalizmem, zwłaszcza jeżeli wnioskodawca jest jednocześnie adresatem decyzji w sprawie zatwierdzenia dokumentacji geologicznej oraz finansującym. Jednocześnie art. 75 K.p.a. pozwala na dopuszczenie każdego dowodu, który nie jest zakazany, a może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, w szczególności może to być oświadczenie złożone przez wnioskodawcę pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że sfinansował powstanie dokumentacji geologicznej. Takim dowodem może być również umowa o dzieło, którego przedmiotem jest sporządzenie dokumentacji geologicznej lub faktura/ rachunek za wykonanie robót geologicznych itp. Natomiast najczęściej dowód posiadania prawa do informacji geologicznej stanowi umowa lub ww. oświadczenie.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
W jaki sposób prowadzić archiwa geologiczne?
Konieczność prowadzenia archiwów geologicznych wynika wprost z ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. z 2019 r. poz. 868 z późn. zm.), dalej P.g.g. Na podstawie art. 98 ust. 1 organy administracji geologicznej oraz państwowa służba geologiczna gromadzą, ewidencjonują, archiwizują, chronią i udostępniają informację geologiczną.
Zakres i forma gromadzonej w archiwach geologicznych informacji geologicznej oraz sposób jej ewidencjonowania, organizację archiwów geologicznych, zakres ochrony informacji geologicznej, a także tryb i warunki udostępniania informacji geologicznej określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 30 października 2017 r. w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej (Dz. U. poz. 2075).
Zgodnie z § 2 ust. 1 rozporządzenia starostowie i marszałkowie województw gromadzą w archiwach geologicznych informację geologiczną zawartą w:
- dokumentacjach geologicznych,
- innych dokumentach,
- zestawieniach danych geologicznych uporządkowanych w określonej strukturze, zwanych dalej „zbiorami danych geologicznych” uzyskanych w związku z wykonywaniem ich zadań.
Informację geologiczną zawartą w dokumentach geologicznych gromadzi się w postaci dokumentów papierowych lub elektronicznych, natomiast zawartą w zbiorach danych geologicznych gromadzi się w postaci zbiorów danych zawartych w dokumentach papierowych, w cyfrowych kopiach dokumentów papierowych zapisanych na informatycznych nośnikach danych oraz w postaci zbiorów danych cyfrowych zawartych w cyfrowych bazach danych lub zapisanych na informatycznych nośnikach danych.
W dalszej części rozporządzenia określono sposób ewidencjonowania materiałów geologicznych: Ewidencję geologicznych materiałów archiwalnych prowadzi się chronologicznie w odniesieniu do daty rejestracji danego materiału w zasobie w postaci papierowej lub elektronicznej. Zgodnie z przywołanym rozporządzeniem ewidencja geologicznych materiałów archiwalnych prowadzona przez starostów i marszałków województw uwzględnia podział na: dokumentacje geologiczne, inne dokumenty i zbiory danych geologicznych. Zawiera ona dane niezbędne do prawidłowej identyfikacji przechowywanych materiałów, w tym datę wpływu do archiwum geologicznego, tytuł geologicznego materiału archiwalnego, autora geologicznego materiału archiwalnego, oznaczenie koncesji lub decyzji, umowy lub innego źródła, na podstawie których geologiczny materiał archiwalny został uzyskany, oznaczenie podmiotu, który sfinansował jego powstanie, numer archiwalny, rok wykonania oraz formę i liczbę nośników informacji.
Podmioty prowadzące archiwa geologiczne są zobowiązane chronić geologiczne materiały archiwalne przed zniszczeniem, uszkodzeniem, utratą oraz udostępnieniem osobom nieuprawnionym.
Przywołane rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie gromadzenia i udostępniania informacji geologicznej szczegółowo określa zasady i sposób udostępniania przechowywanej informacji geologicznej.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
W jakim formacie powinna być sporządzana wersja elektroniczna dokumentacji geologicznej składanej do organu administracji geologicznej w celu jej zatwierdzenia?
Zgodnie z art. 93 ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. Prawo geologiczne i górnicze (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 868, z późn. zm.), dalej jako P.g.g., dokumentacja geologiczna powinna być przedłożona w postaci papierowej oraz w postaci elektronicznej, co więcej treść w niej zawarta powinna być tożsama, co niestety nie zawsze ma miejsce, zwłaszcza w sytuacji, kiedy dochodzi do poprawy dokumentacji geologicznej. P.g.g. nie reguluje wprost wymogów dotyczących postaci elektronicznej dokumentacji geologicznej innej, to samo dotyczy również wymogów dotyczących papierowej postaci dokumentacji geologicznej. Co należy uznać za przeoczenie w sytuacji, gdy analogiczne regulacje wyznaczające standardy dokumentacji wprowadzono w stosunku do dokumentacji wynikowych wyrobiska lub otworu wiertniczego – pochodzące z bieżącego dokumentowania wyników robót geologicznych, tj. w § 13 ust. 3 rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 czerwca 2015 r. w sprawie przekazywania informacji z bieżącego dokumentowania przebiegu prac geologicznych (Dz.U. z 2015 r. poz. 903). Zgodnie z przywołanym przepisem, postać elektroniczna jest zapisaną na informatycznym nośniku danych kopią dokumentu w postaci papierowej, co w praktyce oznacza skan wersji papierowej.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.
Komu przysługuje prawo do informacji geologicznej zleconej przez urząd gmin?
Udzielenie odpowiedzi na pytanie, komu przysługuje prawo do informacji geologicznej, powstałej na zlecenie urzędu gminy, w dużej mierze uzależnione jest od regulacji prawnych obowiązujących w dacie powstania informacji geologicznej (podstawowa zasada prawa cywilnego – oceny zdarzeń prawnych dokonujemy na podstawie przepisów prawa obowiązujących w dacie ich zaistnienia). W archiwach geologicznych znajdują się m.in. dokumentacje geologiczne powstałe w okresie międzywojennym oraz w PRL. Przed II wojną światową gminy posiadały osobowość prawną, dlatego mogły również być podmiotem praw i obowiązków. Zmieniło się to na podstawie art. 32 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, z dniem jej wejścia w życie, tj. z dniem 13 kwietnia 1950 r. zostały zniesione związki samorządu terytorialnego, a ich mienie stało się mieniem Skarbu Państwa. Zatem jeżeli gmina nabyła prawo do informacji geologicznej przed 13 kwietnia 1950 r., uległo one nacjonalizacji na podstawie przywołanej ustawy. Dlatego aż do czasu przywrócenia samorządu terytorialnego oraz przyznania gminom osobowości prawnej, co nastąpiło na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (weszła w życie 25 maja 1990 r.), gminy nie mogły nabywać we własnym imieniu oraz na własną rzecz żadnych praw o charakterze cywilnym.
Po ponownym przyznaniu gminom osobowości prawnej – z dniem 27 maja 1990 r. – gminy nabyły możliwość bycia podmiotem praw, w tym mogły nabyć prawo do informacji geologicznej.
Zgodnie z art. 207 ust. 1 P.g.g. do prawa do informacji geologicznej uzyskanego przed dniem 1 stycznia 2002 r. stosuje się art. 47 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. poz. 96, z późn. zm.), co oznacza w praktyce, że prawo do informacji geologicznej nabył podmiot, który sfinansował powstanie informacji geologicznej. To gmina posiada osobowość prawną, majątek oraz jest reprezentowana przez organy, w tym wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Urząd gminy stanowi jedynie jednostkę organizacyjną obsługującą organy gminy.
Natomiast – w przypadku zlecenia przez wójta oraz sfinansowania ze środków gminy powstania informacji geologicznej począwszy od 1 stycznia 2002 r. prawo do informacji geologicznej przysługuje Skarbowi Państwa, natomiast podmiot finansujący ma prawo do korzystania z informacji geologicznej, a przez określony czas – prawo to ma charakter wyłączny.
Odpowiedzi udzieliła: mgr Magdalena Piątkowska; grudzień, 2019 r.