- Lokalizacja
- Górnośląskie Zagłębie Węglowe
- Osuwiska w Karpatach
- Wapno – Inowrocław – Kłodawa
- Konin
- Mapy i opracowania
Lokalizacja
W ramach zadania, poza opracowaniem mapy deformacji w skali całego kraju, będą przeprowadzone analizy danych interferometrycznych dla wybranych obszarów Polski szczególnie narażonych na deformacje i nie posiadających odpowiedniej naziemnej infrastruktury pomiarowej. Wybrane obszary to:
- Obszar Górnośląskiego Zagłębia Węglowego
- Tereny osuwiskowe Karpat
- Obszar Wapno – Inowrocław – Kłodawa
- Rejon Konina
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Górnośląskie Zagłębie Węglowe
Podziemna eksploatacja węgla kamiennego powoduje duże deformacje powierzchni terenu. Aktywne niecki osiadania powodują zniszczenia infrastruktury i stanowią ciągłe zagrożenia. Zamykanie obszarów górniczych sprawia, że odpowiedzialność za osiadania terenu, które zachodzą nawet kilkanaście lat po ustaniu eksploatacji, spoczywa na barkach administracji samorządowej. Organy administracji nie są jednak przygotowane do monitorowania tego typu geozagrożeń. Dzięki satelitarnej interferometrii radarowej, można określać wielkość deformacji na znacznych obszarach i w jednym czasie, z bardzo dużą dokładnością, co jest niemożliwe do osiągnięcia dużo droższymi klasycznymi metodami naziemnymi. Podstawą monitorowania deformacji pogórniczej będzie opracowana w etapie I projektu mapa deformacji GZW. Została ona opracowana na podstawie archiwalnych danych radarowych z satelitów ERS-1/2, Envisat, TerraSAR-X oraz Sentinel-1 a także historycznych danych kartograficznych. Mapa ta jest spójnym i regionalnym obrazem złożonych zmian powierzchni terenu tego obszaru w ciągu ostatnich 100 lat. Dane te będą stanowiły istotną pomoc w interpretacji zachodzących zjawisk obserwowanych współcześnie.
Rys. 1 Osiadanie nad USCB zidentyfikowane w połączonych zbiorach danych InSAR obejmujących lata 1992-2012.
Rys. 2 Mapa deformacji terenów mogących powodować szkody w środowisku i zniszczenia infrastruktury technicznej obszaru Górnośląskiego Zagłębia Węglowego wykonana w oparciu o dostępne satelitarne dane archiwalne obejmujące okres 1992-2017 r.
Osuwiska w Karpatach
Osuwiska w Karpatach
Kontynuacja pomiarów na osuwiskach wyposażonych w reflektory radarowe (Szymbark Zapadle, Szymbark Huciska, Kłodne, Słotowa, Grybów) a stwarzających znaczące zagrożenie dla infrastruktury. Analiza taka pozwoli na skorelowanie przemieszczeń powierzchniowych z danymi o zmianach zwierciadła wód podziemnych. Wyniki będą stanowić fragment opracowywanych corocznie raportów o stanie zagrożenia aktywnością osuwisk, które są przekazywane administracji samorządowej w ramach projektu SOPO.
Wapno – Inowrocław – Kłodawa
Wapno – Inowrocław – Kłodawa
Uwzględniając skalę niekontrolowanych zjawisk i długotrwałość procesów likwidacji, niezbędne jest objęcie szczególnie wnikliwą analizą tych obszarów w kontekście rozwoju niecki osiadań na terenie górniczym „Kłodawa 1” oraz sformułowanie rzetelnych prognoz opartych o ekstrapolację długoletnich cykli pomiarowych na bazie interferometrii, koniecznie z wykorzystaniem danych pochodzących z pomiarów klasycznymi metodami geodezyjnymi realizowanymi w zakładach górniczych. Dane te posłużą właściwej ocenie stanu zagrożenia obecnie i w przyszłości, w tym również stanowić będą wsparcie dla organów samorządu terytorialnego, administracji geologicznej, nadzoru górniczego, a także organów administracji i nadzoru budowlanego.
Takie podejście uzasadnia gwałtowny proces deformacji powierzchni terenu w kopalni soli w Wapnie k. Mogilna. Powstały tam nieciągłe deformacje powierzchni na terenie zurbanizowanym, a proces ten nie jest do tej pory ustabilizowany. Na początku lat 90-tych ub. wieku, zalecono zalanie kopalni soli w Inowrocławiu, zapobiegając ewentualnym rozległym szkodom w infrastrukturze kilkudziesięciotysięcznego miasta. Stabilizacja górotworu nie jest jeszcze zakończona, a kontrola tego zjawiska nie jest prowadzona nowoczesnymi metodami. Od blisko 70-ciu lat prowadzona jest eksploatacja soli kamiennej na największym polskim wysadzie solnym pod miastem Kłodawa, przez kopalnię o tej samej nazwie. Obecnie kubatura pustek poeksploatacyjnych wynosi około 19 mln m3, a kopalnia posiada koncesję na wydobywanie soli do roku 2052, co w efekcie doprowadzi do powstania 30 mln m3 pustek poeksploatacyjnych, częściowo zlokalizowanych bezpośrednio pod infrastrukturą miejską.
Pomiary interferometryczne będą kontynuacją monitoringu zapoczątkowanego w ramach zadania „Monitoring geodynamiczny w zakresie interferometrii satelitarnej pasa wysadów solnych w Polsce oraz próba określenia ruchliwości soli w czwartorzędzie z wykorzystaniem tomografii elektrooporowej i technik modelowania 3D”, zakończonego w 2019 roku. Rejon w Wapnie wyposażony jest już w reflektory radarowe, dzięki którym osiągana jest bardzo wysoka dokładność osiadania rzędu pojedynczych milimetrów.
Konin
Konin
Warunkiem wydobycia węgla brunatnego w rejonie Konina jest konieczność odwadniania górotworu. Odwadnianie dotyczy nie tylko samego wyrobiska z resztkowych i powierzchniowych (atmosferycznych) dopływów, ale przede wszystkim jest związane z odprężeniem przyległego górotworu. Odwodnienie w skali kilku atmosfer ciśnienia słupa wody i 100-200 m3/min pompowanej wody, powoduje, że w promieniu kilku kilometrów od centrum odwodnienia, zachodzą nie tylko problemy w rolnictwie czy zaopatrzeniu w wodę dla ludności, ale również zachodzą deformacje terenu, skutkujące z jednej strony uszkodzeniami obiektów (w szczególności kubaturowych) a z drugiej strony odszkodowaniami.
Należy podkreślić, że wiele odkrywek znajduje się tam w schyłkowej fazie eksploatacji. Sytuacja taka powoduje, przy rosnącej świadomości społeczeństwa, wzrost obaw o stan nieruchomości budowlanych i zwiększa zaangażowanie samorządu terytorialnego pozbawionego narzędzi i metod skutecznej weryfikacji zagadnienia. Same pomiary deformacji terenu (głównie osiadań) wykonywane w kilku ciągach pomiarowych w cyklach kilkuletnich przez służby miernicze kopalń za pomocą klasycznych metod są dalece niewystarczające. Planowane jest sprawdzenie możliwości satelitarnej interferometrii radarowej dla całego regionu, a wyniki monitoringu raportowane będą organom administracji samorządowej.
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz
Zapisz